پانسمان‌ها و عوامل موضعی (کرم‌ها یا لوسیون‌ها) برای پیشگیری از زخم‌های فشاری

سوال مطالعه مروری

ما شواهدی را در مورد این‌که پانسمان‌ها و عوامل موضعی مانند کرم‌ها، می‌توانند از زخم‌های فشاری پیشگیری کنند یا خیر، مرور کردیم.

پیشینه

زخم‌های فشاری، که هم‌چنین به‌عنوان زخم بستر یا زخم‌های تحت فشار شناخته می‌شوند، آسیب‌هایی به پوست یا بافت زیرین، یا هر دو هستند. آنها در نتیجه فشار پایدار روی قسمت‌های استخوانی بدن ایجاد می‌شوند. میان افراد مسن و افرادی که مشکلات حرکتی دارند، شایع هستند. این زخم‌ها اغلب به سختی درمان می‌شوند، درمان آنها پرهزینه بوده و دارای تاثیر منفی بر کیفیت زندگی افراد هستند، بنابراین پیشگیری از آنها مهم است. از تشک‌ها و بالشتک‌های خاص و تغییرات منظم وضعیت بدن برای پیشگیری استفاده می‌شود. پانسمان‌ها و کرم‌ها نیز به‌طور گسترده‌ استفاده می‌شوند. ما می‌خواستیم پانسمان‌ها و عوامل موضعی مختلف را مقایسه کنیم و بفهمیم که بهترین راه برای پیشگیری از زخم‌های فشاری در افراد در معرض خطر ابتلا به این زخم‌ها کدام است. هم‌چنین می‌خواستیم پیامدهای دیگر را، مانند درد، کیفیت زندگی و هزینه سیستم‌های خدمات مراقبت سلامت برای درمان‌های مختلف بسنجیم.

ویژگی‌های مطالعه

برای اطمینان از اطلاعات موجود در این مرور تا به امروز، در مارچ 2017 ما هر کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) جدید را که پانسمان‌ها/یا عوامل موضعی را با روش‌های دیگر برای پیشگیری از زخم‌های فشاری مقایسه کردند، جست‌وجو کردیم. RCTها مطالعات پزشکی هستند که در آنها بیماران به طور تصادفی برای دریافت درمان‌های مختلف انتخاب می‌شوند. این نوع کارآزمایی، قابل اطمینان‌ترین شواهد مربوط به سلامت را ارائه می‌دهد. این اولین بار است که ما این مرور را به‌روز کرده‌ایم. ما نه RCT یافتیم، که در مجموع 18 کارآزمایی مرتبط را در اختیار ما قرار ‌داد. این کارآزمایی‌ها شامل 3629 بزرگسال، عمدتا سالمندان بودند، اما برخی از آنها شامل بزرگسالان جوان‌تر با آسیب‌های محدود‌ کننده حرکتی بودند. محصولات تست شده شامل اسید چرب (اسیدهای چرب گرفته شده از روغن‌ها و چربی‌های حیوانی و گیاهی که برای مرطوب کردن پوست استفاده می‌شوند)، کرم‌ها و پانسمان‌های ساخته شده با سیلیکون یا فوم، بودند.

نتایج کلیدی

نتایج شش کارآزمایی نشان می‌دهد که پانسمان‌های سیلیکونی احتمالا ممکن است ایجاد زخم‌های فشاری را در افراد کاهش دهند. با این حال، در مورد شواهدی از پنج مورد از این کارآزمایی‌ها به دلیل استفاده آنها از روش‌های ضعیف نامطمئن هستیم، بنابراین ما نمی‌توانیم در مورد این نتایج اطمینان داشته باشیم. هم‌چنین ما دریافتیم که استفاده از اسید چرب در برابر یک ترکیب کنترلی (کرمی که حاوی اسید چرب نباشد) ممکن است بروز زخم‌های فشاری را کاهش دهد، اما نتایج حاصل از این کارآزمایی نامطمئن بودند. هیچ کدام از مقایسه‌های دیگر شامل عوامل موضعی، شواهد قطعی فراهم نکردند که نشان دهد آنها ایجاد زخم فشاری را در افراد احتمالا کم‌تر می‌کنند.

کیفیت شواهد

قطعیت شواهد در کارآزمایی‌ها پائین تا بسیار پائین بود. کارآزمایی‌های اضافی با خطر پائین سوگیری برای روشن کردن تاثیر پانسمان‌ها و عوامل موضعی در پیشگری از زخم‌های فشاری مورد نیاز است.

ما برای کارآزمایی‌های منتشر شده تا مارچ 2017، جست‌وجو کردیم.

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان: 

اکثر کارآزمایی‌های بررسی کننده تاثیر کاربرد‌های موضعی بر بروز زخم فشاری، هیچ مزیت یا آسیب واضحی را نشان ندادند. استفاده از اسید چرب در برابر یک ترکیب کنترلی (کرمی که شامل اسید چرب نیست) ممکن است بروز زخم‌های فشاری را کاهش دهد. پانسمان سیلیکونی ممکن است بروز زخم فشاری (در هر مرحله) را کاهش دهد. با این حال سطح پائین قطعیت شواهد به این معنی است که برای تایید این نتایج، انجام پژوهش‌های اضافی لازم است.

