پیشینه
اعتقاد بر این است که کمبود روی در سطح جهان، به ویژه در کودکان و زنان کشورهای با سطح درآمد پائین و متوسط گسترده است. مواد غذایی غلات‌محور غنی از فیبرهای غذایی و فیتات‌ها هستند، که باعث کاهش جذب روی از روده می‌شوند. از آنجایی که افراد خانواده‌های کم‌درآمد مقدار زیادی غذای غلات‌محور می‌خورند، با احتمال بیشتر به کمبود روی مبتلا می‌شوند. غنی‌سازی مواد خوراکی اساسی شایع با روی به تنهایی یا در ترکیب با سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی به عنوان یک مداخله برای افزایش مصرف روی در جمعیتی که این غذاها را مصرف می‌کنند، پیشنهاد شده است.
سوال مطالعه مروری
ما تاثیرات غنی‌سازی مواد غذایی اصلی را با روی بر سطح روی خون و پیامدهای مرتبط با سلامت در جمعیت عمومی بالاتر از دو سال بررسی کردیم.
ویژگی‌های مطالعه
ما هشت کارآزمایی (709 شرکت‌کننده) را در مطالعه گنجاندیم؛ هفت مطالعه از کشورهای با سطح درآمد متوسط در آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکای لاتین بودند، کشورهایی که کمبود روی در آنها به احتمال زیاد یک مشکل بهداشت عمومی است.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
تاثیر غنی‌سازی مواد غذایی با روی در بروز کمبود روی نامطمئن است. غنی‌سازی مواد غذایی با روی در صورتی که تنها ریزمغذی مورد استفاده برای غنی‌سازی باشد، ممکن است باعث بهبود اندکی در سطح روی خون در جمعیت شود. روی اضافه شده به غذا در ترکیب با دیگر ریزمغذی‌ها ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در سطوح روی خون ایجاد کند. غنی‌سازی مواد غذایی با روی ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در بروز کمبود وزن یا کوتاهی قد ایجاد کند. تاثیرات غنی‌سازی مواد غذایی با روی بر دیگر پیامدها، از جمله لاغری و وزن/قد، ناشناخته است. غنی‌سازی مواد غذایی با روی به نظر نمی‌رسد عوارض جانبی بر شاخص‌های آهن یا مس داشته باشد. اغلب مطالعات وارد شده در این مرور دارای تعداد کمی شرکت‌کننده بوده و در معرض خطر پائین یا نامشخص سوگیری (bias) قضاوت شدند. هم‌چنین برخی از تناقضات در نتایج مطالعات مختلف وجود داشت.
غنی‌سازی مواد غذایی با روی، در صورتی که تنها ریزمغذی مورد استفاده برای غنی‌سازی باشد، ممکن است وضعیت سرمی روی را در جمعیت بهبود ببخشد. اگر روی در ترکیب با دیگر ریزمغذی‌ها به غذا اضافه شود، ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در وضعیت سرمی روی ایجاد کند. تاثیرات غنی‌سازی مواد غذایی با روی بر پیامدهای دیگر از جمله کمبود روی، رشد کودکان، شناخت، ظرفیت کار بزرگسالان یا بر شاخص‌های خونی ناشناخته است. با توجه به تعداد کم کارآزمایی‌ها و شرکت‌کنندگان هر کارآزمایی، تحقیقات بیشتر روی این پیامدها مورد نیاز است.
کمبود روی (zinc) یک مشکل تغذیه‌ای جهانی است، به ویژه در کودکان و زنان ساکن در مناطقی که در آنجا رژیم‌های غذایی غلات‌محور و بدون تنوع است. این نوع کمبود چندین پیامد منفی سلامت دارد. غنی‌سازی مواد غذایی اصلی با روی ممکن است استراتژی موثری در پیشگیری از کمبود روی و بهبود پیامدهای سلامت مرتبط با آن باشد.
بررسی تاثیرات مفید و عوارض جانبی غنی‌سازی مواد غذایی اصلی با روی بر پیامدهای سلامت و بیومارکرهای وضعیت روی در جمعیت عمومی.
ما بانک‌های اطلاعاتی زیر را در اپریل 2015 جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL، شماره 3 از 12؛ 2015؛ کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library))؛ MEDLINE و (MEDLINE In Process (OVID (از 1950 تا 8 اپریل 2015)؛ (EMBASE (OVID (از 1974 تا 8 اپریل 2015)؛ CINAHL (از 1982 تا اپریل 2015)، Web of Science (از 1900 تا 9 اپریل 2015)؛ BIOSIS (از 1969 تا 9 اپریل 2015)؛ POPLINE (از 1970 تا اپریل 2015)؛ AGRICOLA؛ OpenGrey؛ BiblioMap و پایگاه ثبت کارآزمایی‌های Promoting Health Interventions (TRoPHI)، و بانک‌های اطلاعاتی منطقه‌ای (تا اپریل 2015) و پایان‌نامه‌ها. هم‌چنین پایگاه‌های ثبت کارآزمایی بالینی (17 مارچ 2015) را جست‌وجو کردیم و با سازمان‌های مرتبط برای شناسایی مطالعات در حال انجام و منتشر نشده تماس گرفتیم (می 2014).
