پیام کلیدی
به نظر می‌رسد کورتیکواستروئیدها خطر بروز بیماری‌های قلبی را پس از ابتلا به بیماری کاوازاکی (Kawasaki disease) کاهش می‌دهند، بدون اینکه باعث عوارض جانبی مهمی شوند. آنها هم‌چنین طول مدت نشانه‌ها (تب و بثورات پوستی)، طول مدت اقامت در بیمارستان و مارکرهای خونی مرتبط با بیماری را کاهش می‌دهند.
بیماری کاوازاکی چیست و چگونه درمان می‌شود؟
بیماری کاوازاکی عبارت است از التهاب عروق خونی. داروهای استاندارد برای درمان آن شامل ایمونوگلوبولین داخل-وریدی (intravenous immunoglobulin; IVIG) و آسپرین (aspirin) هستند. این درمان معمولا موثر است، اما نه برای همه کودکان. در حال حاضر درک محدودی از بیماری کاوازاکی و نحوه مدیریت بهتر آن وجود دارد. این مهم است به عنوان یکی از عواقب طولانی-مدت می‌تواند قلب را درگیر کرده و کودک را با پیامدهای پُر-خطری مواجه کند که طول عمر او را کاهش می‌دهند.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
برای یافتن مطالعات تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای جست‌وجو کردیم که کودکان مبتلا به بیماری کاوازاکی را با استفاده از داروهایی به نام کورتیکواستروئیدها درمان کردند، تا ببینیم آنها احتمال بروز مشکلات قلبی را در آینده کاهش می‌دهند یا خیر. هم‌چنین تاثیر آن را بر طول مدت تب، علائم عفونت در خون، و تعداد روزهای سپری شده در بیمارستان بررسی کردیم. در مطالعات تصادفی‌سازی و کنترل شده، درمان‌ها یا تست‌ها به صورت تصادفی به افراد اختصاص می‌یابند، و این مطالعات اغلب قابل اعتمادترین شواهد را پیرامون تاثیرات درمان ارائه می‌دهند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
هشت مطالعه را با 1877 شرکت‌کننده پیدا کردیم که استفاده از کورتیکواستروئیدها را با عدم استفاده از آنها در کودکان مبتلا به بیماری کاوازاکی مقایسه کردند. ترکیب نتایج حاصل از این مطالعات نشان داد که مشکلات قلبی پس از درمان با کورتیکواستروئید کاهش یافت. بروز هیچ عارضه جانبی جدی یا مرگ‌ومیر در گروه‌های درمان با کورتیکواستروئید یا گروه‌های بدون درمان کورتیکواستروئیدی گزارش نشد. مارکرهای خونی که نشان‌دهنده بیماری هستند کاهش یافته و کودکان با درمان با کورتیکواستروئیدها مدت کوتاه‌تری را در بیمارستان ماندند. نشانه‌های بیماری کاوازاکی (تب و بثورات پوستی) پس از درمان با کورتیکواستروئید مدت کوتاه‌تری ادامه یافت. هیچ یک از مطالعات گزارشی را از وقوع مشکلات قلبی طولانی-مدت (بیش از یک سال پس از شروع بیماری) (موربیدیتی عروق کرونری)، که مرتبط با بیماری کاوازاکی باشد، ارائه نکردند.
تا چه اندازه به شواهد این مرور اطمینان داریم؟
شواهد برای عوارض جانبی جدی و مرگ‌ومیر، خطر مشکلات قلبی در آینده، مارکرهای خونی و طول مدت بستری در بیمارستان از قطعیت متوسطی برخوردار بودند. این بدان معنی است که نسبتا مطمئن هستیم تاثیر واقعی مداخله نزدیک به آن چیزی است که در این مرور تخمین زده شد. شواهد برای طول دوره نشانه‌های بالینی (تب و بثورات پوستی) از قطعیت پائینی برخوردار بود. این بدان معناست که اطمینان ما در تخمین اثرگذاری محدود است و این به دلیل نحوه اندازه‌گیری و گزارش این نشانه‌ها بود.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
این مرور کاکرین شواهد قبلی ما را به‌روز می‌کند. شواهد تا فوریه 2021 به‌روز است.
شواهدی با قطعیت متوسط نشان می‌دهد که استفاده از استروئیدها در مرحله حاد KD در مقایسه با عدم استفاده از آنها می‌تواند با کاهش ناهنجاری‌های عروق کرونری، کاهش مارکرهای التهابی و طول مدت کوتاه‌تر بستری در بیمارستان همراه باشد. هیچ موردی از وقوع عوارض جانبی جدی یا مرگ‌ومیر با یا بدون استفاده از کورتیکواستروئیدها گزارش نشد. شواهدی با قطعیت پائین نشان می‌دهد که استفاده از کورتیکواستروئیدها می‌تواند طول مدت نشانه‌های بالینی (تب و بثورات پوستی) را کاهش دهد. هیچ یک از مطالعات وارد شده گزارشی را در مورد موربیدیتی طولانی-مدت عروق کرونری (بیش از یک سال پس از شروع بیماری) ارائه ندادند. شواهد ارائه شده در این مرور سیستماتیک با دستورالعمل‌های بالینی فعلی در مورد استفاده از کورتیکواستروئیدها در درمان خط اول KD مطابقت دارد.