خلاصه کامل را بخوانید...
پیشینه: 

زخم‌های فشاری (pressure ulcers)، آسیب‌های موضعی به پوست، یا بافت زیرین، یا هر دو هستند و زمانی که افراد قادر به تغییر موقعیت خود برای از بین بردن فشار روی برجستگی‌های استخوانی نباشند، رخ می‌دهند. زخم‌های فشاری اغلب به سختی بهبود می‌یابند، کنترل و مدیریت آنها دردناک و پرهزینه بوده و تاثیر منفی بر کیفیت زندگی دارند. استراتژی‌های پیشگیری شامل حمایت و توزیع مجدد فشار است. عوامل موضعی و پانسمان‌ها با هدف پیشگیری نیز به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما مشخص نیست که کدام یک از آنها موثرتر هستند. این نخستین مرور به‌روز‌ شده از مروری است که نسخه اصلی آن در سال 2013 منتشر شد.

اهداف: 

ارزیابی تاثیرات عوامل موضعی و پانسمان‌ها در پیشگیری از زخم فشاری، در افرادی که در هر سنی، بدون وجود زخم‌های فشاری، اما در معرض خطر ابتلا به آن در نظر گرفته می‌شوند، در هر نوع از محیط مراقبت سلامت، هستند.

روش‌های جست‌وجو: 

در مارچ 2017 پایگاه ثبت تخصصی گروه زخم در کاکرین؛ CENTRAL؛ MEDLINE؛ MEDLINE (استنادات نمایه نشده در حال انجام و سایر استنادات)؛ Embase و به‌علاوه EBSCO CINAHL را جست‌وجو کردیم. هم‌چنین پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی را برای مطالعات در‌ حال انجام و فهرست‌های کتاب‌شناختی‌های مقالات مرتبط را برای شناسایی کارآزمایی‌های واجد شرایط بیشتر جست‌وجو کردیم. هیچ محدودیتی در رابطه با زبان، تاریخ انتشار یا محیط کارآزمایی وجود نداشت. در می 2018 این جست‌وجو را به‌روز کردیم؛ در نتیجه چندین کارآزمایی در انتظار طبقه‌بندی هستند.

معیارهای انتخاب: 

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و‌ کنترل شده‌ای را وارد کردیم که افراد در معرض خطر ابتلا به زخم‌های فشاری را ثبت‌نام کرده بودند.

گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها: 

دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را انتخاب، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند.

نتایج اصلی: 

جست‌وجوی اصلی نه کارآزمایی را شناسایی کرد؛ جست‌وجوهای به‌روز شده، نه کارآزمایی دیگر را مطابق با معیارهای ورود ما شناسایی کرد. از 18 کارآزمایی (3629 شرکت‌کننده)، نه مورد پانسمان‌ها؛ هشت مورد عوامل موضعی؛ و یک مورد شامل پانسمان‌ها و عوامل موضعی است. تمام کارآزمایی‌ها پیامد اولیه بروز زخم فشاری را گزارش دادند.

عوامل موضعی
پنج کارآزمایی به مقایسه مداخلات اسید‌ چرب (‌fatty acid) با درمان‌های مختلف پرداختند. دو کارآزمایی، اسید چرب را با روغن زیتون مقایسه کردند. شواهد تجمعی نشان می‌دهد که تفاوت واضحی در میزان بروز زخم فشاری بین گروه‌های اسید چرب و روغن زیتون (2 کارآزمایی؛ n = 1060؛ RR: 1.28؛ 95% CI؛ 0.76 تا 2.17؛ شواهد با قطعیت پائین؛ به دلیل عدم دقت بسیار جدی کاهش یافت؛ یا اسید چرب در برابر مراقبت استاندارد‌ (2 کارآزمایی؛ n = 187؛ RR: 0.70؛ 95% CI؛ 0.41 تا 1.18؛ شواهد با قطعیت پائین، به دلیل خطر جدی سوگیری و عدم دقت جدی کاهش یافت) وجود ندارد. کارآزمایی‌ها گزارش دادند که بروز زخم فشاری با درمان حاوی اسید چرب، در مقایسه با یک ترکیب کنترلی از تریوسواسترین (trisostearin) و عطر (perfume)، پائین‌تر است (1 کارآزمایی؛ n = 331؛ RR: 0.42؛ 95% CI؛ 0.22 تا 0.80؛ شواهد با قطعیت پائین، به دلیل خطر جدی سوگیری و عدم دقت جدی کاهش یافت). شواهد تجمعی نشان می‌دهد که تفاوت واضحی در میزان بروز حوادث جانبی بین اسید‌های چرب و روغن زیتون وجود ندارد (1 کارآزمایی؛ n = 831؛ RR: 2.22؛ 95% CI؛ 0.20 تا 24.37؛ شواهد با قطعیت پائین، به دلیل عدم دقت بسیار جدی کاهش یافت).

