خونریزی پساز تولد نوزاد (خونریزی پساز زایمان)، علت اصلی مرگومیر مادران و مشکلات سلامت در شرایطی با منابع پائین، هم در کشورهایی با سطح درآمد پائین و هم در کشورهایی با سطح درآمد بالا، است. این وضعیت بهصورت هدررفت خون از دستگاه تناسلی به میزان بیش از 500 میلیلیتر تعریف میشود، که عموما طی 24 ساعت اول پساز خروج جفت و گاهی میان 24 ساعت و شش تا 12 هفته رخ میدهد. علل احتمالی آن عبارتند از عدم انقباض رحم پساز زایمان (آتونی رحم (uterine atony))، جفت باقیمانده، وارونگی یا پارگی رحم، و پارگیهای دهانه رحم، ناحیه واژینال یا پرینه. برای پرداختن به این مسائل، بیانیههای سیاست مشترک میان کنفدراسیون بینالمللی ماماها (International Confederation of Midwives)، فدراسیون بینالمللی متخصصین زنان و مامایی (International Federation of Gynecology and Obstetrics) و سازمان جهانی بهداشت، «مدیریت فعال مرحله سوم زایمان» را توصیه میکنند، که شامل تجویز داروی یوتروتونیک (uterotonic) (اکسیتوسین (oxytocin) داخل وریدی)، درست پیشاز یا بلافاصله پساز زایمان به منظور کمک به انقباض عضلات رحم است. استفاده از داروهای یوتروتونیک خوراکی مانند متیلارگومترین (methylergometrine) برای پیشگیری از خونریزی پساز زایمان پساز خروج جفت در بیانیههای سیاست مشترک توصیه نمیشود. بااینحال، داروهای یوتروتونیک خوراکی، مانند ارگوت آلکالوئیدهای (ergot alkaloids) (از جمله متیلارگومترین)، درمانهای گیاهی یا داروهای هومئوپاتی (homeopathic)، عواملی با تجویز آسان هستند که ممکن است پساز خروج جفت در کشورهای در حال توسعه، مانند ژاپن، بهعنوان جایگزینهای احتمالی در نظر گرفته شوند. ما تصمیم گرفتیم تا تعیین کنیم که چنین عواملی در پیشگیری از خونریزی پساز زایمان موثر هستند یا خیر. در مجموع، تعداد پنج کارآزمایی بالینی تصادفیسازی شده (شامل 1466 زن) را وارد این مرور کردیم. در سه کارآزمایی (شامل 1268 زن)، متیلارگومترین خوراکی با دارونما (placebo) (دو کارآزمایی) یا داروی گیاهی سنتی ژاپنی Kyuki-chouketsu-in (یک کارآزمایی) مقایسه شد. دو کارآزمایی دیگر (شامل 198 زن) اطلاعاتی را در مورد پیامدهای مرتبط و مورد نظر این مرور گزارش نکردند. بهطور کلی، هیچ شواهد بارزی وجود نداشت مبنی بر اینکه متیلارگومترین خوراکی پیشگیرانه در کاهش خونریزی پساز زایمان موثر است یا خیر. کارآزماییها از کیفیت مطلوبی برخوردار نبودند و عوارض جانبی بهخوبی گزارش نشدند. هیچ کارآزمایی کاملشدهای را پیدا نکردیم که به بررسی اثربخشی داروهای هومئوپاتی در کاهش خونریزی پساز زایمان پرداخته باشد. تعیین اثربخشی چنین راهکارهایی مستلزم بررسی بیشتر است.
شواهد کافی برای حمایت از استفاده از متیلارگومترین خوراکی پیشگیرانه که پساز خروج جفت برای پیشگیری از PPH داده میشود، وجود نداشت. علاوهبر این، اثربخشی استفاده پیشگیرانه از داروهای گیاهی یا داروهای هومئوپاتی برای PPH هنوز مشخص نیست زیرا نتوانستیم شواهد بارزی را در این زمینه پیدا کنیم. انجام کارآزماییهایی برای ارزیابی اثربخشی داروهای گیاهی و داروهای هومئوپاتی در پیشگیری از PPH ضروری است.
چندین مرور سیستماتیک کاکرین به بررسی پروفیلاکسی خونریزی پساز زایمان (postpartum haemorrhage; PPH) در مرحله سوم زایمان پرداختهاند و یک مرور کاکرین دیگر، زمانبندی مصرف یوتروتونیکهای (uterotonic) پیشگیرانه را در مرحله سوم زایمان (یعنی پیشاز یا پساز خروج جفت) مورد بررسی قرار میدهد. بااینحال، مرورهای کاکرین که بهطور خاص به مداخلات پساز خروج جفت میپردازند، انجام نشدهاند. در برخی کشورها از ارگومترین (ergometrine) یا متیلارگومترین (methylergometrine) برای پیشگیری از PPH در دوره پساز زایمان (دوره پساز تولد نوزاد) پساز خروج جفت استفاده میشود. علاوهبر این، هیچیک از مرورهای کاکرین تا به حال به بررسی اثربخشی درمانهای گیاهی یا داروهای هومئوپاتی (homeopathic) در پیشگیری از PPH، پساز خروج جفت نپرداختهاند.
