وقتی پژوهشگران میخواهند به سوالی پاسخ دهند، میتوانند از رویکردی به نام مرور سیستماتیک استفاده کنند که هدف آن بررسی تمام مطالعات انجامشده در یک حوزه خاص مورد نظر است. هنگام بررسی و جمعبندی متون علمی، از پژوهشگران انتظار میرود مشخص کنند که کدامیک از مطالعات بهخوبی انجام شدهاند (یعنی کیفیت بالا دارند) و کدامیک کیفیت پائینی دارند. موضوعی که ما به اندازه کافی در مورد آن نمیدانیم، این است که پژوهشگران چگونه باید ارزیابیها را انجام دهند تا مشخص شود کدام مطالعات از کیفیت بالایی برخوردار بودهاند. این مسئله مهم است زیرا اگر پژوهشگر از ویژگیهای خاص مطالعه (مثلا اینکه مطالعه در کدام مجله منتشر شده است) آگاه باشد، ممکن است سهوا مطالعه را به روش خاصی ارزیابی کند. برای مثال، اگر نویسنده مطالعه برای ارزیاب شناختهشده باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که فرض کند مطالعه «کیفیت بالا» دارد. تحقیق ما بررسی میکند که کورسازی پژوهشگران برای بررسی ویژگیها، زمانی که هدف جمعبندی متون علمی است، تفاوتی را ایجاد میکند یا خیر. ما فقط چند مطالعه را پیدا کردیم که دادههای مرتبط به سوال ما را گزارش کردند. نتایج حاصل از این مطالعات متناقض بودند، بااینحال، نتایج نشان میدهند که اگر کیفیت در طول یک مرور سیستماتیک تحت شرایط کورسازیشده یا کورسازینشده ارزیابی شود، ممکن است تفاوتی را ایجاد نکند.
مطالعه چکیده کامل
اهمیت ارزیابی خطر سوگیری (bias) مطالعات واردشده در مرورهای سیستماتیک بهخوبی اثبات شده است. بااینحال، عدم قطعیت در مورد روشی که باید ارزیابیهای خطر سوگیری انجام شود، همچنان وجود دارد. بهطور خاص، هیچ خلاصهای از شواهد وجود ندارد که نشان دهد ارزیابیهای کورسازیشده (یعنی فرد ارزیاب از نام نویسنده مطالعه، موسسه، حامی مالی، مجله و غیره بیاطلاع باشد) در مقایسه با ارزیابیهای کورسازینشده از خطر سوگیری، ارزیابیهای سیستماتیک متفاوتی را در یک مرور سیستماتیک ارائه میدهند یا خیر.
اهداف
تعیین اینکه ارزیابیهای کورسازیشده در مقایسه با کورسازینشده از خطر سوگیری، ارزیابیهای سیستماتیک متفاوتی را در یک مرور سیستماتیک ارائه میدهند یا خیر.
روشهای جستوجو
ما MEDLINE (1966 تا هفته 4 سپتامبر 2009)، CINAHL (1982 تا هفته 3 می 2008)، All EBM Reviews (از آغاز تا 6 اکتبر 2009)، EMBASE (1980 تا هفته 40 2009) و HealthStar (1966 تا هفته 4 سپتامبر 2009) (همه با رابط Ovid) را جستوجو کردیم. ما هیچ محدودیتی را در مورد زبان نگارش مقاله، وضعیت انتشار یا طراحی مطالعه اعمال نکردیم. فهرست منابع مطالعات واردشده را بررسی کرده و برای یافتن متون علمی بالقوه مرتبط با موضوع، با متخصصان تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
ما هر مطالعهای را وارد کردیم که ارزیابیهای کورسازیشده را در مقایسه با کورسازینشده از خطر سوگیری در یک مرور سیستماتیک بررسی کردند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
اطلاعات را از هر یک از مطالعات واردشده با استفاده از یک فرم 16 موردی از پیش مشخصشده استخراج کردیم. سطح توافق میان ارزیابیهای کورسازیشده و کورسازینشده را از خطر سوگیری بهصورت توصیفی خلاصه کردیم. هر زمان که امکانپذیر بود، تفاوت میانگین استانداردشده (SMD) را محاسبه کردیم.
نتایج اصلی
ما شش کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم. چهار مطالعه خطر سوگیری نامشخص و دو مطالعه خطر بالای سوگیری داشتند. نتایج این RCTها همسو و سازگار نبودند؛ دو مورد هیچ تفاوتی را میان ارزیابیهای کورسازیشده و کورسازینشده نشان ندادند، دو مطالعه دریافتند که ارزیابیهای کورسازیشده نمرات کیفیت بسیار پائینتری داشتند، و دیگری نمرات کیفیت بسیار بالاتری را برای ارزیابیهای کورسازیشده مشاهده کرد. مطالعه باقیمانده سطح معناداری را گزارش نکرد. پنج مطالعه را در یک متاآنالیز تجمیع کردیم که اطلاعات کافی را گزارش کردند. ما هیچ تفاوتی را با اهمیت آماری در ارزیابیهای خطر سوگیری میان ارزیابیهای کورسازیشده یا کورسازینشده مشاهده نکردیم (تفاوت میانگین استانداردشده: 0.13-، 95% فاصله اطمینان: 0.42- تا 0.16). تفاوت میانگین ممکن است کمی نادرست باشد، زیرا در متاآنالیز خود، خوشهبندی (clustering) را تعدیل نکردیم. ناهمگونی نتایج را از نظر بصری مشاهده کردیم و به ناهمگونی آماری (statistical heterogeneity) اشاره داشتیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
مرور ما نشان میدهد میان مطالعاتی که ارزیابیهای خطر سوگیری کورسازیشده را در مقایسه با کورسازینشده در سطح مرور سیستماتیک بررسی کردند، اختلافنظر وجود دارد. بهترین رویکرد برای ارزیابی خطر سوگیری هنوز مشخص نیست، بااینحال، با توجه به افزایش زمان و منابع مورد نیاز برای پنهانسازی موثر گزارشها، ممکن است لازم نباشد که ارزیابیهای خطر سوگیری تحت شرایط کورسازیشده در یک مرور سیستماتیک انجام شوند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.