سوال مطالعه مروری
ما شواهد مربوط به تاثیر مسیرهای مختلف تجویز آنتی‌بیوتیک‌های ارائه شده را برای پیشگیری از عفونت شانت در افرادی که شانت مایع مغزی-نخاعی (cerebrospinal fluid) دریافت کردند، مرور کردیم.
پیشینه
افراد مبتلا به هیدروسفالی (مقدار بیش از حد مایع مغزی-نخاعی درون مغز، به علت انسداد درون حفره‌های مغزی، یا در سیستم جذب مجدد آنها) ممکن است با کاشت یک شانت مایع مغزی-نخاعی درمان شوند. شانت لوله‌ای است که از مغز به قلب یا شکم منتهی می‌شود تا مقدار اضافی مایع مغزی-نخاعی را به بخش‌های دیگر بدن که در آن‌جا دوباره جذب می‌شوند، برساند. یکی از شایع‌ترین مشکلات پس از کاشت، عفونت شانت است. در این وضعیت، بیماران مریض شده و در اغلب موارد، لازم است که شانت برداشته شود و بعد از آن‌که بیمار بهبود یافت، شانت جدیدی کاشته شود. به منظور کاهش تعداد موارد عفونت، جراحان به تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها پیش از جراحی، حین، یا پس از جراحی، یا در ترکیب‌های مختلف می‌پردازند تا بیماران را در برابر باکتری‌هایی که می‌توانند باعث آلودگی شانت شوند، محافظت کنند. این آنتی‌بیوتیک‌ها را می‌توان به روش‌های مختلفی تجویز کرد: خوراکی؛ داخل وریدی؛ تزریق مستقیم به داخل حفره‌های مغزی؛ تزریق مستقیم به شانت؛ و از طریق کاشت کاتترهای شانت آغشته به آنتی‌بیوتیک.
نتایج
در این مرور، 11 مطالعه را تا ژانویه 2018 وارد کردیم که در مجموع شامل 1109 شرکت‌کننده بودند ویک شانت مایع مغزی-نخاعی را برای هیدروسفالی دریافت کرده بودند. اکثر مطالعات وارد شده حجم نمونه کوچک داشته و دارای دوره‌های متغیر بودند (از هشت هفته تا بیش از یک سال). ما دریافتیم که تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها در پیشگیری از عفونت‌های شانت موثر است (شواهد با کیفیت بسیار پائین). از آن‌جایی که مطالعات وارد شده اندک هستند، مداخلات مورد استفاده به‌طور قابل توجهی متفاوت بوده و قطعیت شواهد مربوط به پیامدهای ما بسیار پائین بود، نتایج ما مانع از نتیجه‌گیری شفاف در مورد این موضوع شد که چه نوع آنتی‌بیوتیکی و کدام مسیر تجویز در پیشگیری از عفونت شانت موثرتر است.
آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی ممکن است تاثیر مثبتی بر کاهش تعداد شرکت‌کنندگانی داشته باشد که عفونت شانت داشتند. با این حال، کیفیت مطالعات وارد شده، پائین بود و تاثیر آن هم‌سو و سازگار با مسیرهای مختلف تجویز که تجزیه‌وتحلیل شدند، نبود. بنابراین این‌که پیشگیری از عفونت شانت با عوامل آنتی‌بیوتیکی مختلف، مسیرهای مختلف تجویز، زمان‌بندی و دوز، یا با توجه به ویژگی‌های بیماران، به عنوان مثال کودکان و بزرگسالان، متفاوت است یا خیر، نامطمئن است. نتایج مرور باید به جای یک امر قطعی، به عنوان مولد فرضیه در نظر گرفته شوند و نتایج باید در کارآزمایی‌های با توان آزمون کافی یا مطالعات چند مرکزی برای به دست آوردن شواهد با کیفیت بالا در زمینه پیشگیری از عفونت شانت بطنی تائید شوند.
عارضه اصلی جراحی شانت مایع مغزی-نخاعی (cerebrospinal fluid; CSF) عفونت شانت است. پیشگیری از این عفونت‌های شانت شامل استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها پیش از جراحی است که می‌تواند به پنج روش مختلف تجویز شود: خوراکی؛ داخل وریدی؛ داخل نخاعی؛ موضعی؛ و از طریق کاشت کاتترهای شانت آغشته به آنتی‌بیوتیک.
