سوال مطالعه مروری. نویسندگان کاکرین شواهد مربوط به اثربخشی تکنیک‌های مختلف زمان‌بندی را برای تلقیح داخل رحمی در زوج‌های نابارور بررسی کردند.
پیشینه. زوج‌هایی که پس از حداقل یک سال تلاش به بارداری نرسیده‌اند، به عنوان نابارور تعریف می‌شوند. این وضعیت تقریبا 10% از زوج‌هایی را که برای بچه‌دار شدن تلاش می‌کنند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. روشی که ممکن است به زوج‌ها کمک کند، تلقیح داخل رحمی (intrauterine insemination; IUI) است. این یک روش کمک باروری است (assisted reproduction) که در آن اسپرم مستقیما در یک زمان مشخص در چرخه قاعدگی زن (تا حد امکان نزدیک به زمان تخمک‌گذاری) در رحم قرار می‌گیرد. هنوز مشخص نیست کدام تکنیک زمان‌بندی برای IUI بهترین پیامد درمانی را به همراه دارد، یعنی تولد زنده و سالم یک نوزاد. زمان‌بندی IUI اغلب با تشخیص هورمون (LH) در ادرار یا خون، یا تزریق گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) انجام می‌شود. سودمندی نظارت بر LH ادرار با احتمال نتایج منفی کاذب که می‌تواند باعث زمان‌بندی نادرست شود و نرخ بارداری را به میزان قابل توجهی کاهش دهد، مختل می‌شود. از طرفی، سهولت انجام تست در منزل، هزینه‌های کمتر و غیرتهاجمی بودن آن، مزیت محسوب می‌شود. محدودیت‌های زمان‌بندی توسط سونوگرافی و تجویز hCG عبارتند از مراجعه‌های مکرر به بیمارستان و وقوع افزایش‌های زودرس LH یا احتمال تحریک تخمک‌گذاری در حضور فولیکول نابالغ. مزیت اصلی این روش hCG، قابل پیش‌بینی بالینی تخمک‌گذاری است.
ویژگی‌های مطالعه. ما 18 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده را پیدا کردیم که همگی روش‌های زمان‌بندی مختلف را در یک چرخه درمانی برای IUI، با مجموع 2279 زوج، مقایسه کردند. شواهد تا اکتبر 2013 به‌روز بود.
نتایج کلیدی. ما هیچ شواهدی را مبنی بر تفاوت در نرخ تولد زنده میان روش‌های زمان‌بندی پیدا نکردیم. همچنین هیچ شواهدی را دال بر تفاوت میان هیچ‌یک از گروه‌ها در نرخ بارداری یا عوارض جانبی (بارداری چند قلویی، سقط جنین، سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS)) نیافتیم.
کیفیت شواهد. بیشتر شواهد از کیفیت پائین یا بسیار پائینی برخوردار بودند. محدودیت‌های اصلی عبارت بودند از گزارش‌دهی ضعیف از روش‌های انجام مطالعه، عدم دقت (imprecision)، و ناتوانی در پیگیری شرکت‌کنندگان. انجام پژوهش‌های بیشتر در این زمینه مورد نیاز است.
مطالعه چکیده کامل
در بسیاری از کشورها زمانی که بررسی علل ناباروری، یک چرخه تخمک‌گذاری، حداقل یک لوله فالوپ باز و اسپرم کافی را نشان می‌دهد، تلقیح داخل رحمی (intrauterine insemination; IUI) اولین انتخاب برای یک زوج نابارور خواهد بود. هدف نهایی این درمان، دستیابی به بارداری و زایمان زنده و سالم (تک قلویی) است. احتمال بارداری با IUI به عوامل مختلفی از جمله سن زوجین، نوع ناباروری، تحریک تخمدان و زمان‌بندی لقاح، بستگی دارد. IUI منطقا باید در حوالی زمان تخمک‌گذاری انجام شود. از آنجایی که اسپرم‌ها و تخمک‌ها فقط زمان بقا (survival) محدودی دارند، زمان‌بندی صحیح تلقیح ضروری است. از آنجایی که مشخص نیست کدام تکنیک زمان‌بندی برای IUI بهترین پیامد درمانی را به همراه دارد، تکنیک‌های مختلف را برای زمان‌بندی IUI و فواصل زمانی مختلف مقایسه کردیم.
اهداف
ارزیابی اثربخشی روش‌های مختلف همگام‌سازی شده در چرخه‌های طبیعی و تحریک‌شده برای IUI در زوج‌های نابارور.
