پیام‌های کلیدی
به دلیل فقدان شواهد قوی، مشخص نیست که هر گونه تغییر در سبک زندگی یا رژیم غذایی که برای درمان بیماری منییر (Ménière's disease) استفاده می‌شوند، علیرغم استفاده معمول در عملکرد بالینی، در بهبود نشانه‌های بیماران موثر هستند یا خیر. هم‌چنین نمی‌دانیم که خطراتی مرتبط با این مداخلات وجود دارند یا خیر.
برای تعیین اینکه تغییر سبک زندگی یا رژیم غذایی ممکن است موثر باشند و ارزیابی اینکه تاثیرات مضری بر جای می‌گذارند یا خیر، انجام مطالعات بزرگ‌تر و به خوبی انجام شده مورد نیاز است.
هم‌چنین برای یافتن بهترین روش اندازه‌گیری نشانه‌های افراد مبتلا به بیماری منییر، باید کار بیشتری انجام شود تا مشخص شود که این درمان‌ها مفید هستند یا خیر. این مساله باید شامل ایجاد یک «مجموعه پیامد اصلی» باشد - فهرستی از چیزهایی که می‌بایست در همه مطالعات روی بیماری منییر اندازه‌گیری شوند.
بیماری منییر چیست؟
بیماری منییر وضعیتی است که در آن گوش داخلی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این وضعیت باعث وقوع حملات مکرر سرگیجه یا vertigo (احساس چرخش)، همراه با مشکلات شنوایی، وزوز گوش (صداهای زنگ، زمزمه یا وزوز در گوش) و احساس پری یا فشار در گوش می‌شود، که معمولا بزرگسالان را متاثر ساخته و در میانسالی شروع می‌شود.
بیماری منییر چگونه درمان می‌شود؟
داروهای خوراکی (قرص) اغلب به عنوان اولین درمان برای بیماری منییر استفاده می‌شوند. گزینه‌های درمانی دیگری نیز در دسترس هستند (به عنوان مثال، تزریق در گوش یا جراحی). معمولا به افراد مبتلا به این بیماری توصیه می‌شود که رژیم غذایی خود را اصلاح کنند، مثلا با کاهش مصرف نمک یا کافئین، زیرا تصور می‌شود این موارد نشانه‌های بیماری را بدتر می‌کنند.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
ما می‌خواستیم بدانیم که:
- شواهدی وجود دارد که نشان دهد هر گونه تغییر در سبک زندگی یا رژیم غذایی در کاهش نشانه‌های بیماری منییر موثر هستند یا خیر؛
- این درمان‌ها ممکن است آسیبی به همراه داشته باشند یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
برای یافتن مطالعاتی جست‌وجو کردیم که انواع مختلف سبک زندگی یا اصلاح رژیم غذایی را با عدم تغییر یا درمان ساختگی (دارونما (placebo)) مقایسه کردند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
دو مطالعه را یافتیم که در مجموع شامل 274 نفر بودند. یکی سه ماه و دیگری دو سال طول کشیدند. آنها انواع مختلف سبک زندگی و تغییرات رژیم غذایی را ارزیابی کردند.
یک مطالعه به بررسی استفاده از «غلات فرآوری شده خاص» پرداخت. اینها غلاتی هستند که بدن را برای تولید فاکتور ضد ترشح - پروتئینی که منجر به کاهش تولید مایعات و التهاب می‌شود - تحریک می‌کنند. سرگیجه به‌طور خاص در این مطالعه مورد ارزیابی قرار نگرفت، بنابراین نمی‌دانیم که غلات تفاوتی را در این نشانه ایجاد می‌کنند یا خیر. نویسندگان مطالعه گزارشی را مبنی بر اینکه مصرف غلات منجر به آسیب می‌شود یا خیر، ارائه ندادند.
یک مطالعه به این موضوع پرداخت که خوابیدن در یک اتاق تاریک یا نوشیدن آب زیاد بر نشانه‌های بیماری منییر تاثیر می‌گذارند یا خیر. باز هم مشخص نبود که این تغییرات تفاوتی را در نشانه‌های سرگیجه ایجاد می‌کنند یا خیر، این مطالعه در مورد آسیب‌های احتمالی این مداخلات گزارشی را ارائه نکرد.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
اعتماد بسیار کمی به شواهد داریم زیرا مطالعات انجام شده کوچک بوده و مشکلاتی در روش انجام داشتند، به این معنی که نتایج ممکن است غیر قابل اعتماد باشند. در مورد اینکه چگونه نشانه‌های بیماری منییر تحت تاثیر تغییرات مختلف قرار می‌گیرند، اطلاعات بسیار کمی را در اختیار داریم، در مورد آسیب‌های احتمالی هیچ اطلاعاتی را پیدا نکردیم. هم‌چنین هیچ مطالعه‌ای را نیافتیم که دیگر تغییرات شایع‌تر رژیم غذایی را در نظر گرفته باشد - مانند کاهش مصرف نمک یا کافئین. انجام مطالعات بزرگ و با روش انجام درست مورد نیاز است تا بررسی شود که سبک زندگی متفاوت و اصلاح رژیم غذایی موثر هستند یا خیر.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا سپتامبر 2022 به‌روز است.
