پیامهای کلیدی
-
افزودن داروی حلکننده لخته خون در افرادی که پساز وقوع سکته مغزی تحت عمل باز کردن عروق قرار میگیرند:
-
بهطور متوسط، تفاوتی را در توانایی آنها برای انجام فعالیتهای روزانه بهتنهایی با ناتوانی خفیف یا متوسط، در تعداد موارد مرگومیر، یا در خونریزی داخل مغزی با یا بدون علامت، ایجاد نکرد.
-
منجر به جریان خون بیشتری شد که توانست از طریق عروق خونی مسدودشده قبلی مشاهده شود.
-
سکته مغزی ایسکمیک حاد چیست؟
در سکته مغزی ایسکمیک، جریان خون به مغز به دلیل انسداد عروق خونی کاهش مییابد. اگر این مشکل به سرعت درمان نشود، بافت مغز آسیب دیده و منجر به بروز علائمی مانند تغییر در توانایی صحبت کردن، حرکت کردن یا راه رفتن میشود. در این مورد، حاد به این معنی است که سکته مغزی ظرف 4.5 ساعت گذشته، رخ داده باشد.
سکته مغزی ایسکمیک حاد چگونه درمان میشود؟
درمانهای سکته مغزی ایسکمیک حاد شامل استفاده از روشی برای باز کردن عروق خونی (ترومبکتومی اندوواسکولار (endovascular thrombectomy)) و داروهای حلکننده لخته (ترومبولیز داخل وریدی (intravenous thrombolysis)) هستند.
ما به دنبال چه یافتهای بودیم؟
ما خواستیم دریابیم که تجویز داروی حلکننده لخته خون برای افرادی که تحت ترومبکتومی اندوواسکولار قرار گرفتند، در مقایسه با عدم تجویز آن، منجر به پیامدهای بهتری شد یا خیر.
ما چهکاری را انجام دادیم؟
ما به دنبال مطالعاتی بودیم که گروههایی از افرادی را که هنگام ترومبکتومی اندوواسکولار خود داروی حلکننده لخته دریافت کردند، با افرادی مقایسه کردند که این دارو را دریافت نکردند. نتایج آنها را مقایسه و خلاصه کرده، و سطح اعتماد خود را به شواهد، بر اساس عواملی مانند روشهای انجام و حجم نمونه مطالعه، رتبهبندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
ما شش مطالعه را پیدا کردیم، که در مجموع شامل 2336 بیمار بودند که به تازگی دچار سکته مغزی ایسکمیک شده و تحت جراحی برای باز کردن عروق خونی خود قرار گرفتند. آنها بهصورت تصادفی (بهگونهای تقسیم شدند که همه شانس یکسانی برای دریافت دارو داشتند) برای دریافت داروی حلکننده لخته خون یا عدم دریافت آن انتخاب شدند. میانگین سنی شرکتکنندگان 71 سال بود. تعداد 1034 زن و 1302 مرد وارد شدند. بیماران هر دو گروه، بهطور متوسط، در ابتدای مطالعات تقریبا سطح ناتوانی یکسانی داشتند.
افرادی که پساز وقوع سکته مغزی تحت جراحی برای باز کردن عروق خونی خود قرار گرفتند و داروی حلکننده لخته خون را دریافت کردند، بهطور متوسط، در توانایی انجام فعالیتهای روزانه بهتنهایی با ناتوانی خفیف یا متوسط، در تعداد موارد مرگومیر یا خونریزی داخل مغزی، بهتر از افرادی نبودند که داروی حلکننده لخته خون را دریافت نکردند. بااینحال، جریان خون بیشتری از طریق عروق خونی مسدودشده در آنها مشاهده شد.
محدودیتهای شواهد چه هستند؟
ما مطمئن هستیم که داروی حلکننده لخته خون، بهطور متوسط، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در ناتوانی متوسط، تعداد موارد مرگومیر، یا خونریزی داخل مغزی، بدون نشانه، ایجاد کرد.
ما مطمئن هستیم که داروی حلکننده لخته خون، جریان خونی را که از طریق عروق خونی مسدود شده قابل مشاهده بود، نیز بهبود بخشید.
ما نسبتا مطمئن هستیم که داروهای حلکننده لخته خون احتمالا، بهطور متوسط، تفاوتی اندک تا عدم تفاوت را در توانایی انجام فعالیتهای روزانه بهتنهایی با ناتوانی جزئی ایجاد کردند. اطمینان ما به شواهد در حد متوسط است زیرا نگرانیهایی در مورد طیف وسیع نتایج، و وجود تفاوتها میان مطالعات داشتیم.
ما نسبتا مطمئن هستیم که داروی حلکننده لخته خون احتمالا تفاوتی اندک تا عدم تفاوت را در خونریزی مغزی، با نشانه، ایجاد کرد. اعتماد ما به شواهد، به دلیل وجود نگرانیها در مورد طیف وسیع مقادیر، که شامل تفاوت معناداری بود، در حد متوسط است.
شواهد تا چه زمانی بهروز است؟
شواهد تا نوامبر 2023 بهروز است.
شواهد، در حال حاضر، از مزیت یا آسیب واضحی برای انجام ترومبولیز داخل وریدی روتین میان افرادی که ترومبکتومی اندوواسکولار دریافت میکنند، پشتیبانی نمیکند.
میان شرکتکنندگانی که ترومبکتومی اندوواسکولار دریافت کردند، IVT در مقایسه با عدم دریافت آن، شواهدی را از تفاوت در استقلال عملکردی، پیامد عملکرد عالی، مرگومیر و خونریزی داخل جمجمهای بدون علامت یا خونریزی داخل جمجمهای علامتدار نشان نداد. بااینحال، IVT در مقایسه با عدم استفاده از آن منجر به میزان بالاتری از برقراری مجدد خونرسانی موفق و کامل شد.
تحقیقات آینده باید شامل کارآزماییهایی با کیفیت بالاتر برای ارزیابی بیشتر نقش ترومبولیز داخل وریدی در افراد تحت ترومبکتومی اندوواسکولار باشد تا دادههای قویتری ارائه شده و فواصل اطمینان را محدودتر کنند. تحقیقات آینده باید مشخص کنند که عوامل زمان-محور و فرد-محور بر تاثیر IVT میان افرادی که ترومبکتومی اندوواسکولار دریافت میکنند، تاثیر میگذارند یا خیر.
ارزیابی تاثیرات ترومبکتومی اندوواسکولار با IVT در مقایسه با بدون IVT بر استقلال بیمار از نظر عملکرد (تعریفشده بهصورت نمره مقیاس اصلاحشده رنکین (modified Rankin Scale; mRS) < 3) ظرف 90 روز در افراد مبتلا به سکته مغزی ایسکمیک حاد.
تا نوامبر 2023 در CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ Scopus؛ LILACS؛ Google Scholar، بانک اطلاعاتی بینالمللی HTA، و دو پایگاه ثبت کارآزمایی جستوجو کردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.