سوال مطالعه مروری
ما می‌خواستیم اثرات سلامت منتج از کاهش میزان چربی‌های اشباع شده را در مواد غذایی خود دریابیم (جایگزین کردن چربی‌های حیوانی و چربی‌های گیاهی سخت با روغن‌های گیاهی، دانه‌های اشباع نشده یا غذاهای نشاسته‌ای).
پیشینه
راهنمایی‌های سلامت نشان می‌دهند که کاهش میزان چربی اشباع شده‌ای که می‌خوریم، بوسیله کاهش چربی‌های حیوانی، برای سلامت ما مفید است. ما می‌خواستیم همه شواهد موجود را با هم ترکیب کنیم تا ببینیم پیروی از این توصیه منجر به كاهش خطر مرگ یا ابتلا به بیماری قلبی‌عروقی (بیماری قلبی یا سكته مغزی) می‌شود یا خیر.
ویژگی‌های مطالعه
ما تاثیر کاهش مقدار چربی اشباع شده مصرفی را حداقل برای دو سال بر پیامدهای سلامت از جمله مرگومیر، بیماری قلبی و سکته مغزی ارزیابی کردیم. ما فقط به مطالعات مربوط به بزرگسالان (18 سال یا بالاتر) پرداختیم. آنها شامل زنان و مردان، با و بدون بیماری قلبی‌عروقی بودند. مطالعات مربوط به افراد مبتلا به بیماری حاد یا زنان باردار یا شیرده را وارد نکردیم.
نتایج کلیدی
ما 15 مطالعه را با بیش از 56,000 شرکت‌کننده پیدا کردیم. شواهد تا اکتبر 2019 به‌روز است. این مرور نشان داد که کاهش چربی اشباع شده منجر به کاهش 17 درصدی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی (از جمله بیماری قلبی و سکته مغزی) می‌شود، اما تأثیر کمی بر خطر مرگ دارد. این مرور دریافت که مزایای سلامت، ناشی از جایگزینی چربی‌های اشباع شده با چربی‌های چند اشباع نشده (polyunsaturated fat) یا غذاهای نشاسته‌ای است. هرچه كاهش چربی اشباع شده بیشتر باشد، و کلسترول كل سرم بیشتر كاهش یابد، محافظت در برابر حوادث قلبی‌عروقی نیز بیشتر می‌شود. به نظر می‌رسد افرادی که در حال حاضر سالم هستند به همان اندازه افرادی که در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی یا سکته مغزی قرار دارند (مثلا، افراد مبتلا به فشار خون بالا، کلسترول بالای سرم یا دیابت) و افرادی که در حال حاضر دچار بیماری قلبی یا سکته مغزی هستند، سود می‌برند. هیچ تفاوتی در تأثیر بین زن و مرد وجود نداشت.
این بدان معناست که، اگر 56 فرد غیرمبتلا به بیماری قلبی‌عروقی، یا 53 نفر که اکنون مبتلا به بیماری قلبی‌عروقی هستند، میزان مصرف چربی اشباع شده خود را به مدت حدود 4 سال کاهش دهند، در این صورت از وقوع حادثه قلبی‌عروقی (حمله قلبی یا سکته مغزی) در یک نفر جلوگیری خواهد شد، که در غیر این صورت دچار آن حادثه می‌شدند.
کیفیت شواهد
شواهد زیادی وجود دارد که تاثیرات کاهش چربی اشباع شده را حداقل برای دو سال ارزیابی کرده‌اند. این مطالعات شواهدی را با کیفیت متوسط ارائه می‌دهند که کاهش چربی اشباع شده باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی می‌شود.
یافته‌های این مرور به‌روز شده نشان می‌دهد که کاهش مصرف چربی اشباع شده برای حداقل دو سال باعث کاهش بالقوه مهمی در وقایع قلبی‌عروقی ترکیبی می‌شود. به نظر می‌رسد جایگزینی انرژی حاصل از چربی اشباع شده با چربی چند اشباع نشده یا کربوهیدرات استراتژی مفیدی باشد، در حالی که اثرات جایگزینی با چربی تک اشباع نشده نامشخص است. کاهش حوادث قلبی‌عروقی ترکیبی ناشی از کاهش چربی اشباع شده با مدت زمان مطالعه، جنسیت یا سطح پایه خطر قلبی‌عروقی تغییر نکرد، اما کاهش بیشتر چربی اشباع شده باعث کاهش بیشتر در حوادث قلبی‌عروقی شد.
کاهش مصرف چربی اشباع شده باعث کاهش کلسترول سرم می‌شود، اما اثرات آن بر پیامدهای واسطه ممکن است کمتر مشخص باشد. علاوه بر این، مشخص نیست حذف انرژی حاصل از چربی‌های اشباع شده موجود در رژیم غذایی، مفیدتر از جایگزینی آنها با چربی‌های چند اشباع نشده، چربی‌های تک اشباع نشده، کربوهیدرات یا پروتئین است یا خیر.
