این مرور اثرات ورزش ایروبیک را برای بزرگسالان مبتلا به فیبرومیالژی خلاصه می‌کند.
ورزش‌های ایروبیک چه هستند؟
ورزش‌های ایروبیک مانند پیاده‌روی و شنا باعث تنفس سخت‌تر و سریع‌تر ضربان قلب نسبت به حالت استراحت می‌شوند. منافع انجام ورزش هوازی عبارت بود از تقویت قلب و بهبود گردش خون، کاهش فشار خون و کمک به کنترل قند خون و وزن.
فیبرومیالژی چه مشکلاتی را ایجاد می‌کند؟
افراد مبتلا به فیبرومیالژی درد مزمن بدن دارند و اغلب با افزایش در خستگی (احساس خستگی)، سفتی بدن، افسردگی و مشکلات خواب دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
ویژگی‌های مطالعه
تا جون 2016 مطالعات را جست‌وجو کردیم و 13 مطالعه (839 نفر) را یافتیم. بیشتر مطالعات (61.5%) فقط شامل شرکت‌کنندگان زن بودند. متوسط سن شرکت‌کنندگان 41 سال بود (حداقل 32 تا حداکثر 56 سال). با توجه به معیارهای ورود و خروج، اکثر شرکت‌کنندگان قبل از شروع مطالعه ورزشی را انجام نداده بودند.
مداخلات ایروبیک با کنترل‌ها (لیست انتظار، درمان معمول، فعالیت‌های روزمره معمول) بیش از شش تا 24 هفته مقایسه شدند. به‌طور متوسط جلسات ورزشی دو تا سه بار در هفته به مدت 35 دقیقه در هر جلسه ارائه شد. تمرینات شامل پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، دویدن و انجام ایروبیک کم-اثر (low-impact) و ورزش در آب بودند. شرکت‌کنندگان با شدت‌های مختلف ورزش می‌کردند، از سبک شروع کرده و همچنان که مطالعه پیشرفت می‌کرد شدت ورزش را افزایش می‌دادند. تمام برنامه‌ها تحت نظارت بودند.
نتایج کلیدی در پایان دوره درمان
یافته‌های ورزش ایروبیک در مقایسه با کنترل‌های بدون ورزش، اولویت‌بندی شده و به‌طور کامل در اینجا ارائه می‌شوند. شواهدی با کیفیت متوسط نشان داد که ورزش هوازی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (HRQL) را بهبود داد، و شواهدی با کیفیت پائین نیز بهبود عملکرد فیزیکی و کاهش درد، خستگی و سفتی بدن را در مقایسه با کنترل نشان دادند. تعداد مشابهی از افراد از گروه مداخلات ایروبیک و گروه مقایسه خارج شدند. عوارض جانبی خفیف گزارش شد، اما گزارش‌ها در این مطالعات متناقض بودند.
چهار مطالعه اثرات درازمدت را در 24 تا 208 هفته پس از این که مداخله پایان یافت، جست‌وجو کردند. آن‌ها منافعی را برای درد و عملکرد فیزیکی بین ورزشکاران گزارش کرده و هیچ اثر دیگری را ذکر نکردند.
بهترین برآوردها از آنچه که برای افراد مبتلا به فیبرومیالژی اتفاق افتاد، زمانی که تمرین ایروبیک را انجام دادند در مقایسه با زمانی که مداخلات کنترل را دریافت کردند
هر پیامد زیر در مقیاس 0 تا 100 اندازه‌گیری شد، نمرات پائین‌تر بهتر بودند.
HRQL پس از 12 تا 24 هفته: افرادی که ورزش می‌کردند 7% بهتر بودند (یا 7 نقطه، از 3 تا 13 نقطه) و HRQL آن‌ها 48 نقطه در برابر 56 نقطه در گروه کنترل ارزیابی شد.