ارزیابی اثربخشی مداخلات پیشگیرانه موجود برای PPH از جمله استفاده پیشگیرانه از ارگوتامین (ergotamine)، ارگومترین، متیلارگومترین، درمانهای گیاهی و داروهای هومئوپاتی، که پساز خروج جفت انجام میشود، در مقایسه با عدم استفاده از عوامل یوتروتونیک، همچنین با روشهای مختلف تجویز برای پیشگیری از PPH پساز خروج جفت.
پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین (30 اپریل 2013)، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) (USA)؛ Medicines and Healthcare Products Regulatory Agency (MHRA) (UK)؛ آژانس دارویی اروپا (EMA) (EU)؛ Pharmaceuticals and Medical Devices Agency (PMDA) (Japan)؛ Therapeutic Goods Administration (TGA) (Australia)؛ ClinicalTrials.gov ؛ Current Controlled Trials ؛ پلتفرم بینالمللی پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت ( ICTRP )؛ University Hospital Medical Information Network Clinical Trials Registry ( UMIN-CTR; Japan )؛ Japan Pharmaceutical Information Center Clinical Trials Information ( Japic-CTI; Japan )؛ Japan Medical Association Clinical Trial Registration ( JMACCT CTR; Japan ) (همگی در 30 اپریل 2013) و فهرست منابع مطالعات بازیابیشده را جستوجو کردیم.
همه کارآزماییهای تصادفیسازی یا شبه-تصادفیسازی و کنترلشدهای که به مقایسه تجویز پیشگیرانه ارگوتامین، ارگومترین، متیلارگومترین، درمانهای گیاهی و داروهای هومئوپاتی (با استفاده از هر مسیر و زمانبندی مصرف) در طول دوره پساز زایمان پساز خروج جفت با عدم استفاده از عوامل یوتروتونیک پرداختند یا کارآزماییهایی که مسیرها و زمانبندیهای مختلف تجویز ارگوتامین، ارگومترین، متیلارگومترین، درمانهای گیاهی و داروهای هومئوپاتی را در طول دوره پساز زایمان پساز خروج جفت مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم واجد شرایط بودن کارآزمایی و کیفیت روششناسی (methodology) کارآزماییها را ارزیابی کرده و دادهها را با استفاده از فرم مورد توافق استخراج کردند. صحت (accuracy) دادهها بررسی شد.
پنج مطالعه تصادفیسازی شده شامل 1466 زن با معیارهای ورود به این مرور مطابقت داشتند. همه مطالعات دارای خطر نامشخص سوگیری (bias) طبقهبندی شدند. دو مطالعه (شامل 1097 زن) متیلارگومترین خوراکی را با دارونما (placebo) مقایسه کرده و یک مطالعه (شامل 171 زن) متیلارگومترین خوراکی را با Kyuki-chouketsu-in که یک داروی گیاهی سنتی ژاپنی است، مقایسه کرد. دو مطالعه باقیمانده (شامل 198 زن) هیچیک از پیامدهای مورد نظر این مرور را گزارش نکردند. هیچیک از مطالعات واردشده، پیامدهای اولیه از پیش تعیینشده در پروتکل مرور (هدررفت خون به میزان 1000 میلیلیتر یا بیشتر در طول دوره مشاهده، مرگومیر مادر یا موربیدیتی شدید) را گزارش نکردند. بهطور کلی، هیچ شواهد بارزی مبنی بر وجود تفاوت میان گروهها از نظر پیامدهای PPH زیر وجود نداشت: هدررفت خون به میزان 500 میلیلیتر یا بیشتر (خطر نسبی (RR): 1.45؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.39 تا 5.47، دو مطالعه)، میزان لوشیا (lochia؛ ترشحات طبیعی رحم پساز زایمان) در طول 72 ساعت اول پساز زایمان (puerperium) (تفاوت میانگین (MD): 25.00- گرم؛ 95% CI؛ 69.79- تا 19.79، یک مطالعه)، یا میزان لوشیا تا چهار هفته پساز زایمان (MD؛ 7.00- گرم؛ 95% CI؛ 23.99- تا 9.99).
مطالعه ژاپنی با حجم نمونه نسبتا کوچک که متیلارگومترین خوراکی را با یک داروی گیاهی سنتی ژاپنی مقایسه کرد، نشان داد که متیلارگومترین خوراکی در مقایسه با داروهای گیاهی بهطور قابل توجهی غلظت هموگلوبین خون را در روز اول پساز زایمان افزایش میدهد (MD؛ 0.50 گرم/دسیلیتر؛ 95% CI؛ 0.11 تا 0.89). عوارض جانبی در مطالعات واردشده به خوبی گزارش نشدند. هیچ مطالعهای را نیافتیم که داروهای هومئوپاتی را با دارونما یا عدم درمان مقایسه کرده باشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.