زخم‌های فشاری چه هستند؟
زخم‌های فشاری (هم‌چنین تحت عنوان زخم بستر یا زخم‌های فشار) عبارتند از زخم‌های روی پوست، ناشی از فشار یا سائیدگی. آنها معمولا افرادی را تحت تاثیر قرار می‌دهند که بی‌حرکت بوده یا حرکت کردن برایشان مشکل است، مثلا افراد مسن یا فلج. این زخم‌ها اغلب در قسمت‌های استخوانی بدن مانند پاشنه‌ها و مفصل ران و هم‌چنین روی کوکسیکس (coccyx) (استخوان دم) ایجاد می‌شود. آنها همیشه بهبود نمی‌یابند و در صورت بهبودی، زمان سپری شده تا بهبودی می‌تواند بسیار طولانی باشد.
فوتوتراپی (phototherapy) چیست؟
فوتوتراپی درمانی است که در آن بخشی از بدن در معرض نور روز، یا نور با طول موج مشخص قرار می‌گیرد. این روش برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌شود و ممکن است شامل نور و لیزر باشد، از جمله برای درمان زخم‌های فشاری، به این امید که زمان تا بهبودی زخم‌ها کاهش یابد.
هدف از انجام این مرور
این مرور سعی کرد تا دریابد که درمان(های) فوتوتراپی که علاوه بر مراقبت استاندارد انجام می‌شود (یعنی کاهش فشار، برداشتن بافت مرده از زخم، کنترل عفونت و استفاده از پانسمان) زمان لازم را برای التیام زخم‌های فشاری بهبود می‌بخشد یا خیر. مراقبت استاندارد به علاوه فوتوتراپی را می‌توان فقط با مراقبت استاندارد، یا با مراقبت استاندارد به علاوه فوتوتراپی ساختگی، یا با مراقبت استاندارد به علاوه نوع دیگری از فوتوتراپی مقایسه کرد.
یافته‌های این مرور
نویسندگان مرور، متون علمی پزشکی را تا 7 ژانویه 2014 جست‌وجو کرده و هفت کارآزمایی دارویی مرتبط را با مجموع 403 شرکت‌کننده شناسایی کردند. شش کارآزمایی استفاده از فوتوتراپی را با مراقبت استاندارد تنها؛ و یک کارآزمایی آن را با مراقبت استاندارد به علاوه فوتوتراپی ساختگی مقایسه کردند. فقط یک کارآزمایی شامل گروه درمانی سوم بود که نوع دیگری از فوتوتراپی را بررسی کردند.
دو کارآزمایی مدت زمان لازم را برای بهبود کامل زخم‌های فشاری گزارش کردند و این نتایج نشان داد که زمان بهبودی برای افرادی که در گروه فوتوتراپی تحت درمان با اشعه ماوراء‌بنفش بودند، بهبود یافت. با این حال، این نتیجه باید با احتیاط تفسیر شود، زیرا این کارآزمایی‌های کوچک، با کیفیت پائین، و در معرض خطر سوگیری نامشخص (یعنی با نتایج بالقوه گمراه‌کننده) بودند و یافته‌ها ممکن است به دلیل بازی شانس به دست آمده باشند. کارآزمایی‌های دیگر نتایج متناقض یا معیارها/نقاط زمانی مختلف را میان کارآزمایی‌ها گزارش کردند، به این معنی که نمی‌توانیم نتیجه‌گیری کنیم که فوتوتراپی برای درمان زخم‌های فشاری موثر است یا خیر. دو کارآزمایی بروز تاثیرات مضر (جانبی) را گزارش کرده و تفاوت معنی‌داری را بین گروه‌های فوتوتراپی و درمان استاندارد مشاهده نکردند. چهار کارآزمایی اطلاعات مربوط به بودجه را ارائه کردند، دو مورد از بودجه صنعت، و مابقی از کمک مالی سازمانی. هیچ یک از مطالعات در مورد کیفیت زندگی، طول مدت بستری در بیمارستان، درد یا هزینه گزارشی را ارائه ندادند.
این مرور فقط چند مطالعه کوچک را با شواهد کافی برای حمایت از استفاده از فوتوتراپی به عنوان یک درمان معمول برای زخم‌های فشاری شناسایی کرد. پیش از اینکه مشخص شود این درمان موثر و بی‌خطر است یا خیر، باید کارآزمایی‌های بیشتری انجام شوند.
در مورد تاثیرات فوتوتراپی در درمان زخم‌های فشاری بسیار نامطمئن هستیم. به دلیل خطر نامشخص سوگیری و تعداد کم کارآزمایی‌های موجود برای آنالیز، کیفیت شواهد در سطح بسیار پائین قرار دارد. احتمال مزیت یا آسیب این درمان را نمی‌توان منتفی دانست. انجام پژوهش‌های بیشتر توصیه می‌شود.