شواهد مربوط به سبک زندگی یا مداخلات غذایی برای بیماری منییر بسیار نامطمئن است. هیچ RCT کنترل شده‌ای را با دارونما (placebo) در مورد مداخلاتی که اغلب برای مبتلایان به بیماری منییر توصیه می‌شود، مانند محدودیت مصرف نمک یا کافئین، شناسایی نکردیم. فقط دو RCT را یافتیم که سبک زندگی یا مداخله غذایی را با دارونما یا عدم درمان مقایسه کردند، شواهدی که در حال حاضر از این مطالعات در دسترس هستند، قطعیت پائین یا بسیار پائینی دارند. این بدان معنی است که اطمینان بسیار کمی داریم که تاثیرات گزارش شده تخمین‌های دقیقی هستند از تاثیر واقعی این مداخلات. به منظور هدایت مطالعات آینده در این زمینه و فراهم آوردن امکان متاآنالیز نتایج، اجماع در مورد پیامدهای مناسب برای اندازه‌گیری در مطالعات بیماری منییر (یعنی مجموعه پیامدهای اصلی) مورد نیاز است. این امر باید شامل در نظر گرفتن مناسب آسیب‌های بالقوه درمان و هم‌چنین مزایای آن باشد.
بیماری منییر (Ménière's disease) وضعیتی است که باعث وقوع اپیزودهای مکرر سرگیجه شده، و با کاهش شنوایی و وزوز گوش همراه است. گاهی اوقات اصلاح سبک زندگی یا رژیم غذایی (از جمله کاهش میزان مصرف نمک یا کافئین در رژیم غذایی) برای این بیماری مزایایی را نشان می‌دهند. علت زمینه‌ای بیماری منییر، هم‌چنین روشی که این مداخلات ممکن است عمل کنند، نامشخص است. اثربخشی مداخلات مختلف در پیشگیری از وقوع حملات سرگیجه، و نشانه‌های مرتبط با آن در حال حاضر نامشخص است.
ارزیابی مزایا و آسیب‌های مداخلات سبک زندگی و رژیم غذایی در برابر دارونما (placebo) یا عدم درمان در افراد مبتلا به بیماری منییر.
متخصص اطلاعات گروه گوش و حلق و بینی (ENT) در کاکرین برای یافتن کارآزمایی‌های منتشر شده و منتشر نشده به جست‌وجو در پایگاه ثبت گروه ENT در کاکرین؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid Embase؛ Web of Science؛ ClinicalTrials.gov؛ ICTRP و منابع دیگر پرداخت. تاریخ جست‌وجو 14 سپتامبر 2022 بود.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTهایی را وارد کردیم که شامل بزرگسالان مبتلا به بیماری منییر بوده و مداخله سبک زندگی یا رژیم غذایی را با دارونما (placebo) یا عدم درمان مقایسه کردند. مطالعاتی را با دوره پیگیری کمتر از سه ماه، یا با طراحی متقاطع (cross-over) (مگر اینکه داده‌های مرحله اول مطالعه قابل شناسایی باشد)، حذف کردیم.
از روش‌های استاندارد کاکرین استفاده کردیم. پیامدهای اولیه عبارت بودند از: 1) بهبود سرگیجه (که در قالب یک پیامد دو حالتی (dichotomous) ارزیابی شد - بهبود یافته یا بهبود نیافته)، 2) تغییر سرگیجه (که در قالب یک پیامد پیوسته (continuous) ارزیابی شد، نمره در یک مقیاس عددی) و 3) عوارض جانبی جدی. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از: 4) کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و مرتبط با بیماری خاص، 5) تغییر در شنوایی، 6) تغییر در وزوز گوش و 7) دیگر عوارض جانبی. پیامدهای گزارش شده را در سه مقطع زمانی در نظر گرفتیم: 3 تا < 6 ماه، 6 تا ≤ 12 ماه و > 12 ماه. برای ارزیابی قطعیت شواهد برای هر پیامد، از روش درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) استفاده کردیم.
دو RCT را وارد کردیم، یکی مربوط به رژیم غذایی، و دیگری مربوط به مصرف مایعات و خواب. در یک مطالعه سوئدی، 51 شرکت‌کننده برای دریافت «غلات فرآوریذشده خاص» یا غلات استاندارد، تصادفی‌سازی شدند. تصور می‌شود غلات فرآوری شده خاص تولید عامل ضد ترشح - پروتئینی که التهاب و ترشح مایع را کاهش می‌دهد - را تحریک می‌کنند. شرکت‌کنندگان به مدت سه ماه، غلات را دریافت کردند. تنها پیامد گزارش شده توسط این مطالعه، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و مرتبط با بیماری خاص بود.
مطالعه دوم در ژاپن انجام شد. شرکت‌کنندگان (223) برای دریافت آب فراوان (35 میلی‌لیتر/کیلوگرم/روز)، یا خوابیدن در تاریکی (در یک اتاق بدون نور به مدت شش تا هفت ساعت در شب)، یا عدم مداخله به‌طور تصادفی انتخاب شدند. طول دوره پیگیری دو سال بود. پیامدهای ارزیابی شده «بهبود سرگیجه» و شنوایی بود.
از آنجایی که این مطالعات مداخلات مختلفی را در نظر گرفتند، قادر به انجام هیچ متاآنالیزی نبودیم، و تقریبا برای همه پیامدها، سطح قطعیت شواهد بسیار پائین بود. نتوانستیم از نتایج عددی موجود به نتیجه‌گیری‌های معناداری دست یابیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.