شیستوزومیازیس (schistosomiasis) که به نام بیلارزیا (bilharzia) نیز شناخته می‌شود، یک بیماری انگلی است که در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری رایج است. تست‌های قابل انجام در بالین بیمار و تست‌های نواری معرف ادرار نسبت به تشخیص میکروسکوپی سریع‌تر و راحت‌تر استفاده می‌شوند. ما تخمین می‌زنیم که این تست‌های قابل انجام در بالین بیمار در مقایسه با بررسی میکروسکوپی تا چه اندازه قادر به تشخیص عفونت‌های شیستوزومیازیس هستند.
برای مطالعات منتشرشده به هر زبانی را تا 30 جون 2014 جست‌وجو کرده، و خطر ارائه نتایج دارای سوگیری (bias) را در نظر گرفتیم.
این نتایج چه معنایی دارند؟
تعداد 90 مطالعه را شامل تقریبا 200,000 نفر وارد کردیم، که 88 مورد از این مطالعات در آفریقا در محیط‌های میدانی انجام شدند. طراحی و اجرای مطالعه در برابر انتظارات فعلی ضعیف گزارش شدند. بر اساس مدل آماری، دریافتیم که:
• میان نوارهای ادراری برای تشخیص شیستوزومیازیس ادراری، نوارهای تشخیص خون بهتر از نوارهای تشخیص پروتئین یا گلبول‌های سفید بود (حساسیت و ویژگی، به ترتیب، برای خون: 75% و 87%؛ برای پروتئین: 61% و 82%؛ و برای گلبول‌های سفید: 58% و 61%).
• برای شیستوزومیازیس ادراری، عملکرد تست آنتی‌ژن انگل بدتر (حساسیت، 39% و ویژگی، 78%) از نوارهای ادرار برای تشخیص خون بود.
• برای شیستوزومیازیس روده‌ای، تست ادرار آنتی‌ژن انگل، بسیاری از عفونت‌های شناسایی شده توسط میکروسکوپ را شناسایی کرد، اما به اشتباه بسیاری از افراد غیرآلوده را به عنوان بیمار برچسب‌گذاری کرد (حساسیت، 89% و ویژگی، 55%).
عواقب استفاده از این تست‌ها چیست؟
اگر 1000 نفر را در نظر بگیریم که از این تعداد 410 نفر مبتلا به شیستوزومیازیس ادراری در تست میکروسکوپی باشند، آنگاه با استفاده از نوار تشخیص خون در ادرار، 77 فرد غیرعفونی به اشتباه طبقه‌بندی می‌شوند و بنابراین ممکن است درمان غیرضروری دریافت کنند؛ و به اشتباه 102 فرد آلوده را به عنوان غیرآلوده طبقه‌بندی می‌کنند که در نتیجه ممکن است درمان نشوند.
اگر 1000 نفر را در نظر بگیریم که 360 نفر از آنها شیستوزومیازیس روده‌ای در تست میکروسکوپی دارند، آنگاه تست آنتی‌ژن 288 فرد غیرآلوده را به اشتباه طبقه‌بندی می‌کند. این افراد ممکن است تحت درمان غیرضروری قرار گیرند. این تست همچنین به اشتباه 40 فرد آلوده را به عنوان غیرآلوده طبقه‌بندی می‌کند که در نتیجه ممکن است تحت درمان قرار نگیرند.
نتیجه‌گیری مطالعه
برای تشخیص شیستوزومیازیس ادراری، نوار ادرار برای تشخیص خون منجر به از دست رفتن برخی از افراد مبتلا و تشخیص برخی افراد غیرعفونی به این بیماری می‌شود، اما بهتر از تست پروتئین یا گلبول سفید است. تست آنتی‌ژن انگل دقیق نیست.
برای شیستوزومیازیس روده‌ای، تست ادرار آنتی‌ژن انگل، بسیاری از افراد میکروسکوپی منفی را به عنوان آلوده طبقه‌بندی می‌کند. این یافته ممکن است با حساسیت پائین میکروسکوپ توضیح داده شود.
میان تست‌های ارزیابی‌شده برای عفونت S. haematobium ، میکروهماچوری به درستی بیشترین نسبت عفونت‌ها و غیرعفونی‌های شناسایی‌شده را توسط میکروسکوپ تشخیص داد.
تست‌های CCA قابل انجام در بالین بیمار برای S. mansoni نسبت بسیار زیادی را از عفونت‌های شناسایی‌شده توسط میکروسکوپ تشخیص می‌دهد، اما بخش زیادی از موارد منفی میکروسکوپی را در مناطق بومی با شیوع متوسط تا زیاد عفونت به اشتباه طبقه‌بندی می‌کند، احتمالا به این دلیل که تست به‌طور بالقوه حساس‌تر از میکروسکوپ است.
تست‌های قابل انجام در بالین بیمار (point-of-care; POC) برای تشخیص شیستوزومیازیس (schistosomiasis) شامل تست‌های مبتنی بر تشخیص آنتی‌ژن در گردش و تست‌های نواری معرف ادرار هستند. اگر آنها صحت (accuracy) تشخیصی کافی را داشتند، می‌توانستند جایگزین میکروسکوپ متداول باشند، زیرا پاسخ سریع‌تری را ارائه داده و استفاده از آنها آسان‌تر است.
