فرمولاسیون طولانیاثر دپو (دکانوات و انانتات) از داروهای آنتیسایکوتیک خوراکی پرفنازین برای مدیریت بالینی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در دسترس هستند. شواهد موجود برای اثربخشی و بیخطری (safety) آنها محدود است. این مرور، کارآزماییهای تصادفیسازیشدهای را شناسایی میکند که پرفنازین دپو را با دیگر داروهای دپو ضدروانپریشی و پرفنازین دکانوات را با انانتات مقایسه میکنند.
مطالعه چکیده کامل
داروهای آنتیسایکوتیک اغلب به صورت خوراکی تجویز میشوند، اما سنجش میزان پایبندی به مصرف دارو از این طریق ممکن است دشوار باشد. توسعه تزریقهای دپو (depot) در دهه 1960 باعث استفاده گسترده از دپوها به عنوان وسیلهای برای درمان نگهداری طولانیمدت شد. پرفنازین دکانوات (perphenazine decanoate) و پرفنازین انانتات (enanthate)، داروهای آنتیسایکوتیک دپو هستند که به خانواده فنوتیازین (phenothiazine) تعلق داشته و دارای زنجیره جانبی پیپرازین اتانول (piperazine ethanol) هستند.
اهداف
ارزیابی تاثیرات مصرف دپو پرفنازین دکانوات و انانتات در مقابل دارونما (placebo)، داروهای آنتیسایکوتیک خوراکی و دیگر داروهای دپو آنتیسایکوتیک برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی از نظر پیامدهای بالینی، اجتماعی و اقتصادی.
روشهای جستوجو
جستوجوهای قبلی را در پایگاه ثبت گروه اسکیزوفرنی در کاکرین (جون 1998)، Biological Abstracts (1982-1998)، کتابخانه کاکرین (شماره 2، 1998)، EMBASE (1980-1998)؛ MEDLINE (1966-1998) و PsycLIT (1974-1998) را با جستوجو در پایگاه ثبت گروه اسکیزوفرنی در کاکرین (مارچ 2004) بهروز کردیم. منابع تمام کارآزماییهای شناساییشده نیز برای یافتن مطالعات بیشتر بررسی شده و با صنایع مربوطه تماس گرفته شد.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای بالینی تصادفیسازیشده را با تمرکز بر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی وارد کردیم که در آنها دپو پرفنازین دکانوات و انانتات، داروهای آنتیسایکوتیک خوراکی یا دیگر داروهای دپو مقایسه شدند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
مطالعات را بهطور قابل اعتمادی انتخاب کرده، کیفیت آنها را رتبهبندی کرده، و دادهها را استخراج کردیم. برای دادههای دوحالتی (dichotomous data)، نسبت خطر (relative risk; RR) و 95% فواصل اطمینان (CI) را برآورد کردیم. در صورت امکان، تعداد افراد مورد نیاز برای درمان (numbers needed to treat; NNT) را محاسبه کردیم. آنالیز براساس قصد درمان (intention-to-treat; ITT) انجام شد.
نتایج اصلی
فقط چهار مطالعه (Ahlfors 1980؛ Eufe 1979؛ Knudsen 1985c؛ Tegeler 1979) که در مجموع 313 نفر را به صورت تصادفی انتخاب کردند، توانستند در این مرور وارد شوند و این موضوع در کنار فقدان کلی دادههای قابل استفاده، هرگونه تفسیری را از نتایج محدود میکند. پرفنازین انانتات در بیشتر پیامدهای اصلی مانند وضعیت عمومی، عود یا ترک زودهنگام مطالعه، بهطور قابل توجهی بهتر یا بدتر از دیگر داروهای آنتیسایکوتیک دپو نبود. ما تفاوتهایی را به نفع گروههای کنترل در مورد عوارض جانبی یافتیم.
یک مطالعه (Ahlfors 1980) به مدت شش ماه (n=172)، پرفنازین انانتات را با کلوپنتیکسول دکانوات (clopenthixol decanoate) مقایسه کرد. هیچ تفاوتی میان دو گروه از نظر پیامدهای بهبودی کلی، عود و ترک زودهنگام مطالعه وجود نداشت. بااینحال، تعداد بیشتری از افراد در گروه پرفنازین انانتات نسبت به افرادی که به کلوپنتیکسول دکانوات اختصاص یافتند، به داروهای آنتیکولینرژیک نیاز داشتند (RR: 1.12؛ 95% CI؛ 1.0 تا 1.2، NNT: 10).
یک مطالعه (n=64، شش هفته) پرفنازین انانتات و استر دکانوات طولانیاثر آن را مقایسه کرد. دادههای مربوط به عود و ترک زودهنگام مطالعه، تفاوتهای قانعکنندهای را نشان ندادند. بااینحال، بیماران در گروه انانتات، دچار اختلالات حرکتی بیشتری نسبت به گروهی شدند که استر دکانوات همان دارو را دریافت کردند (RR: 1.36؛ 95% CI؛ 1.1 تا 1.8، NNT: 5)، و به داروهای آنتیکولینرژیک بیشتری نیاز داشتند (RR: 1.47؛ 95% CI؛ 1.1 تا 2.0، NNT: 4).
نتیجهگیریهای نویسندگان
پرفنازین دپو در کشورهای اسکاندیناوی، بلژیک، پرتغال و هلند در حال استفاده بالینی است. با یک تخمین محافظهکارانه، یکچهارم میلیون نفر در آن کشورها از اسکیزوفرنی رنج میبرند و میتوانند با پرفنازین دپو درمان شوند. تعداد کل شرکتکنندگان در چهار کارآزمایی با دادههای مفید، 313 نفر است. هیچیک از مطالعات، تاثیرات داروهای آنتیسایکوتیک خوراکی را در مقابل داروهای دپو مشاهده نکردند. تا زمانیکه کارآزماییهای تصادفیسازیشده، به خوبی انجام و گزارش نشوند، پزشکان در مورد تاثیرات دپو پرفنازین مطمئن نخواهند بود و افراد مبتلا به اسکیزوفرنی باید قضاوت خود را اعمال کنند یا درخواست کنند که تصادفیسازی شوند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
