سوال مطالعه مروری
نویسندگان کاکرین شواهد مربوط به اثربخشی و ایمنی طب سوزنی (acupuncture) یا طب فشاری (acupressure) را در زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی (premenstrual syndrome; PMS) یا اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (premenstrual dysphoric disorder) بررسی کردند.
پیشینه
ما می‌خواستیم بدانیم که استفاده از طب سوزنی یا طب فشاری بهتر از دریافت طب سوزنی ساختگی، عدم دریافت درمان یا داروهای توصیه شده فعلی برای درمان PMS مانند مهار کننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs - نوعی داروی ضد-افسردگی) است یا خیر.
ویژگی‌های مطالعه
پنج کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده را شامل 277 زن پیدا کردیم که تاثیر طب سوزنی یا طب فشاری را در زنان مبتلا به PMS مورد بررسی قرار دادند. شواهد تا سپتامبر 2017 به‌روز است. همچنین در نوامبر 2017 جست‌وجوی کوچک‌تری را انجام دادیم تا ببینیم مطالعات اخیرا منتشر شده را وارد کرده‌ایم یا خیر. در سه کارآزمایی، طب سوزنی با طب سوزنی ساختگی، در یک کارآزمایی طب سوزنی با عدم درمان و در دیگری طب فشاری با طب فشاری ساختگی مقایسه شد.
نتایج کلیدی
طب سوزنی ممکن است خلق‌وخوی کلی و نشانه‌های جسمانی PMS را در مقایسه با شکل ساختگی آن کاهش دهد. طب فشاری در مقایسه با طب فشاری ظاهری می‌تواند تعداد زنان مبتلا به نشانه‌های متوسط تا شدید PMS را کاهش دهد. شواهد کافی برای تعیین ایمنی طب سوزنی یا طب فشاری وجود نداشت.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد از پائین تا بسیار پائین متغیر بود. محدودیت‌های اصلی عبارت بودند از عدم دقت ناشی از حجم نمونه‌های کوچک (تعداد بسیار کمی از زنان در مطالعه حضور داشتند) و خطر سوگیری (bias) مرتبط با کورسازی (که در آن محققان یا شرکت‌کنندگان می‌دانستند چه درمانی را دریافت می‌کنند).
شواهد محدود موجود نشان می‌دهد که طب سوزنی و طب فشاری در مقایسه با کنترل ساختگی می‌توانند نشانه‌های جسمانی و روانی PMS را بهبود بخشند. شواهد کافی برای تعیین تفاوت بین گروه‌ها از نظر نرخ عوارض جانبی وجود نداشت. هیچ شواهدی برای مقایسه طب سوزنی یا طب فشاری با درمان‌های توصیه شده ISPMD برای PMS مانند مهار کننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) به دست نیامد. انجام تحقیقات بیشتری مورد نیاز است که از معیارهای معتبر پیامد برای PMS، کورسازی کافی و گروه‌های مقایسه کننده مناسب استفاده کنند که بازتاب بهترین طبابت بالینی فعلی باشند.
سابقه استفاده سنتی و مرسوم از طب سوزنی در چین برای برخی از بیماری‌های زنان، از جمله سندرم پیش از قاعدگی (premenstrual syndrome; PMS) وجود دارد، اما اثربخشی آن برای این وضعیت نامشخص است. این مرور به بررسی شواهد موجود در جهت حمایت از کاربرد طب سوزنی یا طب فشاری در درمان PMS پرداخت.
ارزیابی اثربخشی و ایمنی طب سوزنی یا طب فشاری برای زنان مبتلا به PMS یا اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (premenstrual dysphoric disorder; PMDD).
در پایگاه ثبت تخصصی گروه زنان و باروری در کاکرین، پایگاه ثبت مرکزی مطالعات آنلاین کاکرین (CENTRAL CRSO)؛ MEDLINE؛ Embase؛ AMED؛ PsycINFO؛ CINAHL (از ابتدا تا 21 سپتامبر 2017)، دو بانک اطلاعاتی کارآزمایی بالینی (از آغاز تا 21 سپتامبر 2017)، و چهار بانک اطلاعاتی الکترونیکی در چین (از آغاز تا 15 اکتبر 2017): بانک اطلاعاتی منابع علمی بیومدیکال چین (Chinese Biomedical Literature database; CBM)؛ زیرساخت‌های دانش ملی چین (China National Knowledge Infrastructure; CNKI)، بانک اطلاعاتی VIP information/ Chinese Scientific Journals و Wanfang، جست‌وجو کردیم. فهرست منابع مقالات وارد شده به صورت دستی جست‌وجو شدند.
اگر زنان مبتلا به PMS و اختلالات مرتبط با آن (PMDD و اختلال دیسفوریک در انتهای فاز لوتئال/LPDD) برای دریافت طب سوزنی یا طب فشاری در مقابل فرم‌های ساختگی آنها، کنترل مراقبت معمول/لیست انتظار یا مداخلات دارویی ذکر شده توسط انجمن بین‌المللی اختلالات پیش از قاعدگی (International Society for Premenstrual Disorders; ISPMD) تصادفی‌سازی شده بودند، واجد شرایط ورود به مرور در نظر گرفته شدند. اگر طب سوزنی یا طب فشاری در مطالعات با درمان دیگری ترکیب شده بودند، آنها نیز در صورتی وارد شدند که درمان اضافی در هر دو گروه یکسان بوده باشد. مطالعات متقاطع (cross-over) واجد شرایط برای ورود بودند، اما فقط از داده‌های فاز اول آنها استفاده شد.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، مطالعات را انتخاب کرده، مطالعات واجد شرایط را برای خطر سوگیری (bias) ارزیابی کرده، و داده‌ها را از هر مطالعه استخراج کردند. برای دریافت اطلاعات ازدست‌رفته با نویسندگان کارآزمایی‌ها تماس گرفته شد. کیفیت شواهد با استفاده از درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی شد. پیامدهای اولیه ما نشانه‌های کلی پیش از قاعدگی و حوادث جانبی بودند. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از نشانه‌های اختصاصی PMS، نرخ پاسخ به درمان و کیفیت زندگی.
