سوال مطالعه مروری
شواهد مربوط به اثربخشی آنتی‌هیستامین‌ها را بر علائم و نشانه‌های سرماخوردگی مرور کردیم. تعداد 18 کارآزمایی را با 4342 شرکت‌کننده شناسایی کردیم.
پیشینه
به‌طور میانگین، کودکان خردسال سالانه شش تا هشت بار و بزرگسالان دو تا چهار بار در سال سرما می‌خورند. نشانه‌های سرماخوردگی عبارتند از گلودرد، گرفتگی بینی و ترشح، عطسه و سرفه. این بیماری توسط ویروس‌ها ایجاد شده و معمولا طی یک تا دو هفته به‌خودی‌خود بهبود می‌یابد. با این حال، تاثیر زیادی بر زمان مرخصی از کار و مدرسه می‌گذارد.
هیچ درمان قطعی (cure) برای سرماخوردگی وجود ندارد، و فقط درمان‌های علامتی در دسترس هستند. آنتی‌هیستامین‌ها روی نشانه‌های آلرژیک مثل تب یونجه (hay fever) موثرند. نشانه‌های بینی تب یونجه مشابه نشانه‌های سرماخوردگی است و کارآزمایی‌هایی انجام شده‌اند تا مشخص شود آنتی‌هیستامین‌ها نشانه‌های سرماخوردگی را بهبود می‌بخشند یا خیر.
ویژگی‌های مطالعه
شواهد این مطالعه تا آگوست 2015 به‌روز است.
شرکتکنندگان، کودکان و بزرگسالان مبتلا به سرماخوردگی بودند. مطالعاتی را حذف کردیم که در آن‌ها افراد، مبتلا به تب یونجه، آسم یا اگزما بودند. تاثیر آنتی‌هیستامین‌های مختلف با دارونما (placebo) مقایسه شد. منظور از تاثیر مفید، کاهش در شدت و مدت احساس کلی بیماری و/یا کاهش در نشانه‌های خاص مثل گرفتگی بینی، آبریزش بینی یا عطسه بود. هم‌چنین در مورد اینکه عوارض جانبی در آنتی‌هیستامین‌ها بیشتر از دارونما رخ می‌دهند یا خیر نیز تحقیق کردیم.
از آن‌جا که بهبودی در سرماخوردگی طی هفت تا 10 روز اتفاق می‌افتد، بیشتر مطالعات کوتاه-مدت بودند. تا حد امکان، اثرات فوری و طولانی-مدت را پس از شش تا 10 روز مطالعه کردیم. اکثر مطالعات کیفیت خوبی داشتند، هرچند برخی از آن‌ها فاقد اطلاعاتی بودند که به ما اجازه ارزیابی کیفیت آن‌ها را بدهد. پنج مطالعه را از 16 مطالعه بزرگسالان و یک مطالعه را از دو مطالعه کودکان با کیفیت عالی در نظر گرفتیم.
تمامی کارآزمایی‌ها از شرکت‌های دارویی حمایت مالی دریافت کردند که به صورت کمک-هزینه، تهیه داروهای مداخله مربوطه یا داشتن یک نویسنده شاغل در شرکت دارویی بود.
نتایج کلیدی
تاثیر مفید کوتاه-مدتی بر شدت نشانه‌های کلی در روزهای اول و دوم درمان در بزرگسالان دیده شد (45% احساس بهتری داشتند که این میزان با دارونما 38% بود)، اما در میان-مدت و طولانی-مدت تفاوتی بین آنتی‌هیستامین‌ها و دارونما وجود نداشت. تاثیر آنتی‌هیستامین‌های سداتیو بر آبریزش بینی و عطسه کوچک‌تر از آن بود که ارتباطی به بیمار داشته باشد و عوارضی مثل خواب‌آلودگی داشتند (9% در مقایسه با دارونما که 5.2% بود). کارآزمایی‌های انجام شده روی کودکان کوچک‌تر بوده و کیفیت پائین‌تری داشتند و شواهدی از موثر بودن آنتی‌هیستامین‌ها در آن‌ها دیده نشد.
آنتی‌هیستامین‌ها اثر کوتاه-مدت محدودی (روزهای اول و دوم درمان) بر شدت نشانه‌های کلی دارند اما در میان-مدت و طولانی-مدت اثری ندارند. آن‌ها از نظر بالینی تاثیر قابل‌توجهی بر انسداد بینی، آبریزش بینی یا عطسه ندارند. هرچند عوارض جانبی در استفاده از آنتی‌هیستامین‌های سداتیو بیشتر است، این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نیست. شواهدی در مورد موثر بودن آنتی‌هیستامین‌ها در کودکان وجود ندارد.
