سوال مطالعه مروری
آیا هورمون رشد انسانی در کودکان مبتلا به هیپوفسفاتمی وابسته به X می‌تواند منجر به بهبود پیامدهای بالینی (مانند افزایش رشد و تراکم ماده معدنی استخوان و همچنین عملکرد بهتر کلیوی و هورمونی) بدون عوارض جانبی شود؟
پیشینه
هیپوفسفاتمی وابسته به X، یک اختلال ژنتیکی است که باعث ایجاد سطوح غیر-طبیعی فسفات در بدن می‌شود. این وضعیت، می‌تواند به کوتاهی قد و راشیتیسم بی‌انجامد. درمان استاندارد هیپوفسفاتمی وابسته به X می‌تواند راشیتیسم را بهبود بخشد، اما همیشه سطح فسفات را در خون افزایش نمی‌دهد یا سطح رشد را به حالت طبیعی باز نمی‌گرداند. مشخص نیست که ترکیب درمانی هورمون رشد انسانی با درمان استاندارد، باعث بهبود سطوح فسفات، نرخ رشد و تراکم مواد معدنی استخوان می‌شود یا خیر.
تاریخ جست‌وجو
شواهد تا این تاریخ به‌روز است: 12 ژانویه 2021.
ویژگی‌های مطالعه
دو مطالعه کوچک را با مجموع 20 کودک 2.5 تا نه سال در این مرور وارد کردیم. تعداد پسران و دختران برابر بودند. هر دو کارآزمایی تصادفی‌سازی شدند تا شرکت‌کنندگان شانس یکسانی برای قرار گرفتن در گروه هورمون رشد یا گروه کنترل داشته باشند (کودکان در گروه کنترل یا هیچ درمان کمکی دریافت نکردند یا دارونما (ساختگی) گرفتند). یک کارآزمایی (موازی)، کودکانی را که هورمون رشد دریافت کردند با کودکانی مقایسه کرد که به مدت سه سال هیچ درمانی نداشتند. کارآزمایی دوم، یک کارآزمایی متقاطع بود، بنابراین برای شروع، به یک گروه از کودکان درمان با هورمون رشد انسانی و به گروه دوم دارونما به مدت یک سال داده شد و سپس برای گروه‌ها درمان برعکس، برای یک سال دیگر تجویز شد.
نتایج
کارآزمایی موازی، تفاوتی را در نمرات قد پس از درمان با هورمون رشد در مقایسه با عدم دریافت درمان کمکی پیدا نکرد. هیچ عارضه جانبی جدی در هیچ یک از کارآزمایی‌ها مشاهده نشد. در کارآزمایی متقاطع، درمان با هورمون رشد انسانی نمره انحراف معیار (standard deviation; SD) (نمره z) قد را بهبود بخشید و به‌طور موقت، سطوح فسفات خون را افزایش داد.
هیچ شواهد قطعی را پیدا نکردیم که نشان دهد درمان با هورمون رشد انسانی برای این وضعیت اثربخش است. مطالعات کافی در مورد درمان با هورمون رشد انسانی در این وضعیت انجام نشده و انجام پژوهش بیشتری مورد نیاز است. این یک نسخه به‌روز شده از مروری است که قبلا منتشر شد.
کیفیت شواهد
در بیشتر موارد قطعیت شواهد را«پائین» یا «بسیار پائین» در نظر گرفتیم. چنین تصمیمی به این دلیل بود که کارآزمایی‌ها بسیار کوچک بوده و فقط شامل چند کودک می‌شدند. همچنین نگران این بودیم که به دلیل طراحی کارآزمایی کوچک‌تر متقاطع، ممکن است برخی سوگیری‌ها در نتایج به وجود آمده باشند.
شواهد کافی و با قطعیت بالا را برای توصیه به استفاده از درمان با هورمون رشد انسانی نوترکیب در کودکان مبتلا به هیپوفسفاتمی وابسته به X نداریم.