چهار کارآزمایی، عوامل موضعی مختلف دیگری را با دارونما (placebo) مقایسه کردند. کرم دی‌متیل سولفوکسید (dimethyl sulfoxide; DMSO) ممکن است خطر بروز زخم فشاری را در مقایسه با دارونما افزایش دهد (1 کارآزمایی؛ n = 61؛ RR: 1.99؛ 95% CI؛ 1.10 تا 3.57؛ شواهد با قطعیت پائین؛ به دلیل خطر جدی سوگیری و عدم دقت جدی کاهش یافت). سه کارآزمایی دیگر تفاوت واضحی را در بروز زخم فشاری بین عوامل موضعی فعال و کنترل/دارونما گزارش ندادند؛ لوسیون فعال (1 کارآزمایی؛ n = 167؛ RR: 0.73؛ 95% CI؛ 0.45 تا 1.19)، Conotrane (1 کارآزمایی؛ n = 258؛ RR: 0.74؛ 95% CI؛ 0.52 تا 1.07)، Prevasore (1 کارآزمایی؛ n = 120؛ RR: 0.33؛ 95% CI؛ 0.04 تا 3.11) (شواهد با قطعیت بسیار پائین؛ به دلیل خطر بسیار جدی سوگیری و عدم دقت بسیار جدی کاهش یافت). شواهد محدودی از یک کارآزمایی وجود دارد تا تعیین کند که استفاده از یک عامل موضعی ممکن است ابتلا به زخم فشاری را به تاخیر بیاندازد یا از آن پیشگیری کند (درمالکس (DermalexTM ) با 9.8 روز در برابر دارونما با 8.7 روز). علاوه بر این، دو مورد از 76 واکنش در گروه DermalexTM در مقایسه با هیچ موردی از 91 واکنش در گروه دارونما رخ داد (RR: 6.14؛ 95% CI؛ 0.29 تا 129.89؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین؛ به دلیل خطر بسیار جدی سوگیری و عدم دقت بسیار جدی کاهش یافت).

پانسمان‌ها

شش کارآزمایی (n = 1247) پانسمان سیلیکونی (silicone) را با عدم پانسمان مقایسه کردند. پانسمان‌های سیلیکونی ممکن است بروز زخم‌ فشاری را (در هر مرحله) کاهش دهند (RR: 0.25؛ 95% CI؛ 0.16 تا 0.41؛ شواهد با قطعیت پائین؛ به دلیل خطر بسیار جدی سوگیری کاهش یافت). در یک کارآزمایی (n = 77) که ما آن را با خطر پائین سوگیری رتبه‌بندی کردیم، هیچ تفاوت واضحی در بروز زخم فشاری بین گروه‌های پانسمان سیلیکونی و درمان شده با دارونما وجود نداشت (RR: 1.95؛ 95% CI؛ 0.18 تا 20.61؛ شواهد با قطعیت پائین؛ برای عدم دقت بسیار جدی کاهش یافت).

یک کارآزمایی (n = 74) تفاوت واضحی را در بروز زخم فشاری، زمانی که پانسمان پلی‌اورتان نازک (thin polyurethane) با عدم پانسمان مقایسه شد، گزارش نداد (RR: 1.31؛ 95% CI؛ 0.83 تا 2.07). در همان کارآزمایی، بروز زخم فشاری با پانسمان فوم چسبنده (adhesive foam) در مقایسه با عدم پانسمان، بالاتر گزارش شد (RR: 1.65؛ 95% CI؛ 1.10 تا 2.48). ما شواهد مربوط به این کارآزمایی را با قطعیت بسیار پائین رتبه‌بندی کردیم (به دلیل خطر بسیار جدی سوگیری و عدم دقت جدی کاهش یافت).

چهار کارآزمایی پانسمان‌های دیگر را با کنترل‌های مختلف مقایسه کردند. کارآزمایی‌ها گزارش دادند که تفاوت واضحی در بروز زخم فشاری بین مقایسه‌های زیر وجود ندارد: فیلم پلی‌اورتان و پانسمان هیدروکلوئید (hydrocolloid) (RR: 0.58؛ 95% CI؛ 0.24 تا 1.41؛ n = 160)؛ Kang’ huier در برابر مراقبت معمول (n = 100؛ RR: 0.42؛ 95% CI؛ 0.08 تا 2.05)؛ «پانسمان پیشگیری از زخم فشاری» (PPD) در برابر عدم پانسمان (n = 74؛ RR: 0.18؛ 95% CI؛ 0.04 تا 0.76)، ما شواهد را با قطعیت بسیار پائین رتبه‌بندی کردیم (به دلیل خطر بسیار جدی سوگیری و عدم دقت بسیار جدی کاهش یافت).

یادداشت‌های ترجمه: 

این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.

Tools
Information