اسپاسمهای عضلانی (spasticity)، یک نشانه شایع و ناتوانکننده است که باعث «سفتی»، «اسپاسم» یا «کشیدگی» در بازو یا پای ضعیفشده افراد مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس (multiple sclerosis; MS) میشود. بهطور کلی، درمان اسپاسمهای عضلانی دشوار است. درمانهای فعلی عبارتند از داروهای مختلف (مانند تزریق سم بوتولینوم (botulinum toxin) برای شل کردن عضلات آسیبدیده) و روشهای غیردارویی با هدف دستیابی به اهداف عملکردی برای بیماران (و مراقبین آنها) مانند فیزیوتراپی، تحریک مغناطیسی، درمان الکترومغناطیسی، و درمان ویبراسیون (vibration). نه مطالعه، شامل 341 شرکتکننده، که به ارزیابی درمانهای غیردارویی مختلف برای درمان اسپاسمهای عضلانی در بزرگسالان مبتلا به MS پرداختند، وارد این مرور شدند. نتایج حاصل از این مطالعات نشان میدهد که سطح شواهد مربوط به همه درمانهای غیردارویی گنجاندهشده در این مرور، پائین بوده یا هیچ شواهدی حاکی از تاثیر آنها بر بهبود اسپاسمهای عضلانی در افراد مبتلا به MS وجود ندارد. بااینحال، به دلیل کیفیت روششناسی (methodology) ضعیف همه مطالعات واردشده، باید در تفسیر نتایج احتیاط کرد. پیشاز آنکه بتوان آنها را بهعنوان درمانهای روتین توصیه کرد، انجام پژوهشهای بیشتری لازم است تا سودمندی این مداخلات مشخص شود.
شواهدی با «سطح پائین» برای مداخلات غیردارویی مانند فعالیتهای بدنی همراه با دیگر مداخلات، و برای تحریک مغناطیسی و درمانهای الکترومغناطیسی برای نشان دادن تاثیرات مفید بر پیامدهای اسپاسمهای عضلانی در افراد مبتلا به MS وجود دارد. طیف گستردهای از مداخلات غیردارویی برای درمان اسپاسمهای عضلانی در MS استفاده میشوند، اما برای ایجاد شواهد در مورد این مداخلات، انجام کارآزماییهای قویتری مورد نیاز است.
افراد مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس (multiple sclerosis; MS) اغلب دچار اسپاسمهای عضلانی (spasticity) شده، که به ناتوانی کلی در این گروه از بیماران میانجامد. طیف گستردهای از مداخلات غیردارویی بهصورت جداگانه یا همراه با عوامل دارویی برای درمان اسپاسمهای عضلانی در MS استفاده میشوند. شواهدی برای اثبات اثربخشی آنها هنوز در دسترس نیست.
ارزیابی اثربخشی مداخلات غیردارویی مختلف برای درمان اسپاسمهای عضلانی در بزرگسالان مبتلا به MS.
جستوجو در متون علمی با استفاده از پایگاه ثبت تخصصی گروه مرور مالتیپل اسکلروزیس و بیماریهای نادر سیستم عصبی مرکزی در کاکرین و پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه MS در کاکرین، که میان منابع دیگر شامل پایگاههای CENTRAL؛ Medline؛ EMBASE؛ CINAHL؛ LILACS؛ PEDRO بود، در جون 2012 انجام شد. جستوجوی دستی در مجلات مرتبط و غربالگری فهرست منابع مطالعات و مرورهای شناساییشده انجام شد. چکیدههای منتشرشده در خلاصه مقالات کنفرانسها نیز بررسی دقیق شدند.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (randomised controlled trials; RCTs) وارد این مرور شدند که اثربخشی مداخله/مداخلات غیردارویی را برای درمان اسپاسمهای عضلانی در بزرگسالان مبتلا به MS گزارش کرده و آنها را با برخی از انواع مداخله کنترل (مانند مداخلات ساختگی/دارونما (placebo) یا مداخله در سطوح پائینتر یا انواع متفاوتی از مداخله، مداخله حداقلی (minimal intervention)، کنترل لیست انتظار یا عدم درمان؛ مداخلات ارائهشده در شرایط مختلف) مقایسه کردند.
سه نویسنده مرور بهطور مستقل از هم به انتخاب مطالعات، استخراج دادهها و ارزیابی کیفیت روششناسی (methodology) مطالعات با استفاده از ابزار درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) برای سنتز بهترین شواهد پرداختند. با توجه به ناهمگونی آماری (statistical heterogeneity)، روششناسی و بالینی در مطالعات واردشده، انجام متاآنالیز امکانپذیر نبود.
نه RCT (341 شرکتکننده، 301 نفر در آنالیزها وارد شدند)، انواع و شدتهای مختلفی را از مداخلات غیردارویی برای درمان اسپاسمهای عضلانی در بزرگسالان مبتلا به MS بررسی کردند. این مداخلات عبارت بودند از: برنامههای فعالیت بدنی (مانند فیزیوتراپی، برنامه ورزشی ساختاریافته، سنگنوردی ورزشی (sports climbing))؛ تحریک مغناطیسی ترانسکرانیال (transcranial magnetic stimulation) (تحریک تتا برست متناوب (Intermittent Theta Burst Stimulation; iTBS)، تحریک مغناطیسی ترانسکرانیال مکرر (Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation; rTMS))؛ درمان الکترومغناطیسی (درمان الکترومغناطیسی پالسی، دستگاه مغناطیسی پالسی)، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation; TENS)؛ و ویبراسیون کامل بدن (Whole Body Vibration; WBV). همه مطالعات امتیاز «پائین» را در ارزیابی کیفیت روششناسی (methodology) به دست آوردند که حاکی از خطر بالای سوگیری (bias) بود.
برای برنامههای فعالیت بدنی که بهصورت جداگانه یا همراه با دیگر مداخلات (دارویی یا غیردارویی) استفاده شدند، و برای تحریک مغناطیسی مکرر (iTBS/rTMS) با یا بدون ورزشدرمانی کمکی در بهبود اسپاسمهای عضلانی در بزرگسالان مبتلا به MS، شواهدی با «سطح پائین» وجود دارد. هیچ شواهدی مبنی بر مزیت استفاده از TENS، سنگنوردی ورزشی و درمان ویبراسیون برای مدیریت اسپاسمهای عضلانی در این گروه از بیماران بهدست نیامد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.