روش‌های جست‌وجو
ما برای یافتن تمام مقالات منتشرشده‌ای جست‌وجو کردیم که کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده را از زمان‌بندی IUI توصیف کردند. بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی پایگاه ثبت تخصصی گروه اختلالات قاعدگی و ناباروری در کاکرین، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL) (1966 تا اکتبر 2014)، EMBASE (1974 تا اکتبر 2014)، MEDLINE (1966 تا اکتبر 2014) و PsycINFO (از زمان آغاز به کار تا اکتبر 2014) و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی آینده‌نگر را جست‌وجو کردیم. علاوه بر این، فهرست منابع همه مطالعات به‌دست‌آمده را بررسی کرده و خلاصه مقالات کنفرانس را جست‌وجوی دستی انجام دادیم.
معیارهای انتخاب
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) وارد شدند که روش‌های مختلف زمان‌بندی را برای IUI مقایسه کردند. مداخلات زیر مورد ارزیابی قرار گرفتند: تشخیص هورمون لوتئینیزه کننده (luteinising hormone; LH) در ادرار یا خون، آزمایش تکی؛ تجویز گنادوتروپین جفتی انسانی (human chorionic gonadotropin; hCG)؛ ترکیبی از تشخیص LH و تجویز hCG؛ نمودار دمای پایه بدن؛ تشخیص تخمک‌گذاری با سونوگرافی؛ تجویز آگونیست هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (gonadotropin-releasing hormone; GnRH)؛ یا دیگر روش‌های زمان‌بندی.
گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را انتخاب کرده، داده‌ها را استخراج کرده، و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. آنالیزهای آماری را مطابق با دستورالعمل‌هایی انجام دادیم که توسط سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) تهیه شدند. کیفیت کلی شواهد با استفاده از روش‌های درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) بررسی شد.
نتایج اصلی
هجده RCT در مرور گنجانده شدند، که 14 مورد در متاآنالیزها (در مجموع 2279 زوج) وارد شدند. شواهد تا اکتبر 2013 به‌روز بود. در همه مقایسه‌ها، کیفیت شواهد در حد پائین یا بسیار پائین بود. محدودیت‌های اصلی شواهد شامل عدم توصیف روش‌های انجام مطالعه، عدم دقت (imprecision) جدی و سوگیری ریزش نمونه (attrition bias) بودند.
ده RCT روش‌های مختلف زمان‌بندی را برای IUI مقایسه کردند. ما هیچ شواهدی را دال بر تفاوت در نرخ تولد زنده میان تزریق hCG در مقابل افزایش LH (نسبت شانس (OR): 1.0؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.06 تا 18؛ 1 RCT؛ 24 زن، شواهد با کیفیت بسیار پائین)، hCG ادرار در مقابل hCG نوترکیب (OR: 1.17؛ 95% CI؛ 0.68 تا 2.03؛ 1 RCT؛ 284 زن، شواهد با کیفیت پائین) یا hCG در مقابل آگونیست GnRH (OR: 1.04؛ 95% CI؛ 0.42 تا 2.6؛ 3 RCT؛ 104 زن؛I 2 = 0%؛ شواهد با کیفیت پائین) نیافتیم.
دو RCT فاصله زمانی مطلوب را از تزریق hCG تا IUI مقایسه کردند، که بازه‌های زمانی متفاوتی را که از 24 ساعت تا 48 ساعت متغیر بودند، در نظر داشتند. فقط یکی از این مطالعات نرخ تولد زنده را گزارش کرد، و تفاوتی را میان گروه‌ها مشاهده نشد (OR: 0.52؛ 95% CI؛ 0.27 تا 1.00؛ 1 RCT؛ 204 زوج). یک مطالعه تجویز زودهنگام و دیرهنگام hCG و یک مطالعه دوزهای مختلف hCG را مقایسه کردند، اما هیچ‌یک پیامد اولیه تولد زنده را گزارش نکرد.
ما هیچ شواهدی را دال بر تفاوت میان هیچ‌یک از گروه‌ها در نرخ بارداری یا عوارض جانبی (بارداری چند قلویی، سقط جنین، سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS)) نیافتیم. با این حال، اکثر این داده‌ها کیفیت بسیار پائینی داشتند.
نتیجه‌گیری‌های نویسندگان
برای تعیین اینکه تفاوتی در بی‌خطری (safety) و اثربخشی میان روش‌های مختلف همگام‌سازی تخمک‌گذاری و لقاح وجود دارد یا خیر، شواهد کافی وجود ندارد. انجام پژوهش‌های بیشتر در این زمینه مورد نیاز است.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
