پیشینه
بزرگسالان مبتلا به سرطان بیش از بزرگسالان سالم در معرض عوارض جدی ناشی از آنفلوآنزا قرار دارند. واکسن آنفلوآنزا در مقابل آنفلوآنزا و عوارض آن محافظت ایجاد می‌کند. با این حال اثربخشی آن در افراد مبتلا به سرطان نامشخص است، زیرا اختلال عملکرد ایمنی که در نتیجه شیمی‌درمانی همراه با سرطان پدید می‌آید، می‌تواند پاسخ ایمنی را به واکسن تضعیف کند. بنابراین، افراد مبتلا به سرطان اطلاعات روشنی را درباره اهمیت و اثربخشی این واکسن ندارند.
هدف مطالعه مروری
این مطالعه مروری بر اثربخشی واکسیناسیون آنفلوآنزا در بزرگسالان مبتلا به سرطان که سیستم ایمنی آنها به دلیل بیماری سرطان یا شیمی‌درمانی سرکوب شده، متمرکز بود. ما منابع علمی را تا می 2017 جست‌وجو کردیم.
یافته‌های اصلی چه هستند؟
ما شش مطالعه بالینی (2275 شرکت‌کننده) را شناسایی کردیم که به این پرسش پرداختند، و نیمی از آنها کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای بودند که در آنها بیماران به صورت تصادفی برای دریافت یا عدم دریافت واکسن تصادفی‌سازی شدند. دو مطالعه دیگر نشان داد که بزرگسالان مبتلا به سرطان واکسینه شده، نرخ‌های مرگ کمتری داشتند، اما این مطالعات تصادفی‌سازی نشدند. یک مطالعه تصادفی‌سازی شده کوچک بیانگر نرخ مرگ‌ومیر مشابه در بیماران واکسینه شده و واکسینه نشده بود. ادغام (ترکیب) نتایج حاصل از مطالعات مختلف به خاطر روش‌های متفاوت یا راه‌های متفاوتی که نتایج گزارش شدند، امکان‌پذیر نبود. نرخ بیماری شبه-آنفلوآنزا (هر بیماری تنفسی تب‌دار)، پنومونی، آنفلوآنزای تأیید شده و بستری در بیمارستان به هر علت بین افراد واکسینه شده در حداقل یک مطالعه، کمتر بود. هیچ عارضه جانبی در ارتباط با این واکسن گزارش نشد. همچنین این مطالعه مروری، یک کارآزمایی مربوط به مقایسه واکسن معمول را با واکسن محتوی ادجوانت که تصور می‌شد پاسخ ایمنی را افزایش دهد، وارد کرد. این کارآزمایی تصادفی‌سازی شده، کوچک بوده و تفاوتی را در همه پیامدهای بالینی بررسی شده نیافت.
کیفیت شواهد
قدرت شواهد به وسیله تعداد اندک مطالعات و کیفیت روش‌شناسی پائین آنها، محدود شد (خطر سوگیری بالا).
نتیجه‌گیری‌ها چه هستند؟
به نظر نمی‌رسد که کارآزمایی‌های کنترل شده در مقیاس بزرگ برای بررسی این موضوع در آینده وجود داشته باشد. شواهد موجود، با وجود ضعیف بودن، نشان دهنده منفعت واکسیناسیون آنفلوآنزا میان بزرگسالان مبتلا به سرطان است و ضرری برای آن یافت نشد. واکسن‌های آنفلوآنزا که برای بزرگسالان مبتلا به سرطان تجویز می‌شود، حاوی ویروس غیر-فعال شده‌ای است که نمی‌توانند باعث ابتلا به آنفلوآنزا یا عفونت ویروسی دیگری شوند.
