موضوع چیست؟
در گذشته، به زنان تحت درمان سرطان معمولا توصیه می‌شد استراحت کنند و از فعالیت بدنی اجتناب کنند. اما، اکنون می‌دانیم که استراحت بیش از حد و فعالیت بدنی کم می‌تواند منجر به ضعیف شدن عضله‌ها شود. این کار سطح آمادگی جسمانی زنان را کاهش داده و ممکن است فعالیت‌های معمول آنها را محدود کند. زنان اغلب دچار عوارض جانبی دیگری که بر زندگی روزانه‌شان تاثیر می‌گذارد، مانند فرسودگی وسیع (خستگی)، افسردگی و کاهش عملکرد ذهنی، برای مثال عدم توانایی یادآوری موارد یا حفظ تمرکز نیز می‌شوند.
چرا این موضوع مهم است؟
عوارض جانبی درمان سرطان پستان می‌تواند با فعالیت‌های روزانه و بازگشت به کار تداخل ایجاد کند. این که بیماران راه‌هایی برای کاهش این عوارض جانبی یاد بگیرند، مهم است.
آنچه ما پرسیدیم: تمرینات بدنی در طول شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی یا هر دو به کاهش عوارض جانبی درمان کمک می‌کند یا خیر. عوارض جانبی مورد مطالعه شامل خستگی، افسردگی و کاهش آمادگی جسمانی و عملکرد ذهنی بود. ما هم‌چنین تاثیرات کلی مانند کیفیت زندگی مرتبط با سلامت کلی، مختص سرطان و مرتبط با محل خاص سرطان را بررسی کردیم. پرسشنامه مربوط به کیفیت زندگی مختص سرطان سوالاتی بود که برای بیماران مبتلا به سرطان به طور کلی مهم است، برای مثال در مورد درد یا تهوع. کیفیت زندگی مرتبط با محل سرطان با پرسشنامه‌ای که برای زنان مبتلا به سرطان پستان مهم است، مثلا نشانه‌های پستان یا تصویر بدن، اندازه‌گیری شد. فقط پرسشنامه‌هایی را که قابل اعتماد به نظر می‌رسیدند، در این مرور گنجاندیم.
آنچه ما یافتیم: ما 32 مطالعه را که شامل 2626 زن بود، یافتیم. مطالعات وارد شده تا مارچ 2015 منتشر شده بودند. همه مطالعات عوارض جانبی بالقوه را گزارش نکرده بودند. ترکیب نتایج این مطالعات نشان می‌دهد که تمرینات بدنی احتمالا آمادگی جسمانی و مقدار اندکی کاهش خستگی را بهبود می‌بخشد. این مطالعات هم‌چنین نشانگر این بود که تمرینات بدنی احتمالا منجر به بهبود اندک یا عدم بهبود در کیفیت زندگی مختص سرطان و افسردگی می‌شود. ورزش ممکن است عملکرد ذهنی را بهبود بخشد و اندکی باعث بهبود کیفیت زندگی خاص سرطان شود، اگرچه کیفیت شواهد برای هر دوی این پیامدها پائین بود. ورزش ممکن است باعث بهبود خفیف یا عدم بهبود در کیفیت زندگی مرتبط با سلامت شود، البته، کیفیت شواهد برای این پیامد پائین بود. کیفیت شواهد ممکن است به این دلیل پائین باشد که بسیاری از مطالعات با توجه به تعداد کم افراد شرکت‌کننده، به اندازه کافی متوجه تفاوت‌های کوچک نمی‌شوند یا از آنجا که نتایج ممکن است دچار سوگیری ناشی از این موضوع باشد که افراد بررسی کننده پیامدها بدانند کدام شرکتکنندگان در گروه کنترل هستند.
نکته مهم، آن که، ورزش به بیشتر زنان آسیبی نمی‌رساند. تعداد بسیار کمی از زنان احساس ناراحتی یا درد را در دست‌ها و پاهای خود تجربه کردند.
