پیام‌های کلیدی
به دلیل فقدان شواهد قوی، مشخص نیست که استفاده از هر نوع جراحی برای درمان بیماری منییر (Ménière's disease) در بهبود نشانه‌های افراد مبتلا موثر است یا خیر. هیچ اطلاعاتی در مورد احتمال خطرات جدی ناشی از این درمان‌ها وجود نداشت.
برای شناسایی اینکه جراحی ممکن است موثر باشد و ارزیابی اینکه درمان تاثیرات مضری به همراه دارد یا خیر، انجام مطالعات بزرگتر و به خوبی انجام شده مورد نیاز است.
هم‌چنین برای یافتن بهترین روش اندازه‌گیری نشانه‌های افراد مبتلا به بیماری منییر، باید کار بیشتری انجام شود تا ارزیابی شود که درمان‌ها مفید هستند یا خیر. این امر باید شامل ایجاد یک «مجموعه پیامد اصلی» باشد - فهرستی از مواردی که باید در همه مطالعات بیماری منییر اندازه‌گیری شوند.
بیماری منییر چیست؟
بیماری منییر (Ménière's disease) وضعیتی است که در آن گوش داخلی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این وضعیت باعث وقوع حملات مکرر سرگیجه یا vertigo (احساس چرخش)، همراه با مشکلات شنوایی، وزوز گوش (صداهای زنگ، زمزمه یا وزوز در گوش) و احساس پری یا فشار در گوش می‌شود. وضعیت مذکور معمولا بزرگسالان را متاثر می‌سازد و در میانسالی شروع می‌شود. اگرچه این یک بیماری نسبتا غیرشایع است، می‌تواند تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی بیمار داشته باشد.
بیماری منییر چگونه درمان می‌شود؟
تنوع زیادی در نحوه درمان بیماری منییر در مکان‌های مختلف (چه در سطح ملی و چه در سطح بین‌المللی) وجود دارد. در حال حاضر هیچ توافقی در مورد بهترین استراتژی درمانی برای آن وجود ندارد. توصیه‌های مربوط به سبک زندگی و رژیم غذایی و داروهای خوراکی اغلب به عنوان درمان اولیه برای بیماری منییر استفاده می‌شوند. گاهی اوقات ممکن است از درمان‌های دیگر - مانند تزریق در گوش - نیز استفاده شود. اگر این درمان‌ها موثر نبودند، یا اگر افراد نشانه‌های بسیار شدیدی داشته باشند، ممکن است انجام جراحی در نظر گرفته شود.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
ما می‌خواستیم بدانیم که:
- شواهدی وجود دارد که نشان دهد هر نوعی از جراحی برای کاهش نشانه‌های بیماری منییر موثر است یا خیر.
- این درمان‌ها ممکن است آسیبی به همراه داشته باشند یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
به جست‌وجوی مطالعاتی پرداختیم که انواع مختلف جراحی را با عدم درمان یا جراحی ساختگی مقایسه کردند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
دو مطالعه را یافتیم که در مجموع شامل 178 نفر بودند.
لوله‌های ونتیلاسیون
نخستین مطالعه، لوله‌های ونتیلاسیون (که گاهی اوقات به عنوان گرومت (grommets) شناخته می‌شوند) - لوله‌های کوچکی که در پرده گوش قرار می‌گیرند، را ارزیابی کرد. باز هم مشخص نبود که این درمان تفاوتی را در نشانه‌های سرگیجه ایجاد می‌کند یا خیر، این مطالعه در مورد آسیب‌های احتمالی جراحی گزارشی را ارائه نداد.
رفع فشار کیسه اندولنفاتیک
مطالعه دوم نوع خاصی را از جراحی روی «کیسه اندولنفاتیک» - بخشی پر از مایع در گوش داخلی - مورد بررسی قرار داد. این جراحی شامل قرار دادن یک لوله کوچک برای کمک به تخلیه مایع از این کیسه بود. افراد حاضر در این مطالعه، این نوع جراحی یا نوعی جراحی ساختگی را دریافت کردند که اصلا نباید بر نشانه‌های بیماری منییر تاثیر می‌گذاشت. باز هم مشخص نبود که این درمان تفاوتی را در نشانه‌های سرگیجه ایجاد کرد یا خیر، و این مطالعه در مورد آسیب‌های احتمالی جراحی گزارشی را ارائه نداد.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
اعتماد بسیار کمی به شواهد داریم زیرا دو مطالعه انجام شده کوچک بودند و در نحوه انجام آنها مشکلاتی وجود داشت، به این معنی که نتایج ممکن است غیرقابل اعتماد باشند. در تلاش برای بررسی میزان موثر بودن درمان‌های مختلف، انجام مطالعات بزرگتر و به خوبی انجام شده مورد نیاز است.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا سپتامبر 2022 به‌روز است.
ما نمی‌توانیم در مورد اثربخشی مداخلات جراحی برای بیماری منییر نتیجه‌گیری‌های روشنی را اتخاذ کنیم. فقط برای دو مورد از پنج مقایسه پیشنهادی خود شواهدی را به دست آورده و همه شواهد را با قطعیت پائین یا بسیار پائین ارزیابی کردیم. این بدان معنی است که اطمینان بسیار کمی داریم که تاثیرات گزارش‌شده، تخمین‌های دقیقی از تاثیر واقعی این مداخلات باشند. بسیاری از پیامدهایی که قصد ارزیابی آنها را داشتیم، مانند تاثیر مداخله بر کیفیت زندگی، و عوارض جانبی مداخلات، توسط مطالعات گزارش نشدند. به منظور هدایت مطالعات آینده در این زمینه و فراهم کردن امکان انجام متاآنالیز نتایج، اجماع در مورد پیامدهای مناسب برای اندازه‌گیری در مطالعات بیماری منییر (یعنی مجموعه پیامدهای اصلی) مورد نیاز است. این امر باید شامل در نظر گرفتن آسیب‌های بالقوه درمان و هم‌چنین مزایای آن باشد.