درد پس از 6 تا 24 هفته: افرادی که ورزش می‌کردند 11% بهتر بودند (یا 11 نقطه، از 4 تا 18 نقطه) و درد آن‌ها 56 نقطه در برابر 65 نقطه در گروه کنترل ارزیابی شد.
خستگی پس از 14 تا 24 هفته: افرادی که ورزش می‌کردند 6% بهتر بودند (یا 6 نقطه، از 12 نقطه بهتر تا 0.3 نقطه بدتر) و خستگی آن‌ها 63 نقطه در برابر 68 نقطه در گروه کنترل ارزیابی شد.
سفتی بدن پس از 16 هفته: افرادی که ورزش می‌کردند 8% بهتر بودند (یا 8 نقطه، از 1 تا 15) و سفتی بدن آن‌ها 61 نقطه در برابر 69 نقطه در گروه کنترل ارزیابی شد.
عملکرد فیزیکی پس از 8 تا 24 هفته: گروه تمرین هوازی 10% بهتر بود (یا 10 نقطه، از 15 تا 5) و عملکرد فیزیکی شرکت‌کنندگان 37 نقطه در برابر 46 نقطه در گروه کنترل ارزیابی شد.
دیگر نتایج
کناره‌گیری از درمان
در مجموع 20 نفر از 100 نفر از گروه هوازی (ایروبیک) در مقایسه با 17 نفر از 100 نفر از گروه کنترل به هر دلیلی حذف شدند (3% بیشتر، از 3% کمتر تا 12% بیشتر).
عوارض جانبی
ما اطلاعات دقیقی در مورد عوارض جانبی مرتبط با تمرین هوازی نداریم. بعضی از گزارش‌ها، افزایش درد و خستگی را تشریح کردند و یکی از 496 شرکت‌کننده حین انجام تمرین هوازی، با شکستگی استرسی استخوان کف پا (metatarsal) مواجه شد. این امر ممکن است، شانسی اتفاق افتاده باشد.
کیفیت شواهد
شواهد نشان می‌دهد که ورزش ایروبیک ممکن است HRQL، درد، سفتی بدن و عملکرد فیزیکی را بهبود بخشد و احتمالا منجر به خروج تعداد مشابهی از افراد از هر گروه شود. نظر نمی‌رسد که تمرین ایروبیک، خستگی را بهبود بخشد. سطح کیفیت شواهد به دلیل تعداد اندک افراد مورد مطالعه، برخی از مسائل مربوط به طراحی مطالعه و قطعیت پائین نتایج، پائین یا متوسط، ارزیابی شدند.
در مقایسه با گروه کنترل، شواهدی با کیفیت متوسط نشان می‌دهند که ورزش ایروبیک احتمالا HRQL و همه علل خروج از مطالعه را بهبود می‌بخشد و شواهدی با کیفیت پائین حاکی از آن است که ورزش ایروبیک ممکن است شدت درد را اندکی کاهش دهد، عملکرد فیزیکی را اندکی بهبود ببخشد، و منجر به تفاوت کمی در خستگی و سفتی بدن شود. سه مورد از پیامدهای گزارش شده از نظر بالینی معنی‌دار بودند (HRQL، عملکرد فیزیکی و درد). اثرات بلندمدت ورزش ایروبیک ممکن است شامل تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در درد، عملکرد فیزیکی، و همه علل خروج از مطالعه باشد، و ما به اثرات درازمدت بر سایر پیامدها اطمینان نداریم. ما شواهد را به دلیل تعداد اندک کارآزمایی‌ها و شرکت‌کنندگان در آن‌ها و به علت مسائل مربوط به خطرات سوگیری نامشخص و بالا (سوگیری‌های عملکرد، انتخاب و تشخیص) کاهش دادیم. به نظر می‌رسد ورزش ایروبیک به‌خوبی تحمل شد (میزان خروج از مطالعه میان گروه‌ها مشابه بود) هرچند شواهد در مورد عوارض جانبی کم است، بنابراین ما در مورد ایمنی آن نیز اطمینان نداریم.
