پیشینه
اسکیزوفرنی (schizophrenia) یک اختلال روان‌پریشی است که شامل نشانه‌های روان‌پریشی از جمله تحریف در افکار و ادراک، عواطف کم‌رنگ، و اختلالات رفتاری است. برای بیمارانی که با نخستین اپیزود سایکوز روبه‌رو می‌شوند، مهم است که در اسرع وقت به درستی تشخیص داده شوند. هر چه اسکیزوفرنی زودتر تشخیص داده شود، پیامد درمان بهتر است. با این حال، بیماری‌های دیگر گاهی نشانه‌های روان‌پریشی مشابه با اسکیزوفرنی دارند، برای مثال اختلال دو-قطبی. این مرور به این موضوع می‌پردازد که یک نوع تکنیک تصویربرداری مغز به نام مورفولوژی مبتنی بر وکسل (voxel-based morphology; VBM) در تشخیص اسکیزوفرنی در افرادی که نخستین اپیزود سایکوز را دارند، چقدر دقیق است. VBM برای اندازه‌گیری تفاوت در ساختار مغز در افراد مبتلا به انواع مختلف سایکوز استفاده می‌شود. از این تفاوت‌ها می‌توان برای تشخیص بهره برد.
ویژگی‌های مطالعه
شواهد تا دسامبر 2013 به‌روز است. چهار مطالعه را پیدا کردیم که از VBM در 275 نوجوان و بزرگسال مبتلا به نخستین اپیزود سایکوز استفاده کردند. یک مطالعه شرکت‌کنندگان را از یک بیمارستان، یک مطالعه از یک کلینیک سرپایی و مطالعه دیگر از خدمات روان‌پریشی بستری و سرپایی انتخاب کردند، و مطالعه چهارم گزارشی را از محیط و شرایط انجام ارائه نداد. میانگین سنی شرکت‌کنندگان بین 18.6 و 27.1 سال متغیر بود. فقط دو مطالعه جنسیت شرکت‌کنندگان را گزارش کرده و شامل هم مردان و هم زنان بودند.
کیفیت شواهد
سطح کیفیت مطالعه به‌طور کلی نسبتا خوب بود. در برخی موارد، عمدتا به دلیل سه مطالعه که روش پردازش تصویر VBM را به اندازه کافی توصیف نکردند، نامشخص بود. در مورد قابلیت کاربرد همه مطالعات نگران بودیم زیرا VBM برای تشخیص اسکیزوفرنی در هیچ یک از مطالعات مورد استفاده قرار نگرفت، در عوض برای مشخص کردن تفاوت‌ها در ماده خاکستری مغز استفاده شد.
نتایج کلیدی
چهار مطالعه‌ای را که شناسایی کردیم از VBM روی نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به نخستین اپیزود سایکوز استفاده کردند، اما VBM برای توصیف ساختار مغز استفاده شد، نه برای تشخیص. هیچ شواهدی برای حمایت از استفاده از VBM برای تشخیص اسکیزوفرنی در بیماران مبتلا به نخستین اپیزود سایکوز وجود ندارد.
در حال حاضر هیچ شواهدی برای حمایت از تشخیص اسکیزوفرنی (برخلاف دیگر اختلالات روان‌پریشی) با استفاده از الگوی تغییرات مغزی که در مطالعات VBM در بیماران مبتلا به اولین اپیزود سایکوز مشاهده می‌شود، وجود ندارد. VBM این پتانسیل را دارد که بین طبقه‌بندی‌های تشخیصی تمایز قائل شود، اما روش‌های انجام این کار در حال حاضر به طور قابل اعتمادی در حال تکامل هستند. علاوه بر این، عدم قابلیت کاربرد VBM در عملکرد بالینی در مطالعات جدید، مفید بودن VBM را به عنوان یک ابزار کمک-تشخیصی برای افتراق اسکیزوفرنی از دیگر انواع تظاهرات روان‌پریشی در افراد مبتلا به اولین اپیزود سایکوز محدود می‌کند.