درمان متداول هیپوفسفاتمی وابسته به کروموزوم X با فسفات و کلسی‌تریول (calcitriol) خوراکی، می‌تواند راشیتیسم را التیام بخشد، اما همیشه در افزایش قابل‌توجه غلظت‌های فسفات سرم موفق نیست، و همیشه رشد خطی را به دامنه عادی باز نمی‌گرداند. برخی از کارآزمایی‌های بالینی نشان می‌دهند که ترکیب درمانی هورمون رشد انسانی نوترکیب با درمان متداول، سرعت رشد، احتباس فسفات، و تراکم مواد معدنی استخوان را بهبود می‌بخشند، اما برخی از کارآزمایی‌های بالینی پیشنهاد می‌کنند که ترکیب مذکور ظاهرا وضعیت قدی نامتناسب از پیش موجود را در این کودکان تشدید می‌کند. این یک نسخه به‌روز شده از مروری است که قبلا منتشر شد.
تعیین این که درمان با هورمون رشد انسانی نوترکیب در کودکان مبتلا به هیپوفسفاتمی وابسته به X، با تغییرات در رشد طولی، متابولیسم مواد معدنی، عملکرد غدد درون‌ریز، عملکرد کلیوی، تراکم مواد معدنی استخوان، وضعیت بدن، و همچنین با هر گونه عوارض جانبی مرتبط است یا خیر.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه فیبروز سیستیک و اختلالات ژنتیکی در کاکرین، شامل منابع شناسایی‌شده از طریق جست‌وجوها در بانک اطلاعاتی جامع الکترونیکی و جست‌وجوهای دستی در مجلات مرتبط و خلاصه مقالات کنفرانس‌ها را جست‌وجو کردیم. علاوه بر این، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین Ovid MEDLINE و فهرست منابع کارآزمایی‌های شناسایی‌شده و سایر مرورها را جست‌وجو کردیم. همچنین مقداری جست‌و‌جوی تکمیلی دستی در مجلات مرتبط و خلاصه مقالات کنفرانس‌ها را انجام دادیم.
تاریخ آخرین جست‌وجو: 12 ژانویه 2021.
همه مطالعات تصادفی‌سازی و کنترل شده یا مطالعات کنترل شده و شبه-تصادفی‌سازی شده که هورمون رشد (به‌تنهایی یا همراه با درمان متداول) را با دارونما یا درمان متداول به‌تنهایی، در کودکان مبتلا به هیپوفسفاتمی وابسته به کروموزوم X، مقایسه کردند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم مطالعات را از نظر خطر سوگیری بررسی کرده و به استخراج داده‌ها از مطالعات واجد شرایط پرداختند. از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد هر یک از پیامدها بهره گرفتیم.
دو مطالعه (20 شرکت‌کننده) را در این مرور لحاظ کردیم. در یک مطالعه متقاطع (cross-over)، نتایج نشان دادند که درمان با هورمون رشد انسانی نوترکیب ممکن است نمره انحراف معیار (standard deviation score; SDS) (امتیاز z) قد را بهبود بخشد، اما مطمئن نیستیم که این مداخله دلیل افزایش گذرا در فسفات سرم و حداکثر بازجذب توبولار فسفات بوده یا خیر. در مطالعه موازی دوم، درمان همچنین ممکن است SDS قد را از میزان پایه در گروه rhGH نسبت به گروه کنترل بهبود بخشد، اگرچه تفاوت معنی‌داری بین گروه‌ها پس از سه سال مشاهده نشد، MD؛ 0.50 SDS؛ (95% CI؛ 0.54- تا 1.54) (شواهد با قطعیت پائین). این درمان احتمالا در طول هر دو مطالعه به خوبی تحمل شده و فقط عوارض جانبی گذرا در سه شرکت‌کننده مشاهده شد (شواهد با قطعیت پائین). ما مطمئن نیستیم که هورمون رشد سطوح فسفات سرم را در TmP/GFR بهبود می‌بخشد یا تغییر می‌دهد یا خیر (شواهد با قطعیت بسیار پائین). درمان ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در سطوح آلکالین فسفاتاز داشته باشد (شواهد با قطعیت پایین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.