خونریزی از رحم پساز زایمان طبیعی است، اما خونریزی بیشازحد (haemorrhage) یکی از دلایل مهم مرگومیر است و میتواند با مصرف دارویی که باعث انقباض رحم میشود، کاهش یابد. میزوپروستول (misoprostol) یکی از این داروها است و قرصی است که برای درمان زخم معده خاص به بازار عرضه شد، اما رحم را نیز منقبض کرده و خونریزی را کاهش میدهد. همچنین ممکن است عوارض جانبی مضری داشته باشد، بهویژه افزایش دمای بدن (تب) و لرز. میزوپروستول میتواند به راحتی در سطح جامعه نسبت به داروهای تزریقی کمتر پایدار، مانند اکسیتوسین (oxytocin)، برای پیشگیری یا درمان خونریزی شدید در زنان پساز زایمان (postpartum haemorrhage) توزیع شود. این مرور بررسی کرد که تجویز میزوپروستول در زنان پساز زایمان برای پیشگیری یا درمان خونریزی بیشازحد، مرگومیر مادران و عوارض شدید را، بهجز هدررفت خون (که در مرورهای جداگانه پوشش داده میشود)، کاهش میدهد یا خیر. ما 78 مطالعه تصادفیسازی و کنترلشده را شامل 59,216 زن وارد کردیم. تنوع در طراحیهای مطالعه، جمعیتهای مورد مطالعه، راههای تجویز و مداخلات مشترک، همچنین بروز فوقالعاده بالای تب در کشور اکوادور، عوامل محدودکننده بودند. مرگومیر مادر و پیامد ترکیبی، مرگ یا بیماری شدید منجر به جراحی بزرگ، بستری شدن در بخش مراقبتهای ویژه یا نارسایی اندام حیاتی (به استثنای تب بسیار بالا) با میزوپروستول کاهش پیدا نکردند. عوارض جانبی شناختهشده میزوپروستول (تب و تب بسیار بالا) با دوزهای 600 میکروگرم یا بیشتر نسبت به دوزهای پائینتر، بیشتر رخ دادند. بنابراین، این مرور از استفاده از کمترین دوز موثر میزوپروستول برای پیشگیری یا درمان خونریزی مادر پساز تولد نوزاد حمایت میکند، و انجام پژوهشهای بیشتر را برای یافتن دوز مطلوب، با نظارت مداوم برای عوارض جانبی جدی، میطلبد.
هنگامیکه میزوپروستول برای پیشگیری یا درمان PPH استفاده میشود، به نظر نمیرسد باعث افزایش یا کاهش عوارض شدید (به استثنای تب) شود. میزوپروستول باعث افزایش یا کاهش مرگومیر مادر نشد. بااینحال، با افزایش خطر ابتلا به تب، بهویژه در دوزهای 600 میکروگرم یا بیشتر، همراه است. با توجه به اینکه میزوپروستول بهصورت پیشگیرانه در تعداد بسیار زیادی از زنان سالم استفاده میشود، بیشترین تاکید باید بر محدود کردن عوارض جانبی باشد. در این زمینه، یافتههای این مرور از استفاده از کمترین دوز موثر حمایت میکند. مانند هر داروی جدیدی که در مقیاس بزرگ استفاده میشود، انجام نظارت مداوم برای عوارض جانبی ضروری است و نیاز به انجام کارآزماییهای تصادفیسازی شده بزرگ برای روشن شدن بیشتر اثربخشی نسبی و خطرات دوزهای مختلف میزوپروستول وجود دارد.
هدف اصلی پیشگیری و درمان خونریزی پساز زایمان (postpartum haemorrhage; PPH) کاهش مرگومیر مادران است. میزوپروستول (misoprostol) دارای مزیت عمده سلامت عمومی نسبت به داروهای تزریقی است که میتواند بهراحتی در سطح جامعه توزیع شود. از آنجایی که میزوپروستول ممکن است عوارض جانبی داشته باشد که به هدررفت خون مرتبط نیست و ممکن است بر مرگومیر یا عوارض شدید تاثیر بگذارد، مهم است که نظارت بر تمام شواهد مرتبط حاصل از کارآزماییهای تصادفیسازی شده ادامه یابد. این مساله اهمیت زیادی دارد، زیرا میزوپروستول در مقیاس وسیع برای پیشگیری از PPH در کشورهای کمدرآمد معرفی شده و معمولا برای درمان PPH در شرایطی با منابع خوب نیز استفاده میشود.