اسکیزوفرنی (schizophrenia) یک اختلال روان‌پریشی است که شامل تحریف در افکار و ادراک، عواطف کم‌رنگ، و اختلالات رفتاری است. هر چه مدت زمان بیشتری از عدم تشخیص سایکوز بگذرد و درمان نشود، عواقب عود و بهبودی شدیدتر خواهد بود. شواهدی وجود دارد که مداخله زودهنگام مفید بوده، و تکنیک‌های تشخیصی که می‌توانند به مداخله زودهنگام کمک کنند، ممکن است در این شرایط از نظر بالینی مفید باشند. تست شاخصی که در این مرور ارزیابی می‌شود، تکنیک آنالیز تصویربرداری تشدید مغناطیسی (magnetic resonance imaging; MRI) ساختاری است که تحت عنوان مورفومتری مبتنی بر وکسل (voxel-based morphometry; VBM) شناخته شده و توزیع حجم بافت ماده خاکستری را در چندین ناحیه مغز تخمین می‌زند. این مرور یک بررسی اکتشافی از «پتانسیل» تشخیصی VBM به عنوان یک ابزار کمکی در معاینه بالینی بیماران مبتلا به نخستین اپیزود سایکوز است تا مشخص کند که یک فرد در مقایسه با انواع دیگر سایکوز به سمت ابتلا به اسکیزوفرنی پیشرفت می‌کند یا خیر.
هدف از انجام این مرور تعیین این موضوع بود که VBM اعمال شده روی مغز می‌تواند برای افتراق اسکیزوفرنی از دیگر انواع سایکوز در شرکت‌کنندگانی که تشخیص بالینی اولین اپیزود سایکوز را دریافت کرده‌اند، استفاده شود یا خیر.
در دسامبر 2013، جست‌وجوی قبلی (می 2012) در MEDLINE؛ EMBASE، و PsycInfo را با استفاده از OvidSP به‌روز کردیم.
مطالعات گذشته‌نگر و آینده‌نگری را وارد کردیم که به‌طور متوالی یا تصادفی، شرکت‌کنندگان نوجوان و بزرگسال (< 45 سال) را با اولین اپیزود سایکوز انتخاب کردند؛ و دقت تشخیصی VBM را برای افتراق اسکیزوفرنی از دیگر انواع سایکوز در مقایسه با تشخیص بالینی انجام‌شده توسط یک متخصص سلامت روان، با یا بدون استفاده از معیارهای عملیاتی استاندارد یا چک‌لیست نشانه، ارزیابی کردند. مطالعات انجام شده روی کودکان و شرکت‌کنندگان بزرگسال مبتلا به اختلالات ارگانیک مغزی یا افرادی که برای ابتلا به اسکیزوفرنی پُر-خطر بودند، مانند افراد دارای استعداد ژنتیکی، حذف شدند.
دو نویسنده مرور تمام منابع را برای ورود غربال کردند. کیفیت مطالعات را با استفاده از ابزار QUADAS-2 ارزیابی کردیم. به دلیل کمبود داده‌ها، قادر به استخراج جداول 2 × 2 برای داده‌های هر مطالعه یا انجام هیچ متاآنالیزی نبودیم.
چهار مطالعه را با مجموع 275 شرکتکننده با اولین اپیزود سایکوز در این مرور وارد کردیم. VBM برای تشخیص اسکیزوفرنی در هیچ یک از مطالعات مورد استفاده قرار نگرفت، در عوض از VBM برای تعیین کمّیت تفاوت در حجم ماده خاکستری استفاده شد. بنابراین، هیچ یک از مطالعات وارد شده، داده‌هایی را گزارش نکردند که بتوان از آنها در آنالیز استفاده کرد، و یافته‌ها را به صورت نقل قول (narrative) برای هر مطالعه خلاصه کردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.