سرماخوردگی (common cold) یک عفونت مجرای تنفسی فوقانی است که غالبا توسط یک رینوویروس (rhinovirus) ایجاد می‌شود. سرماخوردگی تمامی گروه‌های سنی را درگیر کرده و با اینکه در بیشتر موارد خود-محدود شونده است، هم‌چنان موربیدیتی قابل‌توجهی را برای افراد بر جای می‌گذارد. آنتی‌هیستامین‌ها معمولا به صورت بدون نسخه برای تسکین نشانه‌های این بیماران استفاده می‌شوند، هرچند شواهد زیادی برای موثر بودن آن‌ها وجود ندارد.
بررسی اثرات آنتی‌هیستامین‌ها بر سرماخوردگی.
در CENTRAL (شماره 6، 2015)، MEDLINE (1948 تا هفته 4 جولای 2015)، EMBASE (2010 تا آگوست 2015)، CINAHL (1981 تا آگوست 2015)، LILACS (1982 تا آگوست 2015) و Biosis Previews (1985 تا آگوست 2015) به جست‌وجو پرداختیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را انتخاب کردیم که از آنتی‌هیستامین‌ها به صورت تک-درمانی (monotherapy) برای سرماخوردگی استفاده کردند. هر مطالعه‌ای را کنار گذاشتیم که در آن از درمان ترکیبی استفاده شد یا اینکه از آنتی‌هیستامین‌ها برای درمان بیمارانی استفاده شد که یک جزء آلرژیک در بیماری خود داشتند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم به ارزیابی کیفیت کارآزمایی‌ها و استخراج داده‌ها پرداختند. اطلاعات مربوط به عوارض جانبی را از کارآزمایی‌های وارد شده گردآوری کردیم.
تعداد 18 RCT را وارد کردیم که در 17 مقاله (یک مقاله در مورد دو کارآزمایی را گزارش داد) با 4342 شرکت‌کننده (از این تعداد 212 کودک بودند) مبتلا به سرماخوردگی، هم به صورت طبیعی و هم القایی، گزارش شدند. مداخلات شامل استفاده از آنتی‌هیستامین به صورت تک-درمانی و مقایسه آن با دارونما (placebo) بود. در بزرگسالان، آنتی‌هیستامین‌ها به‌صورت کوتاه-مدت بر شدت نشانه‌های کلی تاثیر داشتند: در روز اول یا دوم درمان 45% دریافت‌کنندگان آنتی‌هیستامین و 38% دریافت‌کنندگان دارونما به بهبودی دست یافتند (نسبت شانس (OR): 0.74؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.60 تا 0.92). با این وجود، هیچ تفاوتی میان آنتی‌هیستامین‌ها و دارونما در میان-مدت (روزهای سوم تا چهارم) و طولانی-مدت (روزهای ششم تا 10) دیده نشد. هنگامی که نشانه‌ها، مثل احتقان بینی، آبریزش بینی و عطسه، به صورت جداگانه ارزیابی شدند، یکسری اثرات سودمند در استفاده از آنتی‌هیستامین‌های سداتیو (خواب‌آور) در مقایسه با دارونما وجود داشت (مثل آبریزش بینی در روز سوم: تفاوت میانگین (MD): 0.23-؛ 95% CI؛ 0.39- تا 0.06- در یک مقیاس شدت پنج-امتیازی یا چهار-امتیازی؛ عطسه در روز سوم: MD؛ 0.35-؛ 95% CI؛ 0.49- تا 0.20- در یک مقیاس شدت چهار-امتیازی)، اما این تاثیر از نظر بالینی قابل‌توجه نبود. عوارض جانبی مانند آرام‌بخشی بیشتر با آنتی‌هیستامین‌های آرام‌بخش گزارش شد، اگرچه تفاوت‌ها از نظر آماری معنی‌دار نبودند. فقط دو کارآزمایی شامل کودکان بوده و نتایج آن‌ها ضدونقیض بودند. در اکثر کارآزمایی‌ها خطر وجود سوگیری (bias) اندک بود، اگرچه اطلاعات مربوط به کیفیت برخی از کارآزمایی‌ها ناکافی بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.