تعیین تاثیر مسیرهای مختلف تجویز آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی (یعنی خوراکی، داخل وریدی، داخل نخاعی، موضعی و از طریق کاتترهای شانت آغشته به آنتی‌بیوتیک) بر عفونت‌های شانت CSF در افراد درمان شده برای هیدروسفالی با استفاده از شانت‌های CSF داخلی.
ما یک جست‌وجوی سیستماتیک الکترونیکی را بدون محدودیت در زبان، تاریخ یا نوع انتشار انجام دادیم. با کمک متخصص اطلاعات گروه مالتیپل اسکلروزیس و بیماری‌های نادر دستگاه سیستم عصبی مرکزی (CNS) در کاکرین، جست‌وجو را در پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) در کتابخانه کاکرین؛ MEDLINE و Embase انجام دادیم. جست‌وجو در ژانویه 2018 انجام شد.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و شبه-تصادفی‌سازی و کنترل شده که تاثیر آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی را با هر دوز یا مسیر تجویز، برای پیشگیری از عفونت شانت CSF در بیماران درمان شده با یک شانت داخلی مایع مغزی-نخاعی مورد مطالعه قرار دادند. بیماران با شانت‌های خارجی واجد شرایط نبودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را از مطالعات وارد شده استخراج کردند. ما اختلافات را در صورت لزوم، از طریق بحث یا ارجاع به محقق مستقل در بخش خود حل کردیم. تجزیه‌وتحلیل‌ها نیز حداقل توسط دو نویسنده انجام شدند.
در مجموع 11 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده کوچک را، با 1109 شرکت‌کننده در این مرور سیستماتیک وارد کردیم. سه مورد از این مطالعات، فقط کودکان و هشت مورد باقی‌مانده شرکت‌کنندگان را با هر سنی وارد کردند. بیش‌تر مطالعات محدود به ارزیابی شانت‌های ونتریکولوپریتونئال (ventriculoperitoneal) بودند. با این حال، پنج مطالعه، شرکت‌کنندگان را با شانت‌های ونتریکولواتریال (ventriculoatrial) وارد کردند، که در آنها یک مطالعه شامل چهار شرکت‌کننده با شانت سابدوروپریتونئال (subduroperitoneal) بود. ما چهار مورد از 11 کارآزمایی (36%) را در معرض خطر نامشخص سوگیری (bias) قضاوت کردیم، در حالی که هفت کارآزمایی باقی‌مانده (64%) در یک یا چند حوزه‌ای که ارزیابی شدند، در معرض خطر بالای سوگیری رتبه‌بندی شدند.
همه مطالعات وارد شده را برای تخمین تاثیر آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی بر نسبت عفونت‌های شانت، بدون در نظر گرفتن مسیر تجویز تجزیه‌وتحلیل کردیم. اگرچه کیفیت شواهد در این مطالعات پائین بود، ممکن است تاثیر مثبت آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی در مقایسه با مراقبت استاندارد یا دارونما، بر تعداد شرکت‌کنندگان دارای عفونت‌های شانت وجود داشته باشد (RR: 0.55؛ 95% CI؛ 0.36 تا 0.84)، که به معنای 55% کاهش در تعداد شرکت‌کنندگانی است که عفونت شانت دارند.
میان راه‌های مختلف تجویز، فقط حین تزریق داخل وریدی آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی، ممکن است شواهدی از تاثیر بر خطر عفونت‌های شانت وجود داشته باشد (RR: 0.55؛ 95% CI؛ 0.33 تا 0.90). با این حال، این تنها مسیری بود که در بیش از دو مطالعه وجود داشت (8 مطالعه؛ 797 شرکت‌کننده). شواهد مربوط به هر دو مسیر، تجویز داخل نخاعی آنتی‌بیوتیک‌ها (RR: 0.73؛ 95% CI؛ 0.28 تا 1.93؛ 2 مطالعه؛ 797 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) و کاتترهای آغشته به آنتی‌بیوتیک (RR: 0.36؛ 95% CI؛ 0.10 تا 1.24؛ 1 مطالعه؛ 110 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) نامطمئن بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.