بیماری کاوازاکی (Kawasaki disease; KD) یا سندرم موکوکوتانئوس (mucocutaneous syndrome)، عامل اصلی بیماری قلبی اکتسابی در دوران کودکی در کشورهایی با سطح درآمد بالا است. اختلاف نظر زیادی در مورد چگونگی بهترین روش درمانی کودکان مبتلا به KD و به‌ویژه کودکانی وجود دارد که درمان بیشتر فراتر از ایمونوگلوبولین داخل-وریدی (intravenous immunoglobulin; IVIG) استاندارد و آسپرین (aspirin)، مانند اضافه کردن کورتیکواستروئیدها، مزیتی برایشان خواهد داشت. این یک نسخه به‌روز شده از مروری است که ابتدا در سال 2017 منتشر شد.
ارزیابی تاثیر مصرف کورتیکواستروئید بر میزان بروز ناهنجاری‌های عروق کرونری در بیماران مبتلا به KD به عنوان درمان خط اول یا خط دوم.
متخصص اطلاعات گروه عروق در کاکرین، به جست‌وجو در پایگاه ثبت تخصصی گروه عروق در کاکرین، CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL و دو پایگاه ثبت کارآزمایی تا 8 فوریه 2021 پرداخت. فهرست منابع مقالات مرتبط را برای پیدا کردن مطالعات بیشتر جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده را شامل کودکانی با تمام شدت‌های KD انتخاب کردیم که تحت درمان با کورتیکواستروئیدها بودند، از جمله انواع مختلف کورتیکواستروئیدها، دوره‌های مختلف درمان، و اینکه کورتیکواستروئیدها به‌تنهایی یا همراه با دیگر درمان‌های KD تائید شده استفاده شدند. کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که از کورتیکواستروئیدها هم برای درمان خط اول و هم برای درمان خط دوم استفاده کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم مطالعات را انتخاب کردند، کیفیت مطالعه را ارزیابی و داده‌ها را با استفاده از روش‌های استاندارد کاکرین استخراج کردند. متاآنالیزهای مدل اثر-ثابت را با نسبت‌های شانس (ORs) یا تفاوت میانگین (MD) با 95% فواصل اطمینان (CIs) انجام دادیم. مدل اثرات-تصادفی را زمانی انجام دادیم که ناهمگونی وجود داشت. قطعیت شواهد را با استفاده از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم. پیامدهای مورد نظر عبارت بودند از بروز ناهنجاری‌های عروق کرونری، عوارض جانبی جدی، مورتالیتی، طول مدت نشانه‌های حاد (مانند تب)، زمان مورد نیاز برای نرمال شدن پارامترهای آزمایشگاهی، مدت بستری در بیمارستان و موربیدیتی طولانی-مدت‌تر کرونری.
این نسخه روزآمد شده یک مطالعه جدید را شناسایی کرد، بنابراین آنالیز شامل هشت کارآزمایی متشکل از 1877 شرکت‌کننده بود. هفت کارآزمایی استفاده از کورتیکواستروئیدها را در درمان خط اول و یک کارآزمایی در درمان خط دوم بررسی کردند. کارآزمایی‌ها کیفیت روش‌شناسی خوب و مناسبی داشتند.
در آنالیز تجمعی، درمان با کورتیکواستروئید وقوع بعدی ناهنجاری‌های عروق کرونر را کاهش داد (OR: 0.32؛ 95% CI؛ 0.14 تا 0.75؛ 8 مطالعه، 986 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط)، بدون اینکه منجر به بروز عوارض جانبی جدی (0 رویداد، 6 مطالعه، 737 شرکت‌کننده؛ با قطعیت متوسط) و مورتالیتی (0 رویداد؛ 8 مطالعه، 1075 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط) شود. علاوه بر این، کورتیکواستروئیدها توانستند طول دوره تب (MD؛ 1.34- روز؛ 95% CI؛ 2.24- تا 0.45؛ 3 مطالعه؛ 290 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین)، زمان لازم برای نرمال شدن پارامترهای آزمایشگاهی (میزان رسوب گلبول‌های قرمز (erythrocyte sedimentation rate; ESR) و پروتئین واکنشی-C؛ (C-reactive protein; CRP)) (MD؛ 2.80- روز؛ 95% CI؛ 4.38- تا 1.22-؛ 1 مطالعه؛ 178 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط) و طول مدت بستری در بیمارستان (MD؛ 1.01- روز؛ 95% CI؛ 1.72- تا 0.30-؛ 2 مطالعه؛ 119 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط) را کاهش دهند. هیچ یک از مطالعات وارد شده موربیدیتی طولانی-مدت عروق کرونری (بیش از یک سال پس از شروع بیماری) را گزارش نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.