بیماری منییر (Ménière's disease) وضعیتی است که باعث اپیزودهای مکرر سرگیجه شده و با کاهش شنوایی و وزوز گوش همراه است. درمان‌های خط اول اغلب شامل تغییرات رژیم غذایی یا سبک زندگی، دارو درمانی یا درمان‌های موضعی (درون تیمپان (intratympanic)) هستند. با این حال، ممکن است برای افرادی که مبتلا به نشانه‌های مداوم یا شدید هستند، جراحی نیز در نظر گرفته شود. در حال حاضر اثربخشی مداخلات مختلف جراحی در پیشگیری از وقوع حملات سرگیجه، و نشانه‌های مرتبط با آن، نامشخص است.
ارزیابی مزایا و آسیب‌های مداخلات جراحی در برابر دارونما (placebo) یا عدم درمان در افراد مبتلا به بیماری منییر.
متخصص اطلاعات گروه گوش و حلق و بینی (ENT) در کاکرین برای یافتن کارآزمایی‌های منتشرشده و منتشرنشده به جست‌وجو در پایگاه ثبت گروه ENT در کاکرین؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid Embase؛ Web of Science؛ ClinicalTrials.gov؛ ICTRP و منابع دیگر پرداخت. تاریخ جست‌وجو 14 سپتامبر 2022 بود.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTهایی را وارد کردیم که شامل بزرگسالان مبتلا به بیماری منییر قطعی یا محتمل بوده و به مقایسه لوله‌های ونتیلاسیون، جراحی کیسه اندولنفاتیک (endolymphatic sac)، پوشاندن/برداشتن کانال نیم‌دایره‌ای، بخش عصب دهلیزی یا لابیرنتکتومی (labyrinthectomy)، با دارونما (placebo) (جراحی ساختگی) یا عدم درمان پرداختند. مطالعاتی را با دوره پیگیری کمتر از سه ماه، یا با طراحی متقاطع (cross-over) (مگر اینکه داده‌های مرحله اول مطالعه قابل شناسایی بودند)، حذف کردیم.
از روش‌های استاندارد کاکرین استفاده کردیم. پیامدهای اولیه عبارت بودند از: 1) بهبود سرگیجه (ارزیابی‌شده در قالب یک پیامد دو حالتی (dichotomous) - بهبودیافته یا بهبودنیافته)، 2) تغییر سرگیجه (ارزیابی‌شده در قالب یک پیامد پیوسته (continuous)، با ارائه نمره در یک مقیاس عددی) و 3) عوارض جانبی جدی. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از: 4) کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و خاص بیماری، 5) تغییر در شنوایی، 6) تغییر در وزوز گوش و 7) دیگر عوارض جانبی. پیامدهای گزارش‌شده را در سه مقطع زمانی در نظر گرفتیم: 3 تا < 6 ماه، 6 تا ≤ 12 ماه و > 12 ماه. برای ارزیابی قطعیت شواهد برای هر پیامد، از روش درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) استفاده کردیم.
دو مطالعه را با مجموع 178 شرکت‌کننده وارد کردیم. یک مورد لوله‌های ونتیلاسیون را در مقایسه با عدم درمان ارزیابی کرد، و دیگری کاهش فشار کیسه اندولنفاتیک را در مقایسه با جراحی ساختگی بررسی کرد.
لوله‌های ونتیلاسیون
یک RCT واحد را با 148 شرکت‌کننده مبتلا به بیماری منییر قطعی وارد کردیم. این مطالعه از سال 2010 تا 2013 در یک مرکز واحد در ژاپن انجام شد. شرکت‌کنندگان، لوله‌های ونتیلاسیون را همراه با درمان طبی استاندارد، یا درمان طبی استاندارد را به تنهایی دریافت کرده، و به مدت دو سال پیگیری شدند. داده‌هایی در مورد تعداد شرکت‌کنندگانی که سرگیجه در آنها برطرف شد، و تاثیر مداخله بر شنوایی گزارش شد. پیامدهای اولیه و ثانویه دیگری در این مطالعه گزارش نشدند. این یک مطالعه واحد و کوچک بوده و سطح قطعیت شواهد برای همه پیامدها، پائین یا بسیار پائین گزارش شد. نتوانستیم از نتایج عددی موجود به نتیجه‌گیری‌های معناداری دست یابیم.
رفع فشار کیسه اندولنفاتیک
یک RCT را با 30 شرکت‌کننده وارد کردیم که رفع فشار کیسه اندولنفاتیک را با جراحی ساختگی مقایسه کردند. این یک مطالعه تک مرکزی بود که در دهه 1980 در دانمارک انجام شد. پیگیری عمدتا در یک سال انجام شد، اما پیگیری بیشتر در برخی از شرکت‌کنندگان تا نه سال ادامه یافت. برخی از داده‌ها در مورد شنوایی و سرگیجه (هم بهبود سرگیجه و هم تغییر در سرگیجه) گزارش شدند، اما دیگر پیامدهای مورد نظر ارائه نشدند. باز هم، این یک مطالعه، تکی و بسیار کوچک بود و سطح قطعیت شواهد برای همه پیامدها بسیار پائین گزارش شد. بنابراین نمی‌توانیم از نتایج عددی موجود به نتیجه‌گیری‌های معناداری دست یابیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.