زخم فشاری (pressure ulcer) به صورت «ناحیه‌ای از آسیب موضعی روی پوست و/یا بافت زیرین، معمولا روی یک برجستگی استخوانی، در نتیجه فشار یا فشار همراه با پارگی بافت» تعریف می‌شود. استفاده از فوتوتراپی (phototherapy) - یعنی نور (یا لیزر) که به عنوان مداخله کمکی و غیر جراحی، و با هدف داشتن تاثیر درمانی بر بهبودی استفاده می‌شود - اخیرا افزایش یافته است.
ارزیابی تاثیرات فوتوتراپی در بهبود زخم‌های فشاری.
در ژانویه 2014، پایگاه ثبت تخصصی گروه زخم‌ها در کاکرین؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid EMBASE؛ Ovid MEDLINE (In-Process & Other Non-Indexed Citations)؛ و EBSCO CINAHL را جست‌وجو کردیم. جست‌وجو را به زبان یا وضعیت انتشار مطالعه محدود نکردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که تاثیرات فوتوتراپی (علاوه بر درمان استاندارد) را با فوتوتراپی ساختگی (علاوه بر درمان استاندارد)، نوع دیگری از فوتوتراپی (علاوه بر درمان استاندارد) یا درمان استاندارد یا معمولی به‌تنهایی مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور مطالعات را از نظر ارتباط و طراحی بر اساس معیار انتخاب ارزیابی کرده، داده‌ها را استخراج کرده، و کیفیت مطالعه را ارزیابی کردند. نویسندگان تلاش کردند تا داده‌های ازدست‌رفته را از طریق تماس با نویسندگان مطالعه به دست آورند. اختلاف‌نظرات با اجماع و بحث با نویسنده سوم مرور حل شد.
هفت RCT را شناسایی کردیم، که شامل 403 شرکت‌کننده بودند. همه کارآزمایی‌ها دارای خطر سوگیری (bias) نامشخص بودند. کارآزمایی‌ها به مقایسه استفاده از فوتوتراپی با مراقبت استاندارد به‌تنهایی (شش کارآزمایی) یا فوتوتراپی ساختگی (یک کارآزمایی) پرداختند. فقط یکی از کارآزمایی‌ها شامل بازوی سوم بود که در آن نوع دیگری از فوتوتراپی استفاده شد. به‌طور کلی، شواهد کافی برای تعیین تاثیرات نسبی فوتوتراپی بر بهبود زخم‌های فشاری وجود نداشت. زمان سپری شده تا بهبودی کامل در سه مطالعه گزارش شد. دو مطالعه نشان دادند که گروه تحت درمان با اشعه ماوراء‌بنفش (UV) میانگین زمان کوتاه‌تری برای بهبودی کامل نسبت به گروه کنترل داشتند (تفاوت میانگین (MD): 2.13- هفته (95% CI؛ 3.53- تا 0.72-؛ P value = 0.003)). یک مطالعه گزارش داد که گروه لیزر نسبت به گروه کنترل میانگین زمان بیشتری تا بهبودی کامل داشتند (تفاوت میانگین (MD): 5.77 هفته؛ 95% CI؛ 0.25- تا 11.79). با این حال، این نتیجه باید با احتیاط تفسیر شود، زیرا مطالعات مذکور کوچک بودند و یافته‌ها ممکن است به دلیل بازی شانس به دست آمده باشند. سه مطالعه گزارش کردند که نسبت زخم‌ها با نتایج مختلفی بهبود یافتند. یک مطالعه معیار پیامد متفاوتی را گزارش کرد و دو مطالعه دیگر مدت زمان درمان متفاوتی داشتند. این تغییرات به ما اجازه ندادند که مطالعات را با هم ترکیب کنیم و در مورد اینکه فوتوتراپی موثر است یا خیر، نتیجه‌گیری کنیم. وقوع عوارض جانبی فقط در دو مطالعه گزارش شد که فوتوتراپی را با کنترل مقایسه کردند؛ خطر نسبی برای عوارض جانبی غیر دقیق بود. یک مطالعه خطر نسبی (RR) معادل 0.72 را گزارش کرد (95% CI؛ 0.18 تا 2.80). با این حال، مطالعه دیگری RR معادل 0.89 (95% CI؛ 0.71 تا 1.12) را به جای تعداد افرادی که دچار این رویدادها شدند، بر اساس تعداد رویدادها در هر گروه گزارش کرد. بین پنج مطالعه که نرخ تغییر را در ناحیه زخم گزارش کردند، سه مطالعه تفاوتی را با اهمیت آماری بین دو گروه مشاهده نکردند. تجمیع نتایج به دلیل تفاوت در معیارهای پیامد گزارش‌شده انجام نشد. نتایج بر اساس داده‌های به دست آمده از کارآزمایی‌هایی با خطر سوگیری نامشخص بود که برای آنها تولید توالی تصادفی‌سازی، پنهان‌سازی تخصیص و کورسازی ارزیاب‌های پیامد مشخص نبود. هیچ یک از مطالعات در مورد کیفیت زندگی، طول مدت بستری در بیمارستان، درد یا هزینه گزارشی را ارائه ندادند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.