خلاصه کردن صحت تشخیصی: الف) تست نوار معرف ادرار در تشخیص عفونت فعال شیستوزوما هماتوبیوم (Schistosoma haematobium) ، در مقایسه با تشخیص میکروسکوپی به عنوان استاندارد مرجع؛ و ب) تست‌های آنتی‌ژن در گردش برای تشخیص عفونت شیستوزوما فعال در مناطق جغرافیایی بومی برای تشخیص شیستوزوما مانسونی (Schistosoma mansoni) یا شیستوزوما هماتوبیوم (S. haematobium) یا هر دو ، در مقابل تشخیص میکروسکوپی به عنوان استاندارد مرجع.
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی MEDLINE؛ EMBASE؛ BIOSIS؛ MEDION، و Health Technology Assessment (HTA) را بدون اعمال محدودیت در زبان نگارش تا 30 جون 2014 جست‌وجو کردیم.
مطالعاتی را وارد کردیم که از میکروسکوپ به عنوان استاندارد مرجع استفاده کردند: برای S. haematobium ، بررسی میکروسکوپی ادرار تهیه‌شده با روش‌های فیلتراسیون، سانتریفیوژ، یا رسوب؛ و برای S. mansoni ، بررسی میکروسکوپی مدفوع با اسمیر ضخیم Kato-Katz. مطالعات انجام‌شده را روی شرکت‌کنندگانی که فقط در مناطق آندمیک زندگی می‌کردند، وارد کردیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج کرده، کیفیت داده‌ها را با استفاده از QUADAS-2 ارزیابی کرده، و در صورت لزوم، متاآنالیز را انجام دادند. با استفاده از تغییرپذیری حد آستانه (threshold) تست، از مدل خلاصه سلسله مراتبی ویژگی عملکرد گیرنده (hierarchical summary receiver operating characteristic; HSROC) برای همه تست‌های واجد شرایط استفاده کردیم (به جز آنتی‌ژن کاتدیک در گردش (circulating cathodic antigen; CCA) تست‌های قابل انجام در بالین بیمار (POC) برای S. mansoni ، که در آن مدل اثرات تصادفی (random-effects model) دو متغیره مناسب‌تر بود). ناهمگونی (heterogeneity) را بررسی کرده، و مقایسه‌های غیرمستقیم را در جایی که داده‌ها کافی بود، انجام دادیم. نتایج برای حساسیت (sensitivity) و ویژگی (specificity) به صورت درصد با 95% فاصله اطمینان (CI) ارائه می‌شوند.
تعداد 90 مطالعه را وارد کردیم؛ 88 مورد از شرایط میدانی در آفریقا. میانه (median) شیوع عفونت S. haematobium برابر با 41% (محدوده 1% تا 89%) و 36% برای S. mansoni (محدوده 8% تا 95%) بود. طراحی و روش اجرای مطالعه در برابر استانداردهای فعلی ضعیف گزارش شدند.
تست‌های S. haematobium
نوارهای تست معرف ادرار در مقابل روش میکروسکوپی
تشخیص میکروهماچوری در نوارهای تست در مقایسه با میکروسکوپ، بالاترین حساسیت و ویژگی را نشان داد (حساسیت: 75%؛ 95% CI؛ 71% تا 79%؛ ویژگی: 87%؛ 95% CI؛ 84% تا 90%؛ 74 مطالعه، 102,447 شرکت‌کننده) . برای پروتئینوری، حساسیت برابر با 61% و ویژگی معادل 82% (82,113 شرکت‌کننده)؛ و برای لکوسیتوری (leukocyturia)، حساسیت برابر با 58% و ویژگی معادل 61% (1532 شرکت‌کننده) گزارش شدند. با این حال، زمانی که جمعیت‌های جداگانه را مقایسه کردیم (P = 0.25)، یا زمانی که مقایسه‌های مستقیم در افراد مشابه انجام شدند (مطالعات زوجی؛ P = 0.21)، تفاوتی در صحت کلی تست میان نوارهای معرف ادرار برای میکروهماچوری و پروتئینوری دیده نشد.
هنگامی که تست‌ها در مقابل استاندارد مرجع با کیفیت بالاتر ارزیابی شدند (زمانی که نمونه‌های متعدد آنالیز شدند)، حساسیت برای میکروهماچوری (71% در مقابل 75%) و برای پروتئینوری (49% در مقابل 61%) به صورت مرزی، کمتر بودند. ویژگی این آزمون‌ها قابل مقایسه بود.
سنجش آنتی‌ژن
تست CCA در مقایسه با بررسی میکروسکوپی، ناهمگونی قابل توجهی را نشان داد؛ برآورد حساسیت متاآنالیز برابر با 39% (95% CI؛ 6% تا 73%) و ویژگی آن معادل 78% (95% CI؛ 55% تا 100%؛ چهار مطالعه، 901 شرکت‌کننده) بودند.
تست‌های S. mansoni
تخمین‌های متاآنالیز تست CCA در مقایسه با بررسی میکروسکوپی برای تشخیص S. mansoni در یک حد آستانه مثبت ضعیف عبارت بودند از: حساسیت 89% (95% CI؛ 86% تا 92%)؛ و ویژگی 55% (95% CI؛ 46% تا 65%؛ 15 مطالعه، 6091 شرکت‌کننده). در برابر استاندارد مرجع با کیفیت بالاتر، نتایج حساسیت قابل مقایسه بودند (89% در مقابل 88%) اما ویژگی بالاتر بود (66% در مقابل 55%). برای تست CAA، حساسیت از 47% تا 94%، و ویژگی از 8% تا 100% متغیر بود (چهار مطالعه، 1583 شرکت‌کننده).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.