یافتن موارد فعال بیماری چیست؟
یافتن موارد فعال بیماری (active case finding; ACF) شامل اعزام کارکنان سلامت به سطح جامعه برای شناسایی افراد مبتلا به سل است که در غیر این صورت ممکن بود برای دریافت کمک به کلینیک‌ها مراجعه نکنند (برای مثال به دلیل دوری محل زندگی از مراکز سلامت یا عدم توانایی مالی برای رفتن به آنجا). هدف ACF، یافتن افراد مبتلا به سل و ارائه خدمات درمانی برای آنها، به منظور کاهش شیوع بیماری و بهبود سلامت افراد مبتلا است.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
هدف ما درک تجربیات و دیدگاه‌های افرادی بود که در ACF درگیر بوده‌اند، از جمله افراد مبتلا به سل، اعضای جامعه و کارکنان بخش سلامت.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 45 مطالعه را وارد کرده و از 20 مورد در طیف وسیعی از مناطق سازمان جهانی بهداشت (WHO) (آفریقا، آسیای جنوب شرقی، مدیترانه شرقی، و قاره آمریکا) نمونه‌گیری کردیم. از این داده‌ها، به پنج نتیجه‌گیری اصلی زیر دست یافتیم.
•
ACF دسترسی به تشخیص را برای بسیاری از افراد بهبود می‌بخشد، اما در کمک به افراد فقیرتر کارآیی کمی دارد.
ACF دسترسی به خدمات سلامت را برای افرادی با وضعیت سلامت بدتر و منابع کمتر، بهبود می‌بخشد. با این حال، برنامه‌ها همیشه به چالش‌هایی که افراد در زندگی روزمره خود با آنها روبه‌رو هستند، حساس نیستند. افرادی که برای کار مهاجرت می‌کنند یا در مناطق دوردست زندگی می‌کنند نیز دسترسی کمی به ACF دارند.
•
افراد از تشخیص بیماری و تاثیر آن می‌ترسند.
هدف قرار گرفتن برای غربالگری ترسناک است. این امر، افراد را به دلیل انگ در معرض تبعیض قرار می‌دهد، همچنین ممکن است افراد تصور کنند که مبتلا به HIV هستند. به همین دلیل، برخی از افراد ممکن است از مشارکت در تشخیص و درمان خودداری کنند. علاوه بر این، افراد گزارش می‌دهند که پس از تشخیص، احساس فشار بیش از حد و ترس می‌کنند، زیرا عوارض جانبی دارو و احتمال زندگی با یک بیماری جدی را پیش‌بینی می‌کنند.
•
غربالگری توسط زیرساخت‌های ضعیف سلامت، تضعیف شده است.
در بسیاری از موارد، کمبود سرمایه‌گذاری منجر به ارائه خدمات ضعیف شده است. در نتیجه، افراد با تست‌های مکرر و مراجعه به کلینیک، اتلاف وقت، و تعاملات دشوار با کارکنان سلامت مواجه می‌شوند. افرادی که برای بیماری سل یا دیگر بیماری‌ها غربالگری می‌شوند، انتظار مراقبت‌های بعدی را در دوره پیگیری دارند، که ممکن است آنها را دریافت کنند یا خیر. در نهایت، اعضای جامعه، والدین و کارکنان سلامت اغلب اطلاعات ناکافی دریافت می‌کنند که می‌تواند منجر به آسیب برای کودکان شود.
•
کارکنان سلامت، بخش کوچک اما مهمی از ACF هستند.
به دلیل کمبود پشتیبانی، ACF می‌تواند برای کارکنان سلامت دشوار باشد. آنها همچنین در برابر سل محافظت ضعیفی دارند و می‌ترسند که خود یا خانواده‌هایشان مبتلا شوند. با وجود این موانع، مراقبت و حمایتی که کارکنان سلامت ارائه می‌دهند، به افراد کمک می‌کند تا احساس توانایی در مدیریت بیماری خود داشته باشند.
•
رهبری محلی برای تضمین برنامه‌های مناسب ضروری است اما کافی نیست.
زمانی که افرادی از جامعه محلی، ACF را ترویج یا انجام می‌دهند، حمایت از این خدمت افزایش می‌یابد. با این حال، کارکنان سلامت باید بین اقتدار حرفه‌ای و دانش و روابط محلی تعادل برقرار کنند.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
به جست‌وجوی مطالعاتی پرداختیم که پیش از 22 جون 2023 منتشر شدند.
