پیشینه
هر ساله نزدیک به یک میلیون نفر در آمریکا از طریق لوله تغذیه می‌شوند (لوله گاستریک (gastric tube)). لوله‌های گاستریک برای دادن داروها و تغذیه به طور مستقیم به داخل دستگاه گوارشی (gastrointestinal tract) (مجرایی که غذا را هضم می‌کند) در افرادی که توانایی بلع ندارند، به طور شایع استفاده می‌شوند. تغذیه از طریق یک لوله که به طور اشتباه در نای (trachea) (مجرای تنفسی (wind pipe)) جایگذاری شده، می‌تواند منجر به بروز پنومونی (pneumonia) حاد (عفونت ریه‌ها) شود. بنابراین، تایید لوله‌گذاری در معده (stomach) بعد از جایگذاری لوله، مهم است. لوله‌های گاستریک هم‌چنین برای کاهش فشار معده بعد از استفاده از ماسک‌های کمک‌تنفسی و به طور عمده در زمان احیا (resuscitation) استفاده می‌شود. اولتراسوند پزشکی یکی از تکنیک‌های تصویربرداری تشخیصی است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از داخل بدن استفاده می‌کند. مطالعات اخیر نشان می‌دهند که اولتراسوند دقت تشخیصی خوبی در تایید لوله‌گذاری مناسب فراهم می‌کند. از این‌رو، اولتراسوند می‌تواند یک جایگزین نویدبخش اشعه ایکس در تایید لوله‌گذاری، به ویژه در شرایطی باشد که امکانات اشعه ایکس در دسترس نبوده یا دسترسی به آن دشوار است.
ویژگی‌های مطالعه
مطالعاتی که وارد این مرور شدند تا مارچ 2016 به‌روز هستند. 10 مطالعه را شامل 545 شرکت‌کننده با هدف ارزیابی دقت تشخیصی اولتراسوند برای تایید لوله‌گذاری گاستریک وارد مرور کردیم.
نتایج کلیدی
بیشتر مطالعات از عملکرد خوبی در لوله‌گذاری درست برخوردار بودند. با وجود این، داده‌های کمی برای لوله‌گذاری نادرست و عوارض امکان‌پذیر ناشی از آن در دسترس بود. میان مطالعات وارد شده، فقط 43 شرکت‌کننده دارای لوله‌گذاری نادرست بودند. هیچ یک از مطالعات بروز عوارض را در طول استفاده از اولتراسوند گزارش نکرده بودند. سه روش از اولتراسوند گزارش شده بودند: رویکرد گردن (neck)، رویکرد بخش فوقانی شکم (upper abdominal) (معده (tummy)) و ترکیبی از هر دو. هیچ یک از مطالعات وارد شده، نشان ندادند که اولتراسوند به عنوان یک تست تکی برای تایید لوله‌گذاری گاستریک برای تغذیه از دقت کافی برخوردار است. در مقابل، اولتراسوند به صورت ترکیبی با سایر تست‌ها (برای مثال تصویربرداری با تکنیک سالین فلاش (saline flush visualization) (عبور محلول آب نمک از داخل لوله و مشاهده آن در داخل معده توسط اولتراسوند) ممکن است برای تایید لوله‌گذاری گاستریک برای درناژ مفید باشد.
محدودیت‌های مرور
به طور کلی، مطالعات از نظر روش‌شناسی دارای کیفیت پائین یا نامشخص بودند. از نظر ما فقط سه مطالعه (30%) از 10 مطالعه وارد شده، در انتخاب بیماران بدون سوگیری (bias) عمل کرده بودند، زیرا آنها بعد از تایید صحت محل جایگذاری لوله با استفاده از سایر روش‌های تشخیصی، از اولتراسوند استفاده کرده بودند. مطالعات نتایج متنوعی را در ارتباط با لوله‌گذاری نادرست گزارش کرده بودند.
پژوهش‌های آینده
برای بررسی امکان جایگزینی اشعه ایکس با اولتراسوند برای تایید لوله‌گذاری گاستریک و نیز امکان کاهش عوارض حاد ناشی از لوله‌گذاری نادرست از جمله پنومونی توسط اولتراسوند به مطالعات بزرگ‌تری نیاز است.
از 10 مطالعه‌ای که به ارزیابی دقت تشخیصی لوله‌گذاری گاستریک پرداخته بودند، تعداد کمی از مطالعات دارای خطر پائین سوگیری بودند. بر مبنای شواهد محدود شده، اولتراسوند به عنوان یک تست تکی برای تایید لوله‌گذاری گاستریک، دقت کافی را ندارد. با وجود این، در شرایطی که اشعه ایکس به آسانی در دسترس نیست، اولتراسوند ممکن است برای تشخیص لوله‌گذاری اشتباه مفید باشد. برای تعیین احتمال بروز حوادث جانبی در استفاده از اولتراسوند برای تایید لوله‌گذاری، به مطالعات بزرگ‌تری نیاز است.