این یافته‌ها چه معنایی دارند؟
به نظر می‌رسد ورزش در طول درمان سرطان می‌تواند به کاهش خستگی و بهبود آمادگی فیزیکی کمک کند. ورزش احتمالا در کیفیت زندگی مختص زندگی و افسردگی، بهبود اندک یا عدم بهبود ایجاد کند. مشخص نیست که ورزش برای سایر عوارض جانبی هم مفید است یا خیر. حداقل نه مطالعه در حال انجام به یافتن پاسخ این سوال که ورزش و میزان آن در عوارض جانبی ذکر شده و عوارض جانبی دیگر مفید هستند، کمک خواهند کرد.
ورزش در طول درمان کمکی برای سرطان پستان می‌تواند به عنوان یک مداخله حمایتی مراقبت از خود که احتمالا باعث خستگی کمتر، بهبود آمادگی جسمانی، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در کیفیت زندگی مختص سرطان و افسردگی در نظر گرفته شود. ورزش هم‌چنین ممکن است باعث بهبود اندکی در کیفیت زندگی مرتبط با محل سرطان و عملکرد شناختی شود، در حالی که در کیفیت زندگی مرتبط با سلامت منجر به تفاوتی اندک یا عدم تفاوت می‌شود. این مرور روی کارآزمایی‌های انجام شده که با میزان قابل توجهی از ناهمگونی بالینی در درمان کمکی سرطان و مداخلات ورزشی استوار است. با توجه به دشواری کورسازی کارآزمایی‌ها، تمام کارآزمایی‌های وارد شده در معرض سوگیری عملکرد پُر-خطر بودند. علاوه بر این، بسیاری از کارآزمایی‌ها در معرض خطر بالای سوگیری تشخیص بودند، عمدتا به این دلیل که پیامدها به صورت خود-اظهاری بود.
یافته‌های این مرور به‌روز شده ما را قادر ساخت نتیجه‌گیری دقیقتری داشته باشیم، در مورد اینکه هم ورزش‌های هوازی و هم مقاومتی می‌توانند برای افراد با عوارض جانبی مرتبط با درمان کمکی مفید باشند یا خیر. پژوهش‌های بیشتری برای تعیین نوع مطلوب، شدت و زمان مداخله ورزشی مورد نیاز است. علاوه بر این، ارزیابی طولانی-مدت برای عوارض جانبی طولانی-مدت احتمالی درمان کمکی مورد نیاز است.
یک بانک اطلاعاتی پژوهشی بالینی بزرگ از درمان کمکی سرطان، بهبود در پیامدهای سرطان پستان، مانند نرخ عود و مورتالیتی را تایید کرده است. از سوی دیگر، درمان‌های کمکی و نئوادجوانت با شیمی‌درمانی و پرتودرمانی به علت عوارض جانبی قابل توجه کوتاه-مدت و طولانی-مدت بر کیفیت زندگی تاثیر می‌گذارند. تعدادی از مطالعات تاثیر مداخلات ورزشی را بر این عوارض جانبی ارزیابی کرده‌اند. این یک نسخه به‌روز شده از مرور اصلی کاکرین است که در سال 2006 منتشر شده است. این مرور اصیل، برخی از مزایای فعالیت بدنی را مانند آمادگی جسمانی و ظرفیت ناشی از آن برای انجام فعالیت‌های زندگی روزمره مشخص کرده بود. هم‌چنین فقدان شواهد برای سایر پیامدها را نشان داده بود، که ضرورت به‌روز شدن مرور را آشکار می‌کرد.
ارزیابی تاثیر مداخلات ورزشی ایروبیک یا مقاومتی حین درمان کمکی سرطان پستان بر عوارض جانبی ناشی از درمان مانند زوال فیزیکی، خستگی، کاهش کیفیت زندگی، افسردگی، و اختلال عملکرد شناختی.