انجام تمرینات ورزشی معمولا برای افراد مبتلا به فیبرومیالژی (fibromyalgia) توصیه می‌شود. این مرور یکی از مجموعه مطالعات در مورد تمرینات ورزشی برای افراد مبتلا به فیبرومیالژی است که جایگزین مرور «ورزش برای درمان سندرم فیبرومیالژی» خواهد شد که برای اولین بار در سال 2002 منتشر شد.
• ارزیابی منافع و آسیب‌های تمرینات ورزشی ایروبیک (هوازی) برای بزرگسالان مبتلا به فیبرومیالژی
• ارزیابی مقایسه‌های خاص زیر
० ایروبیک در مقابل کنترل (به‌عنوان مثال، درمان معمول، کنترل لیست انتظار، فعالیت بدنی معمول)
० ایروبیک در مقابل مداخلات هوازی (به‌عنوان مثال، دویدن در مقابل پیاده‌روی سریع)
० ایروبیک در مقابل مداخلات غیر-ورزشی (مانند داروها، آموزش)
ما مقایسه‌های خاص را شامل ورزش ایروبیک در مقابل دیگر مداخلات ورزشی (مانند تمرینات مقاومتی، ورزش‌های آبی، ورزش انعطاف‌پذیری، ورزش ترکیبی) ارزیابی نمی‌کنیم. مرورهای سیستماتیک دیگر این مقایسه‌ها را مورد بررسی قرار داده یا بررسی خواهند کرد (Bidonde, 2014؛ Busch, 2013).
ما کتابخانه کاکرین، MEDLINE؛ Embase؛ Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL)؛ Physiotherapy Evidence Database (PEDro)؛ چکیده تزها و پایان‌نامه‌ها؛ پایگاه اطلاعات طب مکمل و وابسته (Allied and Complementary Medicine Database; AMED )، پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (World Health Organization International Clinical Trials Registry Platform; WHO ICTRP) و پایگاه ثبت ClinicalTrials.gov را تا جون 2016 بدون محدودیت زبانی جست‌وجو کرده و فهرست منابع کارآزمایی‌های بازیابی شده را برای شناسایی کارآزمایی‌های بالقوه مرتبط مرور کردیم.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را در مورد بزرگسالان با تشخیص فیبرومیالژی انتخاب کردیم که مداخلات تمرینات ایروبیک (فعالیت بدنی پویا که باعث افزایش تنفس و ضربان قلب به سطح زیر حداکثری، برای یک دوره طولانی‌مدت می‌شود) را در برابر ورزش نکردن یا مداخله دیگر مقایسه کردند. پیامدهای عمده عبارت بودند از کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (health-related quality of life; HRQL)، شدت درد، سفتی بدن، خستگی، عملکرد فیزیکی، خروج از مطالعه و عوارض جانبی.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود انتخاب کرده، داده‌ها را استخراج نموده، ارزیابی خطر سوگیری (bias) را انجام داده و بدنه شواهد را برای پیامدهای عمده با استفاده از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردند. برای محاسبه تفاوت‌های بالینی مرتبط بین گروه از حد آستانه 15% استفاده کردیم.
ما 13 RCT (839 نفر) را انتخاب کردیم. مطالعات در معرض خطر سوگیری انتخاب، عملکرد و تشخیص قرار داشتند (به دلیل فقدان کورسازی برای پیامدهای خود-گزارش شده) و خطر سوگیری فرسایشی (attrition) و گزارش‌دهی اندکی داشتند. هنگامی که ورزش هوازی با هیچ کنترل ورزشی مقایسه نشد، یافته‌ها را اولویت‌بندی کرده و آن‌ها را به‌طور کامل در اینجا ارائه کردیم.
