کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (endoscopic retrograde cholangiopancreatography; ERCP) شامل کانوله کردن سیستم صفراوی بهمنظور تشخیص انسداد مجرای صفراوی یا پانکراس است. سپس با استفاده از مداخلات مختلف، امکان رفع این انسداد را فراهم میکند. بهطور مرسوم، آنتیبیوتیکهای پیشگیرانه برای کاهش بروز عوارض عفونی ناشی از تداخل با درخت صفراوی که معمولا استریل است، تجویز میشدند. باید پیشگیری از مصرف بیشازحد آنتیبیوتیکها و مقاومت باکتریایی ناشی از آن هدف مدنظر هم باشد. اگر آنتیبیوتیکها از عوارض پساز ERCP پیشگیری نکنند، نباید از آنتیبیوتیکها استفاده شود.
وقتی همه بیماران تصادفیسازی شده را برای آنالیز در نظر گرفتیم، استفاده از آنتیبیوتیکهای تجویزشده پیشاز انجام پروسیجر برای کاهش بروز عوارض عفونی مطلوب بود. بااینحال، در زیرگروهی از بیماران که انسداد مجرای صفراوی آنها در طول اولین پروسیجر ERCP برطرف میشود، هیچ مزیتی در استفاده از آنتیبیوتیکها مشاهده نشد. این امر بهطور بالقوه نشان میدهد که همه بیماران ممکن است پیشاز ERCP به آنتیبیوتیک نیاز نداشته باشند.
این موضوع که میتوان آنتیبیوتیکها را پیشاز انجام پروسیجر، در طول پروسیجر یا بلافاصله پساز پروسیجری که مشخص شود مجرای صفراوی یا پانکراس در طول اولین ERCP برطرف نمیشود، تجویز کرد یا خیر، باید در کارآزماییهای بالینی تصادفیسازیشده آتی تست شود.
مطالعه چکیده کامل
استفاده از آنتیبیوتیکهای پیشگیرانه پیشاز انجام کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (endoscopic retrograde cholangiopancreatography; ERCP) توسط تمام انجمنهای بینالمللی بزرگ گوارش، بهویژه در صورت وجود انسداد سیستم صفراوی، توصیه میشود. استفاده از آنها برای کاهش یا از بین بردن بروز عوارض پساز پروسیجر، یعنی کلانژیت (cholangitis)، کولهسیستیت (cholecystitis)، سپتیسمی (septicaemia) و پانکراتیت (pancreatitis) در نظر گرفته شده است.
اهداف
ارزیابی مزایا و آسیبهای استفاده از آنتیبیوتیکها پیشاز انجام ERCP الکتیو در بیمارانی که شواهدی را از کولهسیستیت حاد یا مزمن، یا کلانژیت حاد یا مزمن، یا پانکراتیت شدید حاد ندارند.
روشهای جستوجو
پایگاه ثبت کارآزماییهای کنترلشده گروه هپاتوبیلیاری در کاکرین ؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین ( CENTRAL ) در کتابخانه کاکرین ؛ MEDLINE ؛ EMBASE ؛ Science Citation Index Expanded و LILACS را تا مارچ 2010 جستوجو کردیم. همچنین مجموعه مقالات کنفرانسهای بینالمللی پزشکی و جراحی مرتبط جستوجو شدند.
معیارهای انتخاب
فقط کارآزماییهای بالینی تصادفیسازیشده، صرفنظر از کورسازی (blinding)، زبان نگارش یا وضعیت انتشار، در آنالیزها وارد شدند. شرکتکنندگان، بیمارانی بودند که تحت ERCP الکتیو قرار گرفتند و آنتیبیوتیک مصرف نمیکردند و پیشاز انجام پروسیجر، شواهدی را از کولهسیستیت حاد یا مزمن، کلانژیت یا پانکراتیت شدید حاد نداشتند. بیمارانی را که پیشاز انجام پروسیجر، آنتیبیوتیک پیشگیرانه دریافت کردند، با بیمارانی مقایسه کردیم که پیشاز آن، دارونما (placebo) دریافت کردند یا به عدم انجام مداخله اختصاص یافتند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
این مرور طبق توصیههای سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) و همچنین گروه هپاتوبیلیاری در کاکرین انجام شد. برای انجام متاآنالیزهای مدل اثر ثابت (fixed-effect model) و مدل اثرات تصادفی (random-effects model)، از نرمافزار Review Manager 5 استفاده شد.
نتایج اصلی
نه کارآزمایی بالینی تصادفیسازیشده (1573 بیمار) در آنالیزهای مرور وارد شدند. اکثر کارآزماییها با خطر سوگیری (bias) مواجه بودند. وقتی تمام بیمارانی که دادههای مربوط به یک پیامد خاص را ارائه دادند، وارد شدند، متاآنالیزهای مدل اثر ثابت بهطور قابل توجهی به نفع استفاده از آنتیبیوتیکهای پیشگیرانه در پیشگیری از بروز کلانژیت (نسبت خطر (relative risk; RR): 0.54؛ 95% CI؛ 0.33 تا 0.91)، سپتیسمی (RR: 0.35؛ 95% CI؛ 0.11 تا 1.11)، باکتریمی (RR: 0.50؛ 95% CI؛ 0.33 تا 0.78) و پانکراتیت (RR: 0.54؛ 95% CI؛ 0.29 تا 1.00) بودند. در متاآنالیزهای اثرات تصادفی، فقط تاثیر بر باکتریمی معنیدار باقی ماند. میزان مورتالیتی کلی کاهش نیافت (RR: 1.33؛ 95% CI؛ 0.32 تا 5.44). اگر بیمارانی را انتخاب کنیم که در آنها ERCP در اولین پروسیجر، انسداد صفراوی را برطرف کرده باشد، به نظر نمیرسد استفاده از آنتیبیوتیکهای پیشگیرانه برای پیشگیری از کلانژیت مزیت قابل توجهی داشته باشد (RR: 0.98؛ 95% CI؛ 0.35 تا 2.69، فقط سه کارآزمایی).
نتیجهگیریهای نویسندگان
آنتیبیوتیکهای پیشگیرانه، باکتریمی را کاهش میدهند و به نظر میرسد از بروز کلانژیت و سپتیسمی در بیمارانی که تحت ERCP الکتیو قرار میگیرند، پیشگیری میکنند. در زیرگروه بیماران با ERCP بدون عارضه، تاثیر آنتیبیوتیکها ممکن است کمتر مشهود باشد. پژوهشهای بیشتری لازم است تا بدانیم که اگر مشخص شود انسداد مجاری صفراوی در طول آن پروسیجر قابل رفع نیست، میتوان آنتیبیوتیکها را در طول یا پساز ERCP تجویز کرد یا خیر.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
