بدن ما نمیتواند تمام ترکیبات ضروری را برای سلامت سنتز کند. بنابراین چنین ترکیباتی باید از طریق رژیم غذایی دریافت شوند. استرس اکسیداتیو ممکن است باعث آسیب سلولی شود که در بیماریهای مزمن مانند سرطان نقش دارد. سرطانهای دستگاه گوارش از جمله شایعترین سرطانها در سراسر جهان هستند. پیشآگهی ضعیف بیماران مبتلا به سرطانهای دستگاه گوارش، پیشگیری اولیه را به رویکردی بالقوه جذاب تبدیل کرده است. شواهد در مورد اینکه مصرف مکملهای آنتیاکسیدان در پیشگیری از وقوع سرطانهای دستگاه گوارش موثر هستند یا خیر، متناقض است.
در این مرور، پیشگیری از وقوع سرطانهای مری، معده، روده کوچک، کولورکتال، پانکراس، کبد و مجاری صفراوی با مصرف مکملهای آنتیاکسیدان ارزیابی شد. این مرور شامل 20 کارآزمایی بالینی تصادفیسازی شده است. در مجموع، 211,818 شرکتکننده برای دریافت مکملهای آنتیاکسیدان (بتا-کاروتن، ویتامین A، ویتامین C، ویتامین E و سلنیوم) در مقایسه با دارونما (placebo) تصادفیسازی شدند. کیفیت کارآزمایی فوقالعاده خوب بود.
بر اساس نتایج کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی شده با طراحی و اجرای مناسب، شواهد قانعکنندهای به دست نیامد مبنی بر اینکه بتاکاروتن، ویتامین A، ویتامین C و ویتامین E یا ترکیبات آنها ممکن است از وقوع سرطانهای دستگاه گوارش پیشگیری کنند. در مجموع، 2057 نفر از 95,084 شرکتکننده (2.2%) که بهصورت تصادفی به گروه دریافت مکملهای آنتیاکسیدان و 1548 نفر از 78935 شرکتکننده (2.0%) که بهصورت تصادفی به گروه دارونما اختصاص یافتند، به سرطانهای دستگاه گوارش مبتلا شدند. به نظر میرسد این مکملهای آنتیاکسیدان حتی مورتالیتی را افزایش میدهند. در مجموع 17,114 نفر از 122,501 شرکتکننده (14.0%) که بهطور تصادفی به دریافت مکملهای آنتیاکسیدان و 8799 نفر از 78,693 شرکتکننده (11.2%) که بهطور تصادفی به گروه دارونما اختصاص یافتند، جان باختند. سلنیوم بهتنهایی ممکن است تاثیرات پیشگیرانهای بر سرطانهای دستگاه گوارش داشته باشد. بااینحال، این یافته مبتنی بر کارآزماییهایی است که در طراحی آنها نواقصی وجود دارد و نیاز به تائید در کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی شدهای دارد که به درستی انجام میشوند.
مطالعه چکیده کامل
استرس اکسیداتیو ممکن است باعث وقوع سرطانهای دستگاه گوارش شود. شواهد در مورد اینکه مکملهای آنتیاکسیدان در پیشگیری از وقوع سرطانهای دستگاه گوارش موثر هستند یا خیر، متناقض است.
اهداف
ارزیابی تاثیرات مفید و مضر مکملهای آنتیاکسیدان در پیشگیری از وقوع سرطانهای دستگاه گوارش.
