پیشینه
لخته شدن خون در وریدهای پا یک مشکل شایع است و ترومبوز ورید عمقی (deep vein thrombosis; DVT) نامیده می‌شود. یک-سوم از بیماران مبتلا به DVT دچار عارضه‌ای تحت عنوان سندرم پس از ترومبوز (post-thrombotic syndrome; PTS) می‌شوند. این سندرم شامل تورم مداوم پای آسیب دیده، درد، و همچنین تغییرات پوستی است. در حال حاضر روش اصلی پیشگیری از وقوع PTS پوشیدن جوراب‌های فشارنده است. با این حال، استفاده از جوراب برای اغلب بیماران ناراحت کننده است و مصرف یک داروی خوراکی را برای پیشگیری از بروز این مشکل ترجیح دهند.
روتوزیدها داروهای گیاهی هستند که نشان داده شده در کاهش تورم و تغییرات پوستی ناشی از دیگر مشکلات اثرگذار بر وریدها از جمله نارسایی مزمن وریدی موثر هستند. این مطالعه مروری با هدف ارزیابی منابع علمی موجود انجام شد تا تعیین کند شواهدی از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی کنترل شده‌ای وجود دارد که اثربخشی روتوزیدها را در پیشگیری از بروز PTS به دنبال DVT نشان دهد یا خیر. همچنین هدف ما ارزیابی این موضوع بود که درمان‌ها عوارض جانبی دارند یا خیر.
روش‌های جست‌وجو و انتخاب مطالعات
در بانک‌های اطلاعاتی موجود (تا 21 آگوست 2018) به دنبال کارآزمایی‌های مرتبط با استفاده از روتوزیدها در پیشگیری از PTS به دنبال DVT جست‌وجو کردیم. دو نویسنده مرور به‌طور جداگانه کارآزمایی‌ها را برای ورود مرور کرده و قصد داشتند نتایج را در راستای معیارهای از پیش توصیف شده، استخراج کنند.
نتایج کلیدی و نتیجه‌گیری‌ها
ما هیچ کارآزمایی‌ای را پیدا نکردیم که روتوزیدها را در برابر درمان جایگزین برای پیشگیری از PTS مقایسه کرده و برای ورود به مطالعه مناسب باشد. بنابراین هیچ شواهدی را برای حمایت از استفاده از روتوزیدها در پیشگیری از PTS در دست نداریم و انجام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده و با کیفیت بالایی مورد نیاز است.
به دلیل اینکه هیچ مطالعه‌ای در این مرور شناسایی نشد، شواهد موجود برای تعیین اثربخشی و ایمنی روتوزیدها در پیشگیری از PTS در بیماران مبتلا به DVT کافی نیستند. برخی مطالعات نشان می‌دهند که ممکن است روتوزیدها تسکین کوتاه-مدتی را برای نشانه‌های PTS فراهم کنند. با وجود این، هیچ مطلبی در مورد استفاده از آنها به عنوان یک درمان پیشگیرانه برای PTS منتشر نشده است. انجام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده و با کیفیت بالایی با محوریت تجویز روتوزیدها در برابر هر جایگزین دیگری به منظور ساختن پایگاه شواهد در این زمینه مورد نیاز است.
سندرم پس از ترومبوز (post-thrombotic syndrome; PTS) یک عارضه طولانی-مدت ترومبوز ورید عمقی (deep venous thrombosis; DVT) است که با درد، تورم، و تغییرات پوستی در اندام آسیب دیده مشخص می‌شود. یک بیمار از هر سه مورد مبتلا به DVT عوارض پس از ترومبوز را ظرف مدت پنج سال نشان خواهد داد. مراقبت استاندارد فعلی برای پیشگیری از PTS به دنبال DVT، استفاده از جوراب‌های الاستیک فشارنده است. روتوزیدها (rutosides) گروهی از ترکیبات مشتق از شاه بلوط هندی (Aesculus hippocastanum)، و نوعی داروی گیاهی سنتی برای درمان ادم در نارسایی مزمن وریدی (chronic venous insufficiency; CVI) هستند. با این حال، مشخص نیست که روتوزیدها در پیشگیری از PTS موثر و بی‌خطر هستند یا خیر. این دومین به‌روزرسانی از یک مطالعه مروری است که نخستین‌بار در سال 2013 منتشر شد.
تعیین اثربخشی و ایمنی روتوزیدها در پیشگیری از سندرم پس از ترومبوز (PTS) در بیماران مبتلا به ترومبوز ورید عمقی (DVT) در مقایسه با دارونما (placebo)، عدم مداخله، یا داروهای مرجع.
متخصص اطلاعات گروه عروق کاکرین به جست‌وجو در پایگاه تخصصی عروق کاکرین؛ بانک‌های اطلاعاتی CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINHAL و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های ClinicalTrials.gov تا 21 آگوست 2018 پرداخت.
ما برنامه‌ریزی کردیم تا کارآزمایی‌هایی را وارد کنیم که روتوزیدها را با هر جایگزین دیگری (دارونما، عدم مداخله، یا دارودرمانی مرجع) در پیشگیری از PTS در بیماران مبتلا به DVT مقایسه کرده باشند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم مطالعات را برای ورود ارزیابی کرده و قصد داشتند اطلاعات را از کارآزمایی‌ها استخراج کنند.
هیچ مطالعه‌ای شناسایی نشد که روتوزیدها را با هر جایگزین دیگری در پیشگیری از PTS مقایسه کرده باشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.