آیا طب سوزنی برای درمان آرتریت روماتوئید موثر است؟
دو مطالعه با کیفیت پائین تا متوسط مرور شده و بهترین شواهد موجود را ارائه می‌دهند. این مطالعات، 84 فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید را بررسی کردند. این مطالعات، طب سوزنی (acupuncture) را با دارونما (placebo) (درمان ساختگی) یا تزریق استروئید مقایسه کردند. بهبودی پس‌از یک جلسه درمان یا پس‌از پنج جلسه درمان که هفته‌ای یک‌بار انجام شد، اندازه‌گیری شد.
چه عواملی باعث درد شانه می‌شوند و طب سوزنی چگونه می‌تواند کمک کند؟
آرتریت روماتوئید (rheumatoid arthritis; RA) یک بیماری است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم خود حمله می‌کند. این حمله بیشتر در مفاصل دست و پا اتفاق می‌افتد و باعث قرمزی، درد، تورم و گرما در اطراف مفاصل می‌شود. از درمان‌های دارویی و غیردارویی برای تسکین درد و/یا تورم استفاده می‌شود.
طب سوزنی یک روش درمانی غیردارویی است که در آن سوزن‌های نازکی در نقاط خاصی از بدن فرو برده می‌شوند. تصور می‌شود که طب سوزنی یا با آزاد کردن ترکیبات شیمیایی در بدن که درد را تسکین می‌دهند، یا با غلبه بر سیگنال‌های درد در اعصاب یا با اجازه دادن به جریان آزاد انرژی (Qi) یا خون در بدن، عمل می‌کند. مشخص نیست که طب سوزنی موثر و بی‌خطر است یا خیر.
مطالعات به ما چه می‌گویند؟
در یک مطالعه، افراد به مدت پنج هفته، هفته‌ای یک‌بار، تحت طب سوزنی یا درمان‌های غیرواقعی قرار گرفتند. بیماران چه تحت درمان طب سوزنی قرار گرفته بودند یا تحت درمان ساختگی، معیارهای درد، تعداد مفاصل متورم و حساس، فعالیت بیماری، سلامت عمومی، نتایج آزمایشگاهی یا میزان داروی مسکّن مورد نیاز، تقریبا یکسان بودند.
در مطالعه دیگر، افراد تحت طب سوزنی با جریان الکتریکی قرار گرفتند که الکتریسیته از طریق سوزن‌ها در نقاط خاص یا واقعی طب سوزنی در زانو یا در نقاط مصنوعی در زانو عبور داده شد. در افرادی که طب سوزنی واقعی را انجام دادند، درد زانو در حالت استراحت، حرکت یا ایستادن بیشتر کاهش یافت. این میزان بهبودی تا 4 ماه پس‌از طب سوزنی ادامه داشت. متاسفانه، نویسندگان این مرور معتقدند که این کارآزمایی از کیفیت پائینی برخوردار بوده و ممکن است میزان اثربخشی طب سوزنی را بیش‌ازحد تخمین زده باشند.
طب سوزنی تا چه حد بی‌خطر است؟
عوارض جانبی در مطالعات اندازه‌گیری نشدند.
حرف آخر چیست؟
سطح کیفیت شواهد، «نقره‌ای یا silver» است.
با توجه به شواهد کمی که وجود دارد، به نظر نمی‌رسد طب سوزنی نشانه‌های آرتریت روماتوئید را بهبود بخشد.
اگرچه نتایج مطالعه طب سوزنی الکتریکی نشان می‌دهد که طب سوزنی الکتریکی ممکن است برای کاهش درد علامت‌دار زانو در بیماران مبتلا به RA در 24 ساعت و 4 ماه پس‌از درمان مفید باشد، محققان نتیجه گرفتند که کیفیت پائین کارآزمایی، از جمله حجم نمونه کوچک، مانع از توصیه آن می‌شود. آن‌ها هم‌چنین نتیجه گرفتند که طب سوزنی هیچ تاثیری بر ESR؛ CRP، درد، ارزیابی کلی بیمار، تعداد مفاصل متورم، تعداد مفاصل حساس، سلامت عمومی، فعالیت بیماری و کاهش مصرف ضددردها ندارد. این نتیجه‌گیری‌ها به دلیل ملاحظات روش‌شناسی (methodology) مانند نوع طب سوزنی (طب سوزنی در مقایسه با طب سوزنی الکتریکی)، محل مداخله، تعداد کم کارآزمایی‌های بالینی و حجم نمونه کوچک مطالعات واردشده، محدود شدند.
