سوال مطالعه مروری
شواهد مربوط به تاثیر استاتین‌ها در افراد مبتلا به تنگی دریچه آئورت چیست؟
پیشینه
قلب مسوول پمپاژ خون به سرتاسر بدن بوده، و دارای چهار دریچه است که جریان خون درون آن را کنترل می‌کنند. یکی از دریچه‌ها، دریچه آئورت است که جریان خون را از محفظه بطن چپ به سمت بدن کنترل می‌کند. تنگی دریچه آئورت یک بیماری است که با تنگ شدن این دریچه همراه است. این بیماری رایج‌ترین نوع بیماری‌های دریچه قلب در ایالات متحده آمریکا و اروپا به شمار می‌رود. بروز آن با افزایش سن زیادتر می‌شود و 2% تا 7% از بزرگسالان بالای 65 سال مبتلا به تنگی دریچه آئورت هستند. تنگی دریچه آئورت شبیه به بیماری آترواسکلروتیک در نظر گرفته می‌شود و به داشتن یک دوره طولانی بدون علامت برای چند دهه معروف است. هنگامی که این بیماری از نظر بالینی آشکار می‌شود، نشانه‌هایی مانند سنکوپ (افت هوشیاری مختصر)، آنژین صدری و تنگی نفس ممکن است منجر به مرگ شود. برخی از کارآزمایی‌های آینده‌نگر و گذشته‌نگر نشان داده‌اند که استاتین‌ها می‌توانند پیشرفت تنگی دریچه آئورت را به تاخیر اندازند. استاتین‌ها داروهای بسیار مفیدی برای کاهش کلسترول بالا هستند.
ویژگی‌های مطالعه
شواهد تا 24 نوامبر 2015 به‌روز است. بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی را برای شناسایی گزارش‌های کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده جست‌وجو کردیم که به مقایسه استاتین‌ها به‌تنهایی یا در ترکیب با انواع دیگر داروهای کاهنده لیپید در درمان تنگی دریچه آئورت پرداختند.
نتایج کلیدی
شدت تنگی دریچه آئورت را با توجه به معیارهای اکوکاردیوگرافی زیر مورد ارزیابی قرار دادیم: متوسط گرادیان فشار، سطح دریچه و سرعت خروج خون از آئورت. همچنین عدم-نیاز به تعویض دریچه و مرگ ناشی از علل قلبی‌عروقی را بررسی کردیم. در مقایسه با گروه دارونما، تفاوتی در تاثیر استاتین‌ها از نظر متوسط گرادیان فشار، سطح دریچه، رهایی از عدم-نیاز به تعویض دریچه و مرگ ناشی از علل قلبی‌عروقی وجود نداشت. قادر به انجام یک متاآنالیز (meta-analysis) برای ارزیابی سرعت خروج خون از آئورت نبودیم، چون فقط یک مطالعه این پیامد را آنالیز کرد. همچنین بی‌خطری (safety) مصرف استاتین‌ها را با استفاده از آنالیز عوارض جانبی دیگر مانند درد عضلانی بررسی کردیم. درد عضلانی شایع‌ترین عارضه جانبی است که می‌تواند استفاده از استاتین‌ها را محدود سازد. درد عضلانی در گروه استاتین در مقایسه با گروه دارونما تفاوتی نداشت. نتایج چهار کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی و کنترل شده با حضور 2360 شرکت‌کننده نشان داد که استاتین‌ها پیشرفت تنگی دریچه آئورت را به تاخیر نمی‌اندازند.
کیفیت شواهد
سطح کیفیت شواهد برای همه پیامدهای مختلف با توجه به وجود محدودیت‌هایی در مطالعات اصلی، در محدوده متوسط تا بسیار پائین قرار داشت. مطالعات وارد شده دارای حداقل یک محدودیت روش‌شناسی بودند.
نتیجه‌گیری‌ها
براساس شواهد این مطالعه مروری، درباره تاثیر استاتین‌ها بر تنگی دریچه آئورت عدم-قطعیت وجود دارد. این نتایج از دستورالعمل‌های اروپا و ایالات متحده آمریکا (به ترتیب، 2012 و 2014) پشتیبانی می‌کند مبنی بر این که تاکنون هیچ گزینه درمانی بالینی برای تنگی دریچه آئورت وجود ندارد. یک جایگزین ممکن است گسترش دانش پاتوفیزیولوژی این بیماری و در نظر گرفتن عوامل خطر مانند کلسیم، وراثت، ویتامین D، التهاب، استرس اکسیداتیو، دیابت، هیپرتانسیون باشد که ممکن است نسبت به سایر عوامل در تنگی دریچه آئورت نقش بیشتری داشته باشند. انجام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده و با کیفیت بالا که عوامل خطر تنگی دریچه آئورت را در نظر بگیرند، مورد نیاز است.
