پیشینه
نقص عملکرد جنسی در زنان یک عارضه بالقوه در بسیاری از درمان‌های سرطان به شمار می‌آید.
این مرور اثربخشی درمان‌ها (مداخلات) را از هر نوع، برای مثال داروها یا ورزش، برای درمان نقص عملکرد جنسی در زنان پس از درمان سرطان ارزیابی کرد.
این مرور یک نسخه به‌روز شده از مرور منتشر شده در سال 2007 است که اثربخشی مداخلات را برای مردان و زنان ارزیابی کرد. به دلیل افزایش تعداد کارآزمایی‌ها، تصمیم گرفتیم این مرور بازبینی شده را به‌طور جداگانه برای زنان ارائه دهیم. مرور دیگری برای مردان در حال انجام است.
ویژگی‌های مطالعه
تعداد 11 کارآزمایی جدید را در مورد مداخلات برای زنان در سپتامبر 2015 شناسایی کردیم. یک کارآزمایی را که در نسخه قبلی این مرور گنجانده شده بود حذف کردیم، زیرا درمان را برای پیشگیری از بروز نقص عملکرد جنسی ارزیابی می‌کرد و به این مرور مرتبط نمی‌شد. مداخلات از نظر محتوا و نحوه اندازه‌گیری مزیت توسط پژوهشگران متفاوت بودند. هشت مورد از مداخلات شامل حمایت روان‌شناختی مانند مشاوره در مورد مسائل جنسی، یا حمایت هم‌سالان بودند. یکی از مداخلات دیگر استعمال کرم تستوسترون (testosterone) بود، دیگری یک ژل واژینال را با pH متعادل و دیگری تمرین عضلات کف لگن را بررسی کردند. یافته‌های شش کارآزمایی ضعیف هستند زیرا شامل تعداد کمی از زنان می‌شدند.
نتایج کلیدی
در طول کارآزمایی‌ها، تاثیر درمان بر عملکرد جنسی متفاوت بود. این امر نتیجه‌گیری‌های واضح و آشکار را دشوار می‌کند. به عنوان مثال، در مطالعاتی که یک درمان حمایت روان‌شناختی را ارزیابی کردند، چهار مطالعه نشان دادند که این درمان برخی از معیارهای عملکرد جنسی را بهبود می‌بخشد اما برخی دیگر را خیر، اما پنج مطالعه دریافتند که هیچ یک از معیارهای مورد استفاده عملکرد جنسی را بهبود نمی‌بخشد. برای دیگر مداخلات تست‌شده، فقط کارآزمایی ژل واژینال بهبودهایی را در عملکرد جنسی پیدا کرد، و بروز هیچ عارضه جانبی نیز گزارش نشد. فقط یکی از مداخلات روان‌شناختی گزارش داد که هیچ آسیبی به دلیل مداخله رخ نداده است. دیگر کارآزمایی‌های حمایت روان‌شناختی، بروز آسیب را ارزیابی نکردند. این یک شکاف مهم است زیرا برخی از زنان ممکن است صحبت کردن درباره مشکلات جنسی شخصی را به عنوان بخشی از درمان خود ناراحت‌کننده بیابند.
انجام ارزیابی‌های بیشتر برای همه مداخلات مورد نیاز است. مطالعات فعلی فقط اثربخشی را در زنان مبتلا به سرطان‌های زنان و پستان بررسی کرده‌اند، اما خطر مشکلات جنسی پس از درمان دیگر سرطان‌ها نیز وجود دارد. ارزیابی‌های جدید باید شامل تعداد بیشتری از شرکت‌کنندگان باشند.
از زمان آخرین نسخه این مرور، مطالعات جدید اطلاعات روشنی را در مورد تاثیر مداخلات بر نقص عملکرد جنسی به دنبال درمان‌های سرطان در زنان ارائه نمی‌دهند. مداخلات نقص عملکرد جنسی در این مرور نشان‌دهنده طیفی از مداخلات در دسترس برای زنان، یا طیفی از سرطان‌هایی نیست که مشخص شده درمان در آنها خطر مشکلات جنسی را افزایش می‌دهد. انجام ارزیابی‌های بیشتری مورد نیاز است.
نسبت افرادی که با سرطان زندگی می‌کنند و زنده می‌مانند، رو به افزایش است. این امر منجر به افزایش آگاهی از اهمیت کیفیت زندگی، از جمله عملکرد جنسی، در افراد مبتلا به سرطان شده است. نقص عملکرد جنسی یک عارضه بالقوه طولانی-مدت در بسیاری از درمان‌های سرطان است، از جمله درمان‌هایی که تاثیر مستقیم بر ناحیه لگن و اندام تناسلی دارند، و هم‌چنین درمان‌هایی که تاثیر عمومی (سیستمیک) بیشتری بر عملکرد جنسی بر جای می‌گذارند.
