ORS با پایه پلیمر چیست و چگونه می‌تواند کمک کند؟
اسهال حاد یک علت شایع مرگ‌ومیر و بیماری در کشورهای در حال توسعه است. محلول‌های خوراکی رهیدراتاسیون (oral rehydration solutions; ORS) در کاهش تعداد مرگ‌ومیر ناشی از اسهال در سراسر جهان تاثیر زیادی داشته‌اند.
ORS اصلی بر پایه گلوکز بوده و اسمولاريتی ≥ 310 میلی‌اسمول/لیتر داشت (ORS ≥ 310). بعدها در تلاش برای بهبود اثربخشی این درمان، ORS بر پایه گلوکز با اسمولاريتی پائین‌تر معرفی شد که در کاهش میزان و مدت اسهال، اثربخشی بهتری داشت. ORS اغلب به شکل محلول شکر-نمک است، اما در طول سال‌ها افراد سعی کرده‌اند ترکیبات مختلفی («پلیمرهای گلوکز») را مانند برنج کامل، گندم، ذرت خوشه‌ای و بلال به آن اضافه کنند. هدف آن است که گلوکز به آرامی داخل روده آزاد شده و جذب آب و نمک موجود را در محلول بهبود بخشند.
این مرور، نسخه به‌روز شده مطالعه مروری کاکرین است که در سال 2009 منتشر، و شواهد موجود مربوط به استفاده از ORS با پایه پلیمر (هم پایه برنج و هم پایه غیر-برنج) را در مقابل ORS گلوکزی ارزیابی کرد.
آنچه این تحقیق به ما می‌گوید
محققان کاکرین، شواهد موجود را تا 5 سپتامبر 2016 مورد بررسی قرار دادند. سی-پنج کارآزمایی، 4284 شرکت‌کننده را انتخاب کردند که معیارهای ورود را به مطالعه داشتند: 28 کارآزمایی کودکان؛ پنج کارآزمایی بزرگسالان؛ و دو کارآزمایی هر دو را وارد کردند. اکثر کارآزمایی‌ها ORS با پایه پلیمر را با یک ORS شکر-نمک با قدرت مخصوص (ORS ≥ 310) مقایسه کردند، که نسبت به بهترین فرمول مورد نظر کمی شورتر بود (≤ 270 میلی‌اسمول/لیتر). کیفیت روش‌شناسی کارآزمایی‌ها متفاوت بود.
در افراد دریافت‌کننده ORS با پایه پلیمر در مقایسه با ORS شکر-نمک 270 ≤ میلی‌اسمول/لیتر، شواهد کافی وجود نداشت که نشان دهد یکی بهتر از دیگری است (شواهد با کیفیت پائین تا بسیار پائین).
در افراد دریافت‌کننده ORS با پایه پلیمر در مقایسه با ORS شکر-نمک 310 ≥ میلی‌اسمول/لیتر، مقدار مدفوع کمتر و طول دوره اسهال نیز کوتاه‌تر شد. تفاوتی بین دو گروه در رابطه با تعداد افرادی که نیاز به دریافت مایعات داخل-وریدی برای رهیدراته شدن داشتند، دیده نشد. عوارض جانبی مشابه بودند (شواهد با کیفیت پائین تا بسیار پائین).
ORS با پایه پلیمر در مقایسه با ORS با پایه گلوکز (در ≥ 310 میلی‌اسمول/لیتر) مزایایی را نشان می‌دهد. نتایج مقایسه‌ها به نفع ORS با پایه پلیمر نسبت به ORS ≤ 270 بود، اما آنالیز قدرت آماری کافی را نداشت.
اسهال حاد یکی از علل اصلی موربیدیتی و مورتالیتی کودکان در کشورهای کم-درآمد به حساب می‌آید. مصرف محلول رهیدراتاسیون خوراکی (oral rehydration solution; ORS) با پایه گلوکز، به جایگزین کردن مایع و پیشگیری از دهیدراتاسیون بیشتر ناشی از اسهال حاد کمک می‌کند. از سال 2004، سازمان جهانی بهداشت (WHO) اسمولاريتی کمتر از 270 میلی‌اسمول/لیتر (ORS ≤ 270) را در مقابل فرمولاسیون بیش از 310 میلی‌اسمول/لیتر (ORS ≥ 310) توصیه کرده است. ORS با پایه پلیمر (به عنوان مثال، محصولات حاوی برنج یا گندم) به آرامی گلوکز را آزاد کرده و ممکن است بهتر از ORS با پایه گلوکز باشد.
مقایسه محلول رهیدراتاسیون خوراکی با پایه پلیمر (ORS با پایه پلیمر) با محلول رهیدراتاسیون خوراکی با پایه گلوکز (ORS با پایه گلوکز) در درمان اسهال حاد آبکی.