یک جست‌وجوی به روز شده را در پایگاه ثبت تخصصی گروه سرطان پستان در کاکرین (Cochrane Breast Cancer Group)؛ (30 مارچ 2015)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 2؛ 2015)؛ MEDLINE (از 1966 تا 30 مارچ 2015)، و EMBASE (از 1966 تا 30 مارچ 2015) انجام دادیم. جست‌وجوهای اصلی را در CINAHL (از 1982 تا 2004)، SPORTDiscus (از 1975 تا 2004)، Psychinfo (1872 تا 2003)؛ SIGLE (از 1880 تا 2004) و نسخه دیجیتال ProQuest (از 1861 تا 2004) به‌روز نکردیم. پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (WHO ICTRP) و ClinicalTrials.gov را برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام تا 30 مارچ 2015 جست‌وجو کردیم. منابع مرورهای مرتبط و کارآزمایی‌های بالینی منتشر شده را غربالگری کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌‌ای را وارد کردیم که ورزش‌های هوازی یا مقاومتی یا هر دو را در زنان تحت درمان کمکی برای سرطان پستان ارزیابی کرده بودند. کارآزمایی‌های منتشر شده و منتشر نشده واجد شرایط بودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم استخراج داده‌ها، ارزیابی کارآزمایی‌ها، و درجه‌بندی کیفیت روش‌شناسی مورد استفاده را با کمک ابزار «خطر سوگیری (bias)» کاکرین انجام دادند. اختلافات از طریق بحث یا با مراجعه به نویسنده سوم مرور حل‌وفصل شد. داده‌ها را برای آنالیز وارد نرم‌افزار Review Manager کردیم. برای پیامدهایی که با انواع ابزار ارزیابی شده بودند، از تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) به عنوان یک آماره خلاصه برای متاآنالیز (meta-analysis)، و برای پیامدهایی که با یک ابزار مشابه ارزیابی شده بودند، از تفاوت میانگین (MD) استفاده کردیم.
برای به‌روز کردن نسخه سال 2015، در مجموع 32 مطالعه را با 2626 شرکت‌کننده زن تصادفی‌سازی شده، 8 مطالعه از جست‌وجوی اصلی و 24 مطالعه را از جست‌وجوی به‌روز شده را در مرور گنجاندیم. شواهدی یافتیم که نشان می‌داد تمرینات بدنی در طول درمان کمکی برای سرطان پستان آمادگی جسمانی را احتمالا بهبود می‌بخشد (SMD: 0.42؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.25 تا 0.59؛ 15 مطالعه؛ 1310 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط) و به طور خفیف باعث کاهش خستگی (SMD: -0.28؛ 95% CI؛ 0.41- تا 0.16-؛ 19 مطالعه؛ 1698 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط) می‌شود. ورزش ممکن است منجر به بهبودی اندک یا عدم بهبود در کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (MD: 1.10؛ 95% CI؛ 5.28- تا 7.48؛ 1مطالعه؛ 68 زن؛ شواهد با کیفیت پائین)، بهبود اندک در کیفیت زندگی مرتبط با محل سرطان (MD: 4.24؛ 95% CI؛ 1.81- تا 10.29؛ 4 مطالعه؛ 262 زن؛ شواهد با کیفیت پائین)، و بهبود در عملکرد شناختی (MD: -11.55؛ 95% CI؛ 22.06- تا 1.05-؛ 2 مطالعه؛ 213 زن؛ شواهد با کیفیت پائین) شود. ورزش احتمالا منجر به تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در کیفیت زندگی مختص سرطان (SMD: 0.12؛ 95% CI؛ 0.00 تا 0.25؛ 12 مطالعه؛ 1012 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط) و هیچ تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در افسردگی (SMD: -0.15؛ 95% CI؛ 0.30- تا 0.01؛ 5 مطالعه؛ 674 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط) می‌شود. شواهد مربوط به سایر پیامدها از کیفیت پائین تا متوسط متغیر بود. هفت کارآزمایی تعداد بسیار اندکی را از عوارض جانبی گزارش کرده بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.