طب سوزنی (acupuncture) توسط متخصصان بازتوانی به‌عنوان یک درمان کمکی برای درمان علامتی آرتریت روماتوئید (rheumatoid arthritis; RA) مورد استفاده قرار گرفته است. طب سوزنی یک طب سنتی چینی است که در آن سوزن‌های نازکی در نقاط مشخص و مستند شده‌ای قرار داده شده و تصور می‌شود که نشان‌دهنده تمرکز انرژی‌های بدن هستند. در برخی موارد، یک پالس الکتریکی کوچک به سوزن‌ها اضافه می‌شود. نشان داده شده که پس‌از فرو کردن سوزن‌ها در برخی از نقاط مناسب، اندورفین‌ها (endorphin)، موادی شبیه به مورفین، در سیستم بدن بیمار آزاد شده و بدین ترتیب آنالژزی (تسکین درد) موضعی یا جنرالیزه را ایجاد می‌کنند. این مرور، یک نسخه به‌روز شده از مرور اصیل منتشرشده در جولای 2002 است.
ارزیابی تاثیرات طب سوزنی یا طب سوزنی الکتریکی (electroacupuncture) بر معیارهای عینی و ذهنی فعالیت بیماری در بیماران مبتلا به RA.
یک جست‌وجوی جامع که ابتدا در سپتامبر 2001 در پایگاه‌های MEDLINE؛ EMBASE؛ PEDro؛ Current Contents؛ Sports Discus و CINAHL انجام شد، در ماه می 2005 به‌روز شد. هم‌چنین با Cochrane Field of Rehabilitation and Related Therapies و Cochrane Musculoskeletal Review Group برای جست‌وجوی پایگاه‌های ثبت تخصصی آن‌ها تماس گرفته شد. جست‌وجوی دستی در تمام مقالات بازیابی‌شده انجام شده و با متخصصان محتوا برای شناسایی مطالعات بیشتر تماس گرفته شد.
مطالعات کنترل‌شده مقایسه‌ای، مانند کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده و کارآزمایی‌های بالینی کنترل‌شده با مشارکت بیماران مبتلا به RA، واجد شرایط ورود به این مرور بودند. کارآزمایی‌هایی که به زبان‌هایی غیر از فرانسوی و انگلیسی منتشر شدند، آنالیز نشدند. چکیده‌ها حذف شدند، مگر اینکه داده‌های بیشتری از نویسندگان به دست آمدند.
دو داور مستقل، مقالات بالقوه را از جست‌وجوی متون علمی شناسایی کرده و داده‌ها را با استفاده از فرم‌های استخراج از پیش تعریف‌شده به دست آوردند. در مورد تمام داده‌های استخراج‌شده، اجماع حاصل شد. کیفیت آن‌ها توسط دو داور، با استفاده از یک ابزار معتبر پنج امتیازی که کیفیت روش تصادفی‌سازی، دوسو کورسازی (double-blind) و شرح موارد انصراف از درمان (withdrawal) را اندازه‌گیری کرد، ارزیابی شد.
پس‌از انجام جست‌وجوهای به‌روز شده، پنج مقاله بالقوه دیگر شناسایی شدند؛ بااین‌حال، این مقالات معیارهای ورود را نداشتند. دو مطالعه با مجموع 84 نفر وارد این مرور شدند. یک مطالعه از طب سوزنی استفاده کرد، درحالی‌که مطالعه دیگر طب سوزنی الکتریکی را به‌کار برد. در مطالعه طب سوزنی، هیچ تفاوتی با اهمیت آماری میان گروه‌ها از نظر میزان رسوب گلبول‌های قرمز (erythrocyte sedimentation rate; ESR)، پروتئین واکنشی-C؛ (CRP)، مقیاس آنالوگ بصری برای ارزیابی کلی بیمار (VAS G)، تعداد مفاصل متورم و مفاصل حساس، پرسشنامه سلامت عمومی (general health questionnaire; GHQ