لوله‌های گاستریک (gastric tubes) معمولا برای تجویز داروها و تغذیه از راه لوله‌گذاری برای افرادی که توان بلع (swallow) ندارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. تغذیه از راه لوله‌ای که به اشتباه در مسیر نای (trachea) قرار می‌گیرد می‌تواند منجر به پنومونی (pneumonia) شدید شود. بنابراین تایید محل قرارگیری لوله در معده بعد از لوله‌گذاری مهم است. مطالعات اخیر حاکی از آن است که اولتراسونوگرافی، تخمین‌های دقت تشخیصی خوبی را در تایید مناسب بودن محل لوله‌گذاری فراهم می‌کند. از این رو، اولتراسوند می‌تواند جایگزین مناسبی برای اشعه ایکس (X-rays) در تایید لوله‌گذاری به ویژه در شرایطی باشد که امکانات اشعه ایکس در دسترس نبوده، یا دسترسی به آنها دشوار است.
ارزیابی دقت تشخیصی اولتراسوند برای تایید جایگذاری لوله در داخل معده
ما در کتابخانه کاکرین (2016، شماره 3)، MEDLINE (تا مارچ 2016)، Embase (تا مارچ 2016)، پایگاه ثبت PROSPERO موسسه ملی پژوهش‌های سلامت (NIHR) (تا می 2016)، Aggressive Research Intelligence Facility Databases (تا می 2016)، clinicalTrials.gov (تا می 2016)، ISRCTN registry (می 2016)، پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (تا می 2016) و فهرست منابع مقالات جست‌وجو کرده و با نویسندگان مطالعات تماس گرفتیم.
مطالعاتی را وارد کردیم که به ارزیابی دقت تشخیصی لوله‌گذاری نازوگاستریک (بینی-معده‌ای) (nasogastric) و اروگاستریک (دهانی-معده‌ای) (orogastric) تایید شده توسط تصویربرداری اولتراسوند با استفاده از اشعه ایکس به عنوان استاندارد مرجع پرداخته بودند. مطالعات «مقطعی» (cross-sectional) و «مورد-شاهدی» (case-control) را وارد مرور کردیم. مطالعات «سری موارد» (case series) یا «گزارش‌های موردی» (case reports) را از مرور خارج کردیم. مطالعاتی که در آنها تصویربرداری توسط اشعه ایکس، استاندارد مرجع نبود یا در صورتی که لوله جایگذاری شده از نوع گاستروستومی (gastrostomy) یا روده‌ای (enteric tube) بود، از مطالعه خارج می‌شدند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم به ارزیابی خطر سوگیری (bias) و استخراج داده‌ها از هر یک از مطالعات وارد شده پرداختند. برای دستیابی به داده‌های ازدست‌رفته در مطالعات وارد شده با نویسندگان آنها تماس گرفتیم.
10 مطالعه (شامل 545 شرکت‌کننده و 560 لوله‌گذاری) را که با معیارهای ورود ما سازگار بودند، شناسایی کردیم.
هیچ یک از مطالعات دارای خطر پائین سوگیری یا نگرانی کم در هیچ یک از حیطه‌های QUADAS-2 نبودند. از نظر ما فقط سه مطالعه (30%) در حیطه انتخاب شرکت‌کننده دارای خطر پائین سوگیری بودند، زیرا آنها بعد از تایید محل قرارگیری لوله توسط سایر روش‌ها از اولتراسوند استفاده کرده بودند.
به دلیل پائین بودن تعداد موارد بروز لوله‌گذاری ناصحیح، داده‌های کمی (43 شرکت‌کننده) برای تعیین عدم جایگذاری صحیح لوله (ویژگی) در دسترس بودند. به دلیل ناهمگونی قابل توجه تست شاخص از جمله تفاوت در پنجره اِکو (echo window)، ترکیب اولتراسوند با سایر روش‌های تاییدی (برای مثال تصویربرداری سالین فلاش از طریق اولتراسوند (saline flush visualization by ultrasound) و اولتراسوند در طول جایگذاری لوله، متاآنالیز را اجرا نکردیم. برای تمامی شرایط، تخمین‌های حساسیت برای مطالعات مجزا از 0.50 تا 1.00 و تخمین‌های ویژگی از 0.17 تا 1.00 متغیر بود. در شرایطی که اشعه ایکس به آسانی در دسترس نبود و شرکت‌کنندگان برای درناژ تحت لوله‌گذاری گاستریک قرار گرفته بودند (چهار مطالعه، 305 شرکت‌کننده)، تخمین‌های حساسیت اولتراسوند در ترکیب با سایر تست‌های تاییدی از 0.86 تا 0.98 و تخمین‌های ویژگی با فواصل اطمینان گسترده برابر با 1.00 متغیر بودند.
برای مطالعاتی که از اولتراسوند به تنهایی استفاده شده بود (چهار مطالعه، 314 شرکت‌کننده)، تخمین‌های حساسیت از 0.91 تا 0.98 و تخمین‌های ویژگی از 0.67 تا 1.00 متغیر بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.