داده‌های مشاهده‌ای نشان دهنده مرگ‌ومیر و پیامدهای کمتر مرتبط با عفونت ناشی از واکسیناسیون آنفلوآنزا است. قدرت شواهد در نتیجه تعداد اندک مطالعات و کیفیت شواهد پائین محدود شد. به نظر می‌رسد که این شواهد با وجود ضعیف بودن، نشان می‌دهند که در هنگام واکسیناسیون بزرگسالان مبتلا به سرطان در برابر آنفلوآنزا، منافع برتر از خطرات بالقوه آن هستند. با این حال، انجام RCTهای کنترل شده با دارونما یا عدم درمان مربوط به واکسیناسیون آنفلوآنزا میان بزرگسالان مبتلا به سرطان، از نظر اخلاقی سوال‌برانگیز هستند. هیچ شواهد قاطعی در مورد استفاده از واکسن آنفلوآنزای حاوی ادجوانت در مقابل بدون ادجوانت در این جمعیت وجود ندارد.
این یک نسخه به‌روزرسانی از مرور کاکرین است که در 2013، شماره 10 منتشر شد.
بیماران مبتلا به سرطان دچار نقص ایمنی، در معرض افزایش خطر عوارض جدی مرتبط با آنفلوآنزا قرار دارند. بنابراین دستورالعمل‌ها، واکسیناسیون آنفلوآنزا را برای این بیماران توصیه می‌کنند. با این حال، داده‌ها در مورد اثربخشی واکسن در این جمعیت اندک بوده و ارزش واکسیناسیون در آنها نامشخص باقی مانده است.
ارزیابی اثربخشی واکسن آنفلوآنزا در بزرگسالان دچار نقص ایمنی مبتلا به بدخیمی‌ها. پیامد اولیه مطالعه مروری، مورتالیتی به هر علتی، ترجیحا در پایان فصل آنفلوآنزا، بود. بیماری شبه-آنفلوآنزا (influenza-like) (ILI، یک توصیف بالینی)، آنفلوآنزای تأیید شده، پنومونی، هرگونه بستری در بیمارستان، مرگ‌ومیر مرتبط با آنفلوآنزا و ایمنی‌زایی به عنوان پیامدهای ثانویه تعریف شدند.
ما در پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ Embase و LILACS تا می 2017 جست‌وجو کردیم. مجموعه مقالات کنفرانس‌های زیر را جست‌وجو کردیم: ICAAC؛ ECCMID؛ IDSA (کنفرانس‌های بیماری‌های عفونی)؛ ASH؛ ASBMT؛ EBMT (هماتولوژیکی) و ASCO (اونکولوژیکی) بین سال‌های 2006 و 2017. به علاوه، منابع همه مطالعات شناسایی شده و مطالعات مروری مرتبط را بررسی کردیم. وب‌سایت‌های تولید کنندگان واکسن آنفلوآنزا را بررسی کردیم. در نهایت برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام یا منتشر نشده در بانک‌های اطلاعاتی ثبت کارآزمایی بالینی، جست‌وجو را انجام دادیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)، مطالعات کوهورت آینده‌نگر و گذشته‌نگر و مطالعات مورد-شاهدی، مربوط به مقایسه واکسن‌های آنفلوآنزا غیر-فعال شده در مقابل دارونما (placebo)، عدم واکسیناسیون یا یک واکسن متفاوت در بزرگسالان (16 سال و بالاتر) مبتلا به سرطان در نظر گرفته شدند. بدخیمی‌های توپُر (solid) تحت درمان با شیمی‌درمانی، بیماران مبتلا به سرطان خون تحت درمان با شیمی‌درمانی یا درمان نشده، بیماران سرطانی بعد از پیوند اتولوگ (post-autologous) (تا شش ماه بعد از پیوند) یا آلوژنیک (allogeneic) (در هر زمان) سلول‌های بنیادی خونساز (haematopoietic stem cell transplantation; HSCT) را در نظر گرفتیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و داده‌ها را از مطالعات وارد شده بر اساس متدولوژی کاکرین استخراج کردند. به دلیل تعاریف پیامد و مخرج متفاوت در مطالعات وارد شده، متاآنالیز قابل اجرا نبود.
