بررسی تاثیر رژیمهای غذایی بر افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید توسط محققان در سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) انجام شد. آنها پساز جستوجوی تمام مطالعات مرتبط، 15 مطالعه انجام شده را توسط محققان دیگر پیدا کردند. یافتههای آنها در زیر خلاصه میشوند.
آرتریت روماتوئید چیست و چه رژیمهای غذایی برای آن امتحان شدهاند؟
آرتریت روماتوئید بیماری است که در آن سیستم ایمنی بدن به پوشش مفاصل حمله میکند. اغلب در ابتدا مفاصل دست و پا تحت تاثیر قرار میگیرند. مفاصل، متورم، سفت و دردناک خواهند شد. در حال حاضر، هیچ درمان قطعی برای RA وجود ندارد، بنابراین هدف درمانها، تسکین درد و سفتی، و بهبود توانایی حرکت است.
برخی افراد سعی کردهاند برای بهبودی در نشانهها، با پیروی از طیف گستردهای از رژیمهای غذایی خاص، رژیم غذایی خود را تغییر دهند. بعضی افراد سعی میکنند به مدت 7 تا 10 روز چیزی نخورند تا ببینند تغییری ایجاد میشود یا خیر. اما معمولا افراد سعی میکنند فقط غذاهای خاصی را محدود کرده یا افزایش دهند. رایجترین رژیمهای غذایی که امتحان میشوند، رژیمهای گیاهخواری یا وگان، مدیترانهای، «المنتال» یا حذف مواد غذایی هستند. رژیمهای غذایی وگان شامل گوشت، ماهی، تخممرغ و لبنیات نمیشوند، درحالیکه برخی از رژیمهای غذایی گیاهخواری مصرف تخممرغ و شیر را مجاز میدانند. رژیمهای غذایی مدیترانهای معمولا شامل مقدار کمی گوشت، ماهی بیشتر، میوه و سبزیجات بیشتر و روغن زیتون هستند. رژیمهای غذایی المنتال اغلب رژیمهای غذایی مایعی هستند که حاوی مواد مغذی تجزیهشده برای آسانتر کردن هضم میشوند. رژیمهای غذایی حذفی برای یافتن غذاهایی که ممکن است علت ایجاد نشانهها باشند، استفاده میشوند. افراد معمولا غذاهایی را که فکر میکنند باعث ایجاد نشانهها میشوند، حذف کرده و سپس غذاها را یکییکی اضافه میکنند و میبینند کدامیک باعث ایجاد نشانهها میشوند.
پژوهشها چه میگویند
مشخص نیست که رژیمهای غذایی، درد، سفتی و توانایی حرکت را بهبود میبخشند یا خیر.
در مقابل، پایبندی به رژیمهای غذایی ممکن است دشوار باشد و افراد ممکن است با این رژیمها وزن کم کنند، حتی اگر قصد این کار را نداشته باشند.
- افرادی که رژیمهای غذایی خاصی را دنبال میکنند، ممکن است 3 کیلوگرم (½6 پوند) بیشتر از افرادی که رژیمهای غذایی خاصی را دنبال نمیکنند، وزن کم کنند، حتی اگر قصد این کار را نداشته باشند.
مطالعه چکیده کامل
این سوال که چه مزایا و خطرات بالقوهای با رژیمهای غذایی خاص مورد استفاده در آرتریت روماتوئید مرتبط است، برای بسیاری از بیماران و ارائهدهندگان مراقبتهای سلامت مهم است.
اهداف
ارزیابی اثربخشی و بیخطری (safety) مداخلات غذایی در درمان آرتریت روماتوئید.
روشهای جستوجو
ما پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL) (
کتابخانه کاکرین،
شماره 1، 2008)، MEDLINE؛ EMBASE؛ AMED؛ CINAHL و فهرست منابع مقالات مرتبط (تا ژانویه 2008) را جستوجو کرده و با نویسندگان مقالات واردشده تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) یا کارآزماییهای بالینی کنترلشده (controlled clinical trials; CCTs) که در آنها اثربخشی تغییر در رژیم غذایی ارزیابی شد. مطالعات مکملهای غذایی (از جمله مکملهای روغن ماهی) وارد نشدند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده بهطور مستقل از هم کارآزماییها را برای ورود انتخاب کردند، اعتبار درونی (internal validity) کارآزماییهای واردشده را ارزیابی کرده و دادهها را استخراج کردند. برای کسب اطلاعات ازدسترفته با محققان تماس گرفته شد.
نتایج اصلی
چهارده RCT و یک CCT، با مجموع 837 بیمار، وارد شدند. با توجه به وجود ناهمگونی (heterogeneity) میان مداخلات و پیامدها، عدم تعادل در ابتدای مطالعه و ارائه گزارش ناکافی از دادهها، تاثیرات کلی محاسبه نشدند. یک کارآزمایی تکی با خطر سوگیری (bias) متوسط نشان داد که روزهداری و به دنبال آن 13 ماه رژیم غذایی گیاهخواری، ممکن است درد را کاهش دهد (تفاوت میانگین (MD) در مقیاس 0 تا 10: 1.89-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.62- تا 0.16-)، اما عملکرد فیزیکی یا خشکی صبحگاهی را بلافاصله پساز مداخله کم نمیکند. یک کارآزمایی تکی دیگر با خطر سوگیری متوسط نشان داد که یک رژیم غذایی 12 هفتهای Cretan Mediterranean ممکن است درد را کاهش دهد (MD در مقیاس 0 تا 100: 14.00-؛ 95% CI؛ 23.6- تا 4.37-)، اما عملکرد فیزیکی یا خشکی صبحگاهی را بلافاصله پساز مداخله کم نمیکند. دو کارآزمایی، یک رژیم غذایی المنتال 4 هفتهای را با یک رژیم غذایی معمولی مقایسه کردند و هیچ تفاوت معنیداری را در درد، عملکرد یا سفتی گزارش ندادند. به دلیل گزارش ناکافی از دادهها، تاثیرات رژیمهای وگان و حذف برخی مواد غذایی نامشخص است. هنگام مقایسه هرگونه تغییر در رژیم غذایی با یک رژیم غذایی معمولی، میزان کلی خروج بیماران از مطالعه معادل 10% (تفاوت خطر (risk difference): 0.10؛ 95% CI؛ 0.02 تا 0.18)، میزان کلی خروج بیماران از مطالعه ناشی از درمان برابر با 5% (RD: 0.05؛ 95% CI؛ 0.03- تا 0.14) و کاهش وزن (تفاوت میانگین وزندهیشده: 3.23-؛ 95% CI؛ 4.79- تا 1.67- کیلوگرم) را در گروههای تغییر در رژیم غذایی در مقایسه با گروههای کنترل مشاهده کردیم که از نظر آماری معنیدار بودند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
تاثیرات تغییر در رژیم غذایی، از جمله رژیمهای گیاهخواری، مدیترانهای، المنتال و حذفی، بر آرتریت روماتوئید هنوز نامشخص است، زیرا مطالعات واردشده، کارآزماییهای کوچک و منفرد با خطر سوگیری متوسط تا بالا بودند. میزان بالاتر خروج بیماران از مطالعه و کاهش وزن در گروههایی که رژیم غذاییشان تغییر کرد، نشان میدهد که عوارض جانبی بالقوه نباید نادیده گرفته شوند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