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده، را که در سطح فردی یا خوشه‌ای تصادفی‌سازی شده بودند، وارد مرور کردیم. هم‌چنین کارآزمایی‌های غیر-تصادفی‌سازی شده را در سطح فردی که همزمان یک گروه مقایسه داشتند، وارد مرور کردیم. کارآزمایی‌های خوشه‌ای غیر-تصادفی‌سازی شده و مطالعات کنترل شده قبل-و-بعد را فقط در صورتی که حداقل دو بازوی مداخله و دو بازوی کنترل داشتند، وارد کردیم. مداخلات شامل غنی‌سازی (مرکزی/صنعتی) غذاهای اصلی (آرد غلات، چربی‌های خوراکی، شکر، چاشنی‌ها، ادویه، شیر و نوشابه) با روی برای یک دوره حداقل دو هفته‌ای بود. شرکت‌کنندگان از جمعیت عمومی با بیش از دو سال سن (از جمله زنان باردار و شیرده) از هر کشوری بودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم واجد شرایط بودن مطالعات را برای گنجاندن در مرور، بررسی کرده و داده‌ها را از مطالعات وارد شده استخراج و خطر سوگیری (bias) مطالعات وارد شده را ارزیابی کردند.
ما هشت کارآزمایی (709 شرکت‌کننده) را در مطالعه گنجاندیم؛ هفت مطالعه از کشورهای با سطح درآمد متوسط در آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکای لاتین بودند، کشورهایی که کمبود روی در آنها به احتمال زیاد یک مشکل بهداشت عمومی است. چهار کارآزمایی تاثیر غذاهای اصلی غنی شده با روی را با غذاهای غنی نشده مقایسه کردند (مقایسه 1) و چهار مورد مواد غذایی اصلی غنی شده با روی را در ترکیب با سایر مواد مغذی/عوامل با همان مواد غذایی حاوی همان مواد مغذی یا عوامل بدون روی (مقایسه 2) مقایسه کردند. مداخلات بین یک تا نه ماه به طول انجامید. اکثر کارآزمایی‌ها را با خطر نامشخص یا بالای سوگیری برای تصادفی‌سازی، اما با خطر پائین سوگیری برای کورسازی و ریزش نمونه (attrition) دسته‌بندی کردیم. هیچ یک از مطالعات در مقایسه 1، داده‌ای برای کمبود روی گزارش نکرد.
غذاهای غنی شده با روی در مقایسه با غذاهای غنی نشده سطوح سرمی یا پلاسمایی روی را افزایش دادند (تفاوت میانگین (MD): 2.12 میکرومول/لیتر؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.25 تا 3.00 میکرومول/لیتر؛ 3 مطالعه؛ 158 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین). شرکت‌کنندگان مصرف کننده غذاهای غنی شده با روی در برابر مصرف کنندگان غذاهای یکسان بدون روی، خطر یکسانی برای کمبود وزن (میانگین خطر نسبی (RR): 3.10؛ 95% CI؛ 0.52 تا 18.38؛ 2 مطالعه؛ 397 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین)، و کوتاهی قد (خطر نسبی (RR): 0.88؛ 95% CI؛ 0.36 تا 2.13؛ 2 مطالعه؛ 397 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) داشتند. یک کارآزمایی واحد، افزودن روی را به آهن در آرد گندم بررسی کرد و کاهشی در نسبت کمبود روی نیافت (RR: 0.17؛ 95% CI؛ 0.01 تا 3.94؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). تفاوتی در سطوح روی سرم یا پلاسما در شرکت‌کنندگانی که غذاهای غنی شده را با روی و دیگر ریزمغذی‌ها مصرف می‌کردند، در مقایسه با گروهی که همان غذاها را که فقط روی به آنها اضافه شده بود مصرف می‌کردند، نیافتیم (MD: 0.03 میکرومول/لیتر؛ 95% CI؛ 0.67- تا 0.72 میکرومول/لیتر؛ 4 مطالعه؛ 250 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین). در مقایسه 2 هیچ یک از کارآزمایی‌ها اطلاعاتی درباره کمبود وزن یا کوتاهی قد ارائه نکردند.
هیچ عوارض جانبی ناشی از غنی‌سازی مواد غذایی با روی بر شاخص‌های آهن یا مس گزارش نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.