یافتن موارد سل فعال (active case finding; ACF) و ردیابی تماس، خدمات تشخیصی را برای افرادی به ارمغان می‌آورد که در غیر این صورت ممکن است از آن محروم بمانند، مانند کسانی که سالم هستند یا نشانه‌ای از بیماری ندارند، و همچنین کسانی که بیمار هستند اما از امکانات کمتری برخوردار بوده و در مناطق دورتری از مراکز سلامت زندگی می‌کنند. با این حال، یافتن این «موارد از دست رفته» به‌خودی‌خود ممکن است بدون تقویت سیستم سلامت مناسب برای حفظ افراد در مراقبت کافی نباشد. افراد مبتلا به سل، پس از تشخیص با یک فرآیند مراقبتی پیچیده و غیرقابل دوام مواجه می‌شوند و این امر بر درک آنها از برنامه ACF و تصمیم‌شان برای مشارکت در آن تاثیر می‌گذارد.
یافتن موارد فعال بیماری (active case finding; ACF) به شناسایی سیستماتیک افراد مبتلا به سل در جوامع و بین جمعیت‌هایی که به مراکز سلامت مراجعه نمی‌کنند، از طریق روش‌هایی مانند غربالگری خانه‌به‌خانه (door-to-door screening) یا ردیابی تماس (contact tracing) اشاره دارد. ACF ممکن است دسترسی به تشخیص و درمان سل را برای افراد کم‌بضاعت و افرادی که از مراکز تشخیصی و درمانی دور هستند، بهبود بخشد. در نتیجه، ACF می‌تواند انتقال به جلو (onward transmission) را نیز کاهش دهد. با این حال، برای طراحی خدمات مناسب، درک این موضوع ضروری است که جوامع چه برخوردی با این برنامه‌ها خواهند داشت.
سنتز دیدگاه‌های جامعه در مورد برنامه‌های یافتن موارد فعال (ACF) سل در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط.
تا 22 جون 2023، به جست‌وجو در MEDLINE؛ Embase، و هشت بانک اطلاعاتی دیگر، همراه با بررسی منابع، و جست‌وجو در استنادات پرداختیم، و با نویسندگان مطالعه برای شناسایی مطالعات بیشتر تماس گرفتیم. منابع علمی خاکستری (grey literature) را وارد نکردیم.
این مرور، پژوهش‌های کیفی و مطالعات ترکیبی را با داده‌های کیفی جداگانه، سنتز کرد. مطالعات واجد شرایط، تجارب، ادراکات، یا نگرش‌های جامعه را نسبت به برنامه‌های ACF برای سل در هر کشور آندمیک با سطح درآمد پائین یا متوسط، بدون محدودیت زمانی، بررسی کردند.
با توجه به حجم زیاد مطالعات شناسایی‌شده، نمونه‌گیری از مطالعاتی را انتخاب کردیم که دارای توصیف «غنی (thick)» بوده و زیرگروه‌های کلیدی کودکان و پناهندگان را بررسی کردند. از روش‌های استاندارد کاکرین برای توصیف مطالعه و ارزیابی محدودیت‌های روش‌شناسی (methodology) پیروی کردیم. یک سنتز موضوعی را انجام داده و کدهایی را به صورت استقرایی با استفاده از نرم‌افزار ATLAS.ti توسعه دادیم. کدهایی را برای ایده‌ها، ارتباطات و تفسیرهای اساسی بررسی کرده، و از این طریق، مضامین تحلیلی را ایجاد کردیم. قطعیت یافته‌ها را با استفاده از رویکرد GRADE-CERQual ارزیابی کرده، و یک مدل مفهومی را برای نمایش یافته‌های خود ایجاد کردیم.
تعداد 45 مطالعه را برای این سنتز در نظر گرفتیم، و از 20 مورد نمونه‌گیری انجام دادیم. این مطالعات طیف وسیعی از مناطق سازمان جهانی بهداشت (WHO) (آفریقا، آسیای جنوب شرقی، مدیترانه شرقی و قاره آمریکا) را در بر گرفته و دیدگاه‌ها و تجربیات اعضای جامعه، کارکنان بخش سلامت جامعه، و کارکنان بالینی را در مناطق آندمیک سل در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط مورد بررسی قرار دادند. پنج موضوع زیر پدیدار شدند.
• ACF دسترسی به تشخیص را برای بسیاری از افراد بهبود می‌بخشد، اما در کمک به جوامع حاشیه‌ای یا محروم کارآیی کمی دارد.