مرور پیامدهای مرگومیر مادر و عوارض شدید در تمام کارآزماییهای تصادفیسازی شده میزوپروستول برای پیشگیری یا درمان PPH.
ما پایگاه ثبت کارآزمایی گروه بارداری و زایمان در کاکرین (11 ژانویه 2013) را جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی شده را شامل زنان باردار وارد کردیم که میزوپروستول را در مقایسه با دارونما (placebo)/عدم درمان یا دیگر داروهای محرک انقباض رحم (uterotonics) برای پیشگیری یا درمان PPH در دوره پساز زایمان دریافت کرده، و به ارائه گزارش از مرگومیر مادر، عوارض شدید یا تب پرداختند.
ما برنامهریزی کردیم که کارآزماییهای شبه-تصادفیسازی شده و خوشهای (cluster) را در آنالیز وارد کنیم، زیرا برای به دست آوردن تخمینهای قوی از مرگومیر مادران، به تعداد بسیار زیادی از زنان نیاز خواهد بود اما هیچ موردی را برای این نسخه از مرور شناسایی نکردیم. در بهروزرسانیهای آتی این مرور، در صورتی که اطلاعات کافی از چکیده یا نویسندگان در دسترس باشد، کارآزماییهایی را که فقط بهعنوان چکیده گزارش میشوند، نیز وارد خواهیم کرد.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را برای ورود ارزیابی کرده و دادهها را استخراج کردند.
ما 78 مطالعه (59216 زن) را وارد کرده و 34 مطالعه را حذف کردیم. بهطور کلی، هیچ تفاوتی که اهمیت آماری داشته باشد، در مرگومیر مادران با میزوپروستول در مقایسه با گروههای کنترل (31 مطالعه؛ 11/19,715 در مقایسه با 4/20,076 مرگومیر؛ خطر نسبی (RR): 2.08؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.82 تا 5.28)؛ یا برای کارآزماییهای میزوپروستول در مقایسه با دارونما: 10 مطالعه، 6/4626 در مقایسه با 1/4707؛ RR: 2.70؛ 95% CI؛ 0.72 تا 10.11؛ یا برای میزوپروستول در مقایسه با دیگر داروهای محرک انقباض رحم: 21 مطالعه، 5/15,089 در مقایسه با 3/15,369 (19/100,000)؛ RR: 1.54؛ 95% CI؛ 0.40 تا 5.92، وجود نداشت. همه 11 مورد مرگومیر در بازوهای میزوپروستول در مطالعات میزوپروستول ≥ 600 میکروگرم رخ دادند.
تفاوتی با اهمیت آماری در پیامد ترکیبی «مرگومیر مادر یا عوارض شدید» برای مقایسه میزوپروستول در مقایسه با دارونما به دست آمد (12 مطالعه؛ میانگین RR؛ 1.70؛ 95% CI؛ 1.02 تا 2.81؛ Tau² = 0.00؛ I² = %0) اما نه برای مقایسه میزوپروستول در مقایسه با دیگر داروهای محرک انقباض رحم (17 مطالعه؛ میانگین RR؛ 1.50؛ 95% CI؛ 0.50 تا 4.52؛ Tau² = 1.81؛ I² = %69). هنگامی که ما تب را از پیامد ترکیبی در آنالیزهای اکتشافی حذف کردیم، تفاوت معنیداری در هیچیک از این مقایسهها وجود نداشت.
تب > 38 درجه سانتیگراد با میزوپروستول در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافت (56 مطالعه، 2776/25,647 (10.8%) در مقایسه با 614/26,800 (2.3%)؛ میانگین RR؛ 3.97؛ 95% CI؛ 3.13 تا 5.04؛ Tau2 = 0.47؛ 80% = I2). این تاثیر برای کارآزماییهایی با استفاده از میزوپروستول 600 میکروگرم یا بالاتر (27 مطالعه؛ 2197/17,864 (12.3%) در مقایسه با 422/18,161 (2.3%)؛ میانگین RR؛ 4.64؛ 95% CI؛ 3.33 تا 6.46؛ Tau2 = 0.51؛ 86% = I2) در مقایسه با کسانی که میزوپروستول 400 میکروگرم یا کمتر استفاده کردند (31 مطالعه؛ 525/6751 (7.8%) در مقایسه با 185/7668 (2.4%)؛ میانگین RR؛ 3.07؛ 95% CI؛ 2.25 تا 4.18؛ Tau² = 0.29؛ I² = %58)، بیشتر بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.