یافته‌های مطالعه درباره تاثیر استاتین‌ها بر تنگی دریچه آئورت دارای عدم-قطعیت بود. سطح کیفیت شواهد برای پیامدهای گزارش‌شده، متوسط تا بسیار پائین بود. این نتایج از دستورالعمل‌های اروپا و ایالات متحده آمریکا (به ترتیب، 2012 و 2014) پشتیبانی می‌کند مبنی بر این که تاکنون هیچ گزینه درمانی بالینی برای تنگی دریچه آئورت وجود ندارد.
تنگی دریچه آئورت (aortic valve stenosis) شایع‌ترین نوع از بیماری‌های دریچه قلب در ایالات متحده آمریکا و اروپا است. تنگی دریچه آئورت شبیه به بیماری آترواسکلروتیک (atherosclerotic) در نظر گرفته می‌شود. برخی مطالعات مصرف استاتین‌ها (statins) را برای درمان تنگی دریچه آئورت ارزیابی کرده‌اند.
ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری (safety) مصرف استاتین‌ها در مدیریت بالینی تنگی دریچه آئورت.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ Embase؛ LILACS – IBECS؛ Web of Science و CINAHL Plus را جست‌وجو کردیم. این بانک‌های اطلاعاتی از زمان آغاز به کار تا 24 نوامبر 2015 جست‌وجو شدند. همچنین کارآزمایی‌ها را در مراکز ثبت برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام مورد جست‌وجو قرار دادیم. از هیچ‌گونه محدودیتی در زبان نگارش مقاله استفاده نکردیم.
کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled clinical trials; RCTs) که به مقایسه استاتین‌ها به‌تنهایی یا در ترکیب با دیگر داروهای سیستمیک برای کاهش سطح کلسترول در برابر دارونما (placebo) یا مراقبت معمول پرداختند.
پیامدهای اولیه شامل شدت تنگی دریچه آئورت (ارزیابی شده با معیارهای اکوکاردیوگرافی: متوسط گرادیان فشار (mean pressure gradient)، سطح دریچه (valve area) و سرعت خروج خون از آئورت (aortic jet velocity)، عدم نیاز به تعویض دریچه و مرگ‌ومیر ناشی از علل قلبی‌عروقی بودند. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از بستری شدن به هر دلیلی، مورتالیتی کلی، عوارض جانبی و کیفیت زندگی بیمار.
دو نویسنده مطالعه مروری به‌طور جداگانه کارآزمایی‌ها را انتخاب کردند، داده‌ها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. روش درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی کیفیت یافته‌ها به کار گرفته شد و برای ایجاد «خلاصه‌ای از یافته‌ها» از GRADE profiler (GRADEPRO) برای انتقال داده‌ها از Review Manager 3.5 استفاده شد.
چهار RCT را با 2360 شرکت‌کننده وارد کردیم که به مقایسه استاتین‌ها (1185 شرکت‌کننده) با دارونما (1175 شرکت‌کننده) پرداختند. شواهدی را با کیفیت پائین برای پیامد اولیه شدت تنگی دریچه آئورت یافتیم، که با متوسط گرادیان فشار (تفاوت میانگین (MD): 0.54-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.88- تا 0.80؛ 1935 شرکت‌کننده؛ 2 مطالعه)، سطح دریچه (MD: -0.07؛ 95% CI؛ 0.28- تا 0.14؛ 127 شرکت‌کننده؛ 2 مطالعه)، و سرعت خروج خون از آئورت (MD: -0.06؛ 95% CI؛ 0.26- تا 0.14؛ 155 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه) ارزیابی شدند. شواهدی با کیفیت متوسط هیچ تاثیری را از استاتین‌ها بر عدم-نیاز به تعویض دریچه (خطر نسبی (RR): 0.93؛ 95% CI؛ 0.81 تا 1.06؛ 2360 شرکت‌کننده؛ 4 مطالعه) و هیچ تاثیری را بر درد عضلانی به عنوان یک عارضه جانبی ناشی از مصرف استاتین‌ها (RR: 0.91؛ 95% CI؛ 0.75 تا 1.09؛ 2204 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط) نشان نداد. شواهدی با کیفیت پائین و بسیار پائین عدم-قطعیت را پیرامون تاثیر استاتین‌ها بر مرگ ناشی از علل قلبی‌عروقی (RR: 0.80؛ 95% CI؛ 0.56 تا 1.15؛ 2297 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین) و بستری شدن در بیمارستان به هر دلیلی (RR: 0.84؛ 95% CI؛ 0.39 تا 1.84؛ 155 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت خیلی پائین) نشان داد. هیچ کدام از چهار مطالعه وارد شده، مورتالیتی کلی و کیفیت زندگی بیمار را گزارش ندادند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.