ارزیابی تأثیر کاهش مصرف چربی اشباع شده و جایگزینی آن با کربوهیدرات (CHO)، چربی چند اشباع نشده (PUFA)، چربی تک اشباع نشده (MUFA) و/یا پروتئین بر مرگومیر و عوارض قلبی‌عروقی، با استفاده از کلیه کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده موجود.
ما جست‌وجوهایمان را در پایگاه ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE (Ovid) و Embase (Ovid) در 15 اکتبر 2019 به‌روز کرده و پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (WHO) و Clinicaltrials.gov را در 17 اکتبر 2019 جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های وارد شده معیارهای زیر را داشتند: 1) تصادفی‌سازی شده بودند؛ 2) قصد کاهش مصرف چربی اشباع شده یا قصد تغییر در چربی‌های مواد غذایی و دستیابی به کاهش در میزان چربی اشباع شده را داشتند؛ 3) با مصرف بالاتر چربی اشباع شده یا رژیم معمولی مقایسه کردند؛ 4) چند عاملی نبودند؛ 5) در افراد بزرگسال با یا بدون بیماری قلبی‌عروقی (اما نه بیمار حاد، باردار یا شیرده)، انجام شدند؛ 6) مدت مداخله حداقل 24 ماه طول کشید؛ 7) داده‌های مورتالیتی یا موربیدیتی قلبی‌عروقی در دسترس بودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، مطالعات را برای ورود ارزیابی، دادهها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را بررسی کردند. ما متاآنالیزهای اثرات تصادفی، متا-رگرسیون، زیرگروه سازی، آنالیزهای حساسیت، نمودار قیفی (funnel plot) و ارزیابی GRADE را انجام دادیم.
15 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) (16 مقایسه، 56,675 شرکت‌کننده) را وارد کردیم که از انواع مختلف مداخلات، از تهیه کلیه مواد غذایی تا مشاوره در جهت کاهش مصرف چربی اشباع شده، استفاده کردند. کارآزمایی‌های طولانی‌مدت وارد شده حاکی از آن بودند که کاهش میزان چربی اشباع شده در رژیم غذایی، خطر وقوع حوادث قلبی‌عروقی ترکیبی را تا 17% کاهش می‌دهد (خطر نسبی (RR): 0.83؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.70 تا 0.98، 12 کارآزمایی، 53,758 شرکت‌کننده که 85% آنها یک حادثه قلبی‌عروقی را داشتند، I² = 67%؛ GRADE شواهد با کیفیت متوسط). متا-رگرسیون نشان داد که کاهش بیشتر در مصرف چربی اشباع شده (که در کاهش بیشتر کلسترول سرم منعکس شد) منجر به کاهش بیشتر در خطر حوادث CVD شد، که ناهمگونی بین کارآزمایی‌ها را توصیف می‌کند. تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک پیامد مثبت اضافی (NNTB) در کارآزمایی‌های اولیه پیشگیری 56 بود، بنابراین 56 نفر باید مصرف چربی اشباع شده خود را به مدت حدود چهار سال کاهش دهند تا یک نفر دچار حوادث CVD نشود. در کارآزمایی‌های پیشگیری ثانویه، NNTB معادل 53 بود. زیرگروه‌ها تفاوت‌های معنی‌داری را بین جایگزینی کالری‌های چربی اشباع شده با چربی چند اشباع نشده یا کربوهیدرات نشان ندادند، و دادهها در مورد جایگزینی با چربی تک اشباع نشده و پروتئین بسیار محدود بود.
ما تاثیر اندک یا عدم تأثیر کاهش مصرف چربی اشباع شده را بر مورتالیتی به هر علتی (RR: 0.96؛ 95% CI؛ 0.90 تا 1.03؛ 11 کارآزمایی، 55,855 شركت‌كننده) یا مورتالیتی قلبی‌عروقی (RR: 0.95؛ 95% CI؛ 0.80 تا 1.12، 10 کارآزمایی، 53,421 شرکت‌کننده) پیدا کردیم، هر دو با GRADE شواهد با کیفیت متوسط.
تاثیر اندک یا عدم تأثیر کاهش چربی‌های اشباع شده بر انفارکتوس میوکارد غیرکشنده (RR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.87 تا 1.07) یا مورتالیتی CHD (RR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.82 تا 1.16، هر دو شواهد با کیفیت پائین) وجود دارد، اما اثرات آن بر انفارکتوس میوکارد کلی (کشنده یا غیرکشنده)، حوادث استروک و CHD (کشنده یا غیرکشنده) ناشناخته بودند زیرا شواهد کیفیت بسیار پائینی داشتند. تاثیر اندک یا عدم تأثیر بر مورتالیتی سرطان، تشخیص سرطان، تشخیص دیابت، کلسترول HDL، تری‌گلیسیرید سرم یا فشار خون و کاهش اندک وزن، کلسترول تام سرم، کلسترول LDL و BMI دیده شد. هیچ شواهدی در مورد اثرات مضر کاهش چربی اشباع شده وجود نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.