این یک نسخه به‌روز شده از یک مطالعه مروری کاکرین است که در شماره 4، سال 2007، در مورد مداخلات اعمال‌شده برای درمان نقص عملکرد جنسی پس از درمان‌های سرطان در مردان و زنان منتشر شد. از زمان انتشار مطالعه در سال 2007، تعداد کارآزمایی‌ها هم برای مردان و هم برای زنان افزایش یافته و این مرور کنونی فقط مرورهای مربوط به زنان را نقد می‌کند. یک مطالعه مروری در انتظار انتشار (in press)، مواردی را برای مردان ارائه می‌دهد.
ارزیابی اثربخشی مداخلات برای درمان نقص عملکرد جنسی در زنان به دنبال درمان سرطان. ارزیابی عوارض جانبی مرتبط با مداخلات.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 9؛ 2015)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ PsycINFO؛ AMED؛ CINAHL؛ خلاصه‌های پایان‌نامه و پایگاه ثبت پژوهشی NHS را جست‌وجو کردیم. جست‌وجوها ابتدا در ژانویه 2007 انجام شدند، آنها را تا سپتامبر 2015 به‌روز کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که اثربخشی یک درمان را برای نقص عملکرد جنسی ارزیابی کردند. شرکت‌کنندگان کارآزمایی زنانی بودند که در نتیجه درمان سرطان دچار نقص عملکرد جنسی شده بودند. به دنبال ارزیابی مداخلاتی بودیم که دارویی، مکانیکی، روان‌درمانی، تکمیلی یا شامل فعالیت بدنی بودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج و کیفیت کارآزمایی را ارزیابی کردند. انجام متاآنالیز را برای کارآزمایی‌هایی با ویژگی‌های کلیدی قابل مقایسه در نظر گرفتیم.
از زمان انتشار نسخه اصلی این مرور تاکنون 11 مطالعه جدید را با حضور زنان شناسایی کرده‌ایم. یک مطالعه شناسایی‌شده در نسخه قبلی این مرور از این نسخه به‌روز شده کنونی حذف شد، زیرا معیارهای ورود محدود شده ما را نداشت و فقط شامل مداخلاتی برای درمان نقص عملکرد جنسی بود، نه پیشگیری.
در مجموع 1509 شرکت‌کننده زن در 11 کارآزمایی تصادفی‌سازی شدند. همه کارآزمایی‌ها مداخلات پس از درمان سرطان زنان یا پستان را بررسی کردند. هشت کارآزمایی یک مداخله روان‌درمانی یا روانی-آموزشی را ارزیابی کردند. دو کارآزمایی به ارزیابی یک مداخله دارویی و یک کارآزمایی به ارزیابی تمرینات عضلات کف لگن پرداختند. همگی شامل زنان دگر-جنس‌گرا (heterosexual) بودند. هشت مطالعه در معرض خطر بالای سوگیری (bias) قرار داشتند چرا که هر بازوی کارآزمایی شامل حجم نمونه‌ای کمتر از 50 شرکت‌کننده بود. کارآزمایی‌ها نه تنها در محتوای مداخله، بلکه در معیارهای پیامد متفاوت بودند، در نتیجه آنالیز ترکیبی را محدود می‌کردند. در کارآزمایی‌هایی که یک مداخله روان‌درمانی را ارزیابی کردند، تاثیر مداخله بر نقص عملکرد جنسی متفاوت بود؛ در سه کارآزمایی مزیتی برای برخی از معیارهای عملکرد جنسی و در پنج کارآزمایی هیچ مزیتی مشاهده نشد. شواهد حاصل از سه کارآزمایی دیگر، دو مورد در مورد استفاده از داروهای مختلف و یکی در مورد ورزش، متفاوت بوده و با حجم نمونه کوچک محدود شدند. تنها کارآزمایی انجام‌شده در مورد یک ژل واژینال با pH متعادل بهبودی قابل‌توجهی را در عملکرد جنسی پیدا کرد. کارآزمایی‌های مداخلات دارویی، میزان آسیب را اندازه‌گیری کردند: هیچ یک گزارشی را ارائه ندادند. فقط یک کارآزمایی از مداخله روان‌شناختی گزارش داد که هیچ آسیبی ناشی از مداخله رخ نداده است؛ کارآزمایی‌های دیگر از حمایت روانی، میزان آسیب را اندازه‌گیری نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.