منابع زیر را تا 5 سپتامبر 2016 جست‌وجو کردیم:پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماری‌های عفونی در کاکرین؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ (کتابخانه کاکرین، شماره 9، 2016)؛ MEDLINE (1966 تا 5 سپتامبر 2016)، EMBASE (1974 تا 5 سپتامبر 2016)، LILACS (1982 تا 5 سپتامبر 2016)، و mRCT (2007 تا 5 سپتامبر 2016). همچنین با محققان، سازمان‌ها، و شرکت‌های دارویی تماس گرفتیم، و فهرست منابع را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را با حضور افراد مبتلا به اسهال حاد آبکی (مرتبط با وبا (cholera) یا غیر-وبا) انتخاب کردیم که ORS با پایه پلیمر و گلوکز (با محتوای یکسان الکترولیت) را مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم نتایج جست‌وجو و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی، و داده‌ها را استخراج کردند. در بازوهای چند-درمانی با دو یا چند گروه درمانی، پیامدها را در صورت مناسب بودن ترکیب کرده و مجموعه آن‌ها را با گروه کنترل مقایسه کردیم.
سی-پنج کارآزمایی با حضور 4284 شرکت‌کننده واجد شرایط، وارد شدند: 28 کارآزمایی منحصرا کودکان، پنج کارآزمایی بزرگسالان، و دو کارآزمایی هم بزرگسالان و هم کودکان را وارد کردند.
ORS با پایه پلیمر در مقایسه با ORS با پایه گلوکز (اسمولاريتی ≤ 270)
هشت کارآزمایی (752 شرکت‌کننده) این مقایسه را ارزیابی کرده، و در هفت کارآزمایی، برنج به عنوان یک منبع پلیمر مورد استفاده قرار گرفت. ORS با پایه پلیمر ممکن است میانگین دفع مدفوع را در 24 ساعت نخست تا 24 میلی‌لیتر/کیلوگرم کاهش دهد (تفاوت میانگین (MD): 24.60- میلی‌لیتر/کیلوگرم؛ 95% CI؛ 40.69- تا 8.51-؛ یک کارآزمایی، 99 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین). میانگین طول دوره اسهال با ORS پلیمری ممکن است تا هشت ساعت کاهش یابد (MD؛ 8.24- ساعت؛ 95% CI؛ 13.17- تا 3.30-؛ I² statistic = 86%؛ پنج کارآزمایی؛ 364 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین) اما نتایج ناهمگون هستند. کارآزمایی‌های محدود شده تفاوت قابل‌‌ملاحظه‌ای را در خطر استفاده برنامه‌ریزی نشده از مایع داخل وریدی (RR: 0.66؛ 95% CI؛ 0.43 تا 1.02؛ I² statistic = 30%؛ چهار کارآزمایی، 376 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین)، استفراغ (شواهد با کیفیت بسیار پائین)، و هیپوناترمی (hyponatraemia) (شواهد با کیفیت بسیار پائین) نشان ندادند.
ORS با پایه پلیمر در مقایسه با ORS با پایه گلوکز (اسمولاريتی ≥ 310)
بیست-هفت کارآزمایی (3532 شرکت‌کننده) این مقایسه را با استفاده از پلیمرهای مختلف ارزیابی کردند. به‌طور متوسط، ORS پلیمری ممکن است کل حجم مدفوع را در 24 ساعت نخست تا حدود 65 میلی‌لیتر/کیلوگرم کاهش دهد (MD؛ 65.47- میلی‌گرم/کیلوگرم؛ 95% CI؛ 83.92- تا 47.03-؛ 16 کارآزمایی، 1483 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین)، و با ناهمگونی قابل‌توجهی می‌تواند طول دوره اسهال را تا حدود هشت ساعت کم کند (MD؛ 8.57- ساعت؛ SD؛ 13.17- تا 4.03-؛ 16 کارآزمایی، 1137 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین). نسبتی از شرکت‌کنندگان که نیاز به هیدراتاسیون داخل-وریدی داشتند، در اکثر کارآزمایی‌ها با کمترین میزان در گروه ORS پلیمری، پائین بود (RR: 0.75؛ 95% CI؛ 0.57 تا 0.98؛ 19 کارآزمایی، 1877 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین). تجزیه‌وتحلیل زیر-گروه بر اساس نوع پاتوژن، تاثیر مداخله را بر مایع-درمانی داخل-وریدی برنامه‌ریزی نشده در مبتلایان به پاتوژن‌های مخلوط نشان داد (RR: 0.63؛ 95% CI؛ 0.41 تا 0.96؛ 11 کارآزمایی، 928 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین)، اما بر شرکت‌کنندگان مثبت از نظر Vibrio cholerae تاثیری نداشت (RR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.66 تا 1.34؛ 7 کارآزمایی، 535 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین). هیچ تفاوتی در تعداد بیماران مبتلا به استفراغ (RR: 0.91؛ 95% CI؛ 0.72 تا 1.14؛ 10 کارآزمایی، 584 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین)، هیپوناترمی (RR: 1.82؛ 95% CI؛ 0.52 تا 6.44؛ 4 کارآزمایی، 385 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین)، هیپوکالمی (RR: 1.29؛ 95% CI؛ 0.74 تا 2.25؛ 2 کارآزمایی، 260 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین)، یا اسهال پایدار (RR: 1.28؛ 95% CI؛ 0.68 تا 2.41؛ 2 کارآزمایی، 885 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین) مشاهده نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.