ACF سل و ردیابی تماس، دسترسی به خدمات سلامت را برای افرادی که از سطح سلامت پائین‌تر و منابع کمتری برخوردارند، بهبود می‌بخشد (سطح اطمینان بالا). ACF به شناسایی این جمعیت که در معرض شرایط نامناسب زندگی قرار دارند، کمک می‌کند، اما نسبت به مسائل حادتر آنها (سطح اطمینان بالا) و هزینه‌های شخصی برای ادامه مراقبت به صورت پرداخت از جیب (out-of-pocket) (سطح اطمینان بالا) حساسیت کافی ندارد. در نهایت، مهاجرت و جغرافیای دشوار، دسترسی جوامع را به ACF بیشتر کاهش می‌دهد (سطح اطمینان بالا).
• افراد از تشخیص بیماری و تاثیر آن می‌ترسند.
برخی از اعضای جامعه غربالگری را ترسناک می‌دانند. این غربالگری آنها را از طریق مسیرهای مختلف در معرض تبعیض قرار می‌دهد (جدایی از خانواده و جامعه گسترده‌تر، از دست دادن شغل و مسکن). انگ HIV، انگ سل را تشدید کرده و آسیب‌پذیری را در برابر تبعیض از طریق همین مسیرها افزایش می‌دهد (سطح اطمینان بالا). در نتیجه، اعضای جامعه ممکن است از شرکت در غربالگری، ردیابی تماس و درمان خودداری کنند (سطح اطمینان بالا). علاوه بر این، افراد مبتلا به سل پس از تشخیص، آشفتگی روحی خود را به دلیل پیش‌بینی دوره‌های درمانی سخت و احتمال زندگی با یک بیماری جدی گزارش کردند (سطح اطمینان بالا).
• غربالگری توسط زیرساخت‌های ضعیف سلامت، تضعیف می‌شود.
در بسیاری از محیط‌ها، کمبود منابع منجر به ارائه ضعیف خدمات در رقابت با دیگر برنامه‌های کنترل بیماری می‌شود (سطح اطمینان متوسط). در چنین شرایطی با سرمایه‌گذاری پائین، افراد با تست‌ها و ویزیت‌های مکرر در کلینیک، اتلاف وقت، و تعاملات اجتماعی دشوار با ارائه‌دهندگان خدمات سلامت روبه‌رو می‌شوند (سطح اطمینان متوسط). ACF می‌تواند انتظاراتی را برای مراقبت‌های سلامت بعدی در دوره پیگیری ایجاد کند که قادر به برآورده کردن آنها نیست (سطح اطمینان بالا). در نهایت، آموزش جامعه آگاهی را در مورد سل در برخی محیط‌ها بهبود می‌بخشد، اما فقدان اطلاعات کامل، بر اعضای جامعه، والدین و کارکنان بخش سلامت تاثیر می‌گذارد و گاهی منجر به آسیب برای کودکان می‌شود (سطح اطمینان بالا).
• کارکنان بخش سلامت، بخش کوچک اما مهمی از ACF هستند.
انجام ACF می‌تواند برای کارکنان بخش سلامت در صورتی که با یک سیستم سلامت با منابع ضعیف و افرادی روبه‌رو باشند که مایل به شناسایی شدن نیستند، دشوار باشد. علاوه بر این، شواهد نشان می‌دهد که کارکنان بخش سلامت در برابر سل محافظت ضعیفی دارند و می‌ترسند خود یا خانواده‌هایشان به این بیماری مبتلا شوند (سطح اطمینان متوسط). با این حال، به نظر می‌رسد این افراد برای موفقیت برنامه، حیاتی هستند، زیرا رفتار انسانی که ارائه می‌دهند، اغلب به عنوان نیروی محرکه‌ای برای حفظ افراد مبتلا به سل در برنامه مراقبتی عمل می‌کند (سطح اطمینان متوسط).
• رهبری محلی برای تضمین برنامه‌های مناسب ضروری است اما کافی نیست.
رهبری محلی (local leadership) انگیزه‌ای درونی برای جوامع ایجاد می‌کند تا خدمات سلامت را ارزشمند بدانند (سطح اطمینان بالا). با این حال، رهبری محلی نمی‌تواند موفقیت برنامه‌های ACF و ردیابی تماس را تضمین کند. حفظ تعادل میان اقتدار حرفه‌ای و دانش و روابط محلی مهم است (سطح اطمینان بالا).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.