روشهای جستوجو
کارآزماییها را از طریق جستوجو در پایگاههای ثبت کارآزماییها در چهار گروه مرور کاکرین در مورد بیماریهای دستگاه گوارش، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین در کتابخانه کاکرین (شماره 2، سال 2007)؛ MEDLINE ؛ EMBASE ؛ LILACS ؛ SCI-EXPANDED و بانک اطلاعاتی زیستپزشکی چین از زمان آغاز به کار تا اکتبر 2007 شناسایی کردیم. فهرست منابع را بررسی کرده و با شرکتهای داروسازی تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی شدهای که مکملهای آنتیاکسیدان را با دارونما (placebo)/عدم انجام مداخله مقایسه کرده و به بررسی وقوع سرطانهای دستگاه گوارش پرداختند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده (GB و DN) بهطور مستقل از هم کارآزماییها را برای ورود به این مرور انتخاب کرده و دادهها را استخراج کردند. معیارهای پیامد شامل سرطانهای دستگاه گوارش، مورتالیتی کلی، و عوارض جانبی بودند. پیامدها بهصورت نسبت خطر (relative risk; RR) با 95% فاصله اطمینان (CI) و بر اساس متاآنالیز مدل اثرات تصادفی (random-effect) و مدل اثر ثابت (fixed-effect model) گزارش شدند. متارگرسیون، تاثیر متغیرهای کمکی را در سراسر کارآزماییها ارزیابی کرد.
نتایج اصلی
تعداد 20 کارآزمایی تصادفیسازی شده (211,818 شرکتکننده) را شناسایی کردیم که به ارزیابی بتا-کاروتن (12 کارآزمایی)، ویتامین A (4 کارآزمایی)، ویتامین C (8 کارآزمایی)، ویتامین E (10 کارآزمایی) و سلنیوم (9 کارآزمایی) پرداختند. سطح کیفیت کارآزماییها بهطور کلی بالا بود. ناهمگونی (heterogeneity) در سطح پائین تا متوسط قرار داشت. مصرف مکملهای آنتیاکسیدان تاثیر معنیداری بر وقوع سرطانهای دستگاه گوارش نداشتند (RR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.83 تا 1.06). بااینحال، ناهمگونی قابل توجهی وجود داشت (I 2 = 54.0%؛ P = 0.003). این ناهمگونی ممکن است با خطر سوگیری (bias) (کارآزماییهای با خطر سوگیری پائین: RR: 1.04؛ 95% CI؛ 0.96 تا 1.13 در مقایسه با کارآزماییهای با خطر سوگیری بالا: RR: 0.59؛ 95% CI؛ 0.43 تا 0.80؛ تست اثر متقابل (interaction): P < 0.0005) و نوع مکمل آنتیاکسیدان (بتاکاروتن بهطور بالقوه افزایشدهنده خطر سرطان و سلنیوم بهطور بالقوه کاهشدهنده خطر سرطان) توضیح داده شود. در یک متاآنالیز مدل اثرات تصادفی، مصرف مکملهای آنتیاکسیدان تاثیر قابل توجهی بر مورتالیتی نداشت (RR: 1.02؛ 95% CI؛ 0.97 تا 1.07؛ I 2 = 53.5%)؛ اما در متاآنالیز مدل اثر ثابت، میزان مورتالیتی را بهطور قابل توجهی افزایش داد (RR: 1.04؛ 95% CI؛ 1.02 تا 1.07). بتاکاروتن در ترکیب با ویتامین A (RR: 1.16؛ 95% CI؛ 1.09 تا 1.23) و ویتامین E (RR: 1.06؛ 95% CI؛ 1.02 تا 1.11) میزان مورتالیتی را بهطور قابل توجهی افزایش داد. افزایش زردی پوست و آروغ زدن از عوارض جانبی غیرجدی بتاکاروتن بودند. در پنج کارآزمایی (چهار مورد با خطر بالای سوگیری)، به نظر میرسید سلنیوم تاثیر مفید قابل توجهی بر وقوع سرطان دستگاه گوارش داشت (RR: 0.59؛ 95% CI؛ 0.46 تا 0.75؛ I 2 = 0%).
نتیجهگیریهای نویسندگان
ما نتوانستیم شواهد قانعکنندهای را بیابیم که نشان دهد مصرف مکملهای آنتیاکسیدان از وقوع سرطانهای دستگاه گوارش پیشگیری میکنند. برعکس، به نظر میرسد مکملهای آنتیاکسیدان باعث افزایش کلی مورتالیتی میشوند. تاثیر بالقوه سلنیوم در پیشگیری از وقوع سرطان باید در کارآزماییهای تصادفیسازی شده بررسی شود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