پنج کارآزمایی (277 زن) در این مرور گنجانده شدند. هیچ یک از کارآزمایی‌ها طب سوزنی یا طب فشاری را با سایر درمان‌های فعال مقایسه نکردند. تعداد جلسات درمان از هفت تا 28 جلسه متغیر بود. سطح کیفیت شواهد از پائین تا بسیار پائین متغیر بود، محدودیت‌های اصلی عبارت بودند از عدم دقت به دلیل حجم نمونه کوچک و خطر سوگیری مربوط به سوگیری تشخیص و گزارش‌دهی انتخابی.
طب سوزنی در مقابل طب سوزنی ساختگی
طب سوزنی در مقایسه با طب سوزنی ساختگی ممکن است باعث کاهش بیشتری در نشانه‌های PMS مرتبط با خلق‌وخو (تفاوت میانگین (MD): 9.03-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 10.71- تا 7.35-، یک کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (RCT)، n = 67؛ شواهد با کیفیت پائین) و در نشانه‌های جسمانی PMS (MD؛ 9.11-؛ 95% CI؛ 10.82- تا 7.40-، یک RCT؛ 67 = n، شواهد با کیفیت پائین) شود، که با مقیاس Daily Record of Severity of Problems (DRSP) اندازه‌گیری شدند. شواهد نشان می‌دهد که اگر نمره خلق‌وخو زنان با طب سوزنی ساختگی 51.91 امتیاز باشد، نمره آنها با طب سوزنی بین 10.71 و 7.35 امتیاز کمتر است و اگر نمره نشانه‌های جسمانی آنها با طب سوزنی ساختگی 46.11 امتیاز باشد، این نمره با طب سوزنی به 10.82 تا 7.4 امتیاز کمتر خواهد رسید. شواهد کافی برای تعیین تفاوت بین گروه‌ها در نرخ عوارض جانبی وجود نداشت (خطر نسبی (RR): 1.74؛ 95% CI؛ 0.39 تا 7.76، سه RCT؛ n = 167؛ I2 = 0%؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
نشانه‌های اختصاصی PMS گزارش نشدند.
ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت بین گروه‌ها از نظر نرخ پاسخ به درمان دیده شود. استفاده از یک مدل اثر-ثابت، نرخ بالاتر پاسخ به درمان را در گروه طب سوزنی نسبت به شکل ساختگی آن نشان داد (RR: 2.59؛ 95% CI؛ 1.71 تا 3.92؛ شرکت‌کنندگان = 100؛ مطالعات = 2؛ I2 = 82%)، اما به دلیل ناهمگونی بالا تاثیر استفاده از آن را با یک مدل اثرات-تصادفی آزمایش کردیم، که هیچ شواهد آشکاری از مزایای طب سوزنی به دست نیامد (RR: 4.22؛ 95% CI؛ 0.45 تا 39.88، دو RCT؛ n = 100؛ I2 = 82%، شواهد با کیفیت بسیار پائین).
طب سوزنی در مقایسه با فرم ساختگی آن ممکن است کیفیت زندگی (اندازه‌گیری شده با WHOQOL-BREF) را بهبود بخشد (MD؛ 2.85؛ 95% CI؛ 1.47 تا 4.23، یک RCT؛ n = 67؛ شواهد با کیفیت پائین).
طب سوزنی در برابر عدم درمان
با توجه به کیفیت بسیار پائین شواهد، مطمئن نیستیم که طب سوزنی در مقایسه با کنترل عدم درمان نشانه‌های PMS را کاهش دهد (MD؛ 13.60-؛ 95% CI؛ 15.70- تا 11.50-، یک RCT؛ n = 14).
هیچ موردی از عارضه جانبی در هر دو گروه گزارش نشد.
هیچ اطلاعاتی در مورد نشانه‌های خاص PMS، نرخ پاسخ به درمان یا پیامدهای کیفیت زندگی در دسترس نبود.
طب فشاری در مقابل طب فشاری ساختگی
شواهدی را با کیفیت پائین پیدا کردیم که طب فشاری در مقایسه با قالب ساختگی آن ممکن است تعداد زنان مبتلا به نشانه‌های متوسط تا شدید PMS را در پایان کارآزمایی کاهش دهد (RR: 0.64؛ 95% CI؛ 0.52 تا 0.79، یک RCT؛ n = 90، شواهد با کیفیت پائین). شواهد نشان می‌دهد که اگر 97 مورد در هر 100 زن در گروه طب فشاری ساختگی نشانه‌های متوسط تا شدید PMS را نشان دهند، این تعداد در گروه طب فشاری 50 تا 76 زن خواهد بود.
طب فشاری ممکن است هم نشانه‌های جسمانی (MD؛ 24.3؛ 95% CI؛ 17.18 تا 31.42، یک RCT؛ n = 90، شواهد با کیفیت پائین) و هم نشانه‌های ذهنی (MD؛ 17.17؛ 95% CI؛ 13.08 تا 21.26، یک RCT؛ n = 90، شواهد با کیفیت پائین) کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
هیچ اطلاعاتی در مورد عوارض جانبی، نشانه‌های خاص یا نرخ پاسخ به درمان در دسترس نبود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.