شش مطالعه را با مجموع 2275 شرکت‌کننده شناسایی کردیم: پنج مطالعه، واکسیناسیون را با عدم واکسیناسیون و یک مطالعه، واکسن حاوی ادجوانت (adjuvanted) را با واکسن بدون ادجوانت مقایسه کردند. سه مطالعه RCT، یک مورد مطالعه کوهورت مشاهده‌ای آینده‌نگر و دو مورد مطالعه کوهورت گذشته‌نگر بودند.
برای مقایسه واکسیناسیون با عدم واکسیناسیون، دو RCT و سه مطالعه مشاهده‌ای را شامل 2202 شرکت‌کننده گردآوری کردیم. یک مطالعه نتایج را به‌صورت شخص-سال (person-years) گزارش کرد، در حالی که دیگران نتایج را به ازای شخص گزارش کردند. پنج مطالعه بین 1993 و 2015 انجام شده و شامل بزرگسالان مبتلا به بیماری‌های خونی (سه مطالعه)، بیماران پس از پیوند مغز استخوان (BMT) (دو مطالعه) و بدخیمی‌های توپُر (سه مطالعه) بودند.
یک RCT و دو مطالعه مشاهده‌ای، مورتالیتی به هر علتی را گزارش کردند؛ RCT نشان دهنده نرخ‌های مرگ‌ومیر مشابه در هر دو بازو (نسبت شانس (OR): 1.25؛ 95% CI؛ 0.43 تا 3.62؛ 1 مطالعه؛ 78 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین) و مطالعات مشاهده‌ای بیانگر ارتباط معنادار بین دریافت واکسن و خطر مرگ کمتر، با نسبت خطر تطابق یافته معادل 0.88 (95% CI؛ 0.78 تا 1؛ 1 مطالعه؛ 1577 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) در یک مطالعه و OR: 0.42؛ (95% CI؛ 0.24 تا 0.75؛ 1 مطالعه؛ 806 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) در دیگری بودند. یک RCT، کاهش را در ILI با واکسیناسیون گزارش کرد، در شرایطی که هیچ اختلافی در یک مطالعه مشاهده‌ای مشاهده نشد. نرخ‌های آنفلوآنزای تأیید شده با واکسیناسیون در یک RCT و سه مطالعه مشاهده‌ای کمتر بود که این تفاوت در یک مورد از نظر آماری معنادار گزارش شد. در یک مطالعه مشاهده‌ای پنومونی به‌طور قابل‌توجهی با واکسیناسیون کمتر مشاهده شد، اما تفاوتی در یک مطالعه یا RCT دیگر تشخیص داده نشد. یک RCT، نشان دهنده کاهش در بستری پس از واکسیناسیون بود، در حالی که یک مطالعه مشاهده‌ای هیچ اختلافی را پیدا نکرد. هیچ عارضه جانبی تهدید کننده حیات یا دائمی از واکسیناسیون گزارش نشد. قدرت شواهد به وسیله تعداد اندک مطالعات وارد شده و کیفیت روش‌شناسی پائین آنها، محدود شده و قطعیت شواهد برای پیامد مرگ‌ومیر بر مبنای سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE)، پائین تا بسیار پائین بود.
برای مقایسه واکسن حاوی ادجوانت با واکسن بدون ادجوانت، یک RCT را شامل 73 بیمار شناسایی کردیم. هیچ تفاوتی برای همه پیامدهای اولیه و ثانویه ارزیابی شده یافت نشد. خطر نسبی مرگ‌ومیر در گروه واکسن حاوی ادجوانت، 0.54 (95% CI؛ 0.05 تا 5.73؛ شواهد با قطعیت پائین) بود. سطح کیفیت شواهد به علت حجم نمونه کوچک و فاصله اطمینان‌های بزرگ برای تمام پیامدها، پائین بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.