هشت کارآزمایی (با 456 شرکت‌کننده) شواهدی را با کیفیت پائین برای شدت درد، خستگی، سفتی بدن و عملکرد فیزیکی؛ و شواهدی را با کیفیت متوسط برای خروجی‌ها از مطالعه و HRQL در پایان مداخله ارائه دادند (6 تا 24 هفته). به‌استثنای خروج از مطالعه و عوارض جانبی، معیارهای پیامد اصلی به صورت خود-گزارشی بودند و در مقیاس 0 تا 100 بیان شدند (مقادیر پائین بهتر هستند، تفاوت میانگین (MD) منفی/میانگین تفاوت استاندارد شده (SMDs) نشان دهنده بهبود است). اثرات ورزش ایروبیک در مقابل کنترل به شرح زیر است: HRQL: میانگین: 56.08؛ پنج مطالعه؛ 372 نفر؛ MD: -7.89؛ 95% CI؛ 13.23- تا 2.55-؛ بهبود مطلق 8% (3% تا 13%) و بهبود نسبی 15% (5% تا 24%)؛ شدت درد: میانگین: 65.31؛ شش مطالعه؛ 351 نفر؛ MD: -11.06؛ 95% CI؛ 18.34- تا 3.77-؛ بهبود مطلق 11% (95% فاصله اطمینان (CI): %4 تا 18%) و بهبود نسبی: 18% (7% تا 30%)؛ سفتی بدن: میانگین: 69؛ یک مطالعه؛ 143 نفر؛ MD: -7.96؛ 95% CI؛ 14.95- تا 0.97-؛ تفاوت مطلق بهبود: 8% (1% تا 15%) و تغییر نسبی بهبود: 11.4% (21.4% تا 1.4%)؛ عملکرد فیزیکی: میانگین 38.32؛ سه مطالعه؛ 246 نفر؛ MD: -10.16؛ 95% CI؛ 15.39- تا 4.94-؛ تغییر مطلق بهبود: 10% (15% تا 5%) و تغییر نسبی بهبود: 21.9% (33% تا 11%)؛ و خستگی: میانگین: 68؛ سه مطالعه؛ 286 نفر؛ MD: -6.48؛ 95% CI؛ 14.33- تا 1.38؛ تغییر مطلق بهبود: 6% (بهبود 12% تا 0.3% بدتر) و تغییر نسبی بهبود: 8% (بهبود 16% تا 0.4% بدتر). تجزیه‌وتحلیل‌های ترکیبی منجر به خطر نسبی (RR) در کیفیت متوسط برای خروجی‌ها از مطالعه شد (در گروه کنترل و مداخله به ترتیب 17 نفر به ازای هر 100 نفر و 20 نفر به ازای هر 100 نفر؛ هشت مطالعه؛ 456 نفر؛ RR: 1.25؛ 95% CI؛ 0.89 تا 1.77؛ تغییر مطلق خروجی‌ها از ورزش، 5% بیشتر (3% کمتر تا 12% بیشتر).
سه کارآزمایی، شواهدی را با کیفیت پائین در مورد اثرات درازمدت (24 تا 208 هفته پس از مداخله) ارائه داده و گزارش کردند که مزایا برای درد و عملکرد همچنان حفظ شد اما برای HRQL یا خستگی اینگونه نبود. خروج از مطالعات مشابه بود و محققان، سفتی عضلات و عوارض جانبی را ارزیابی نکردند.
ما در مورد اثرات مداخله ایروبیک در مقابل سایر مداخلات مطمئن نیستیم؛ زیرا کیفیت شواهد پائین تا بسیار پائین بود و فقط از یک کارآزمایی به دست آمد، که مانع انجام متاآنالیز می‌شد. به همین ترتیب ما در مورد اثرات تمرین ایروبیک بر کنترل‌های فعال (یعنی آموزش، سه مطالعه؛ آموزش مدیریت استرس، یک مطالعه؛ دارو، یک مطالعه) به دلیل شواهد با کیفیت پائین تا بسیار پائین به دست آمده از یک کارآزمایی مطمئن نیستیم. اکثر مطالعات عوارض جانبی را ارزیابی نکردند؛ بنابراین ما در مورد خطر عوارض جانبی ناشی از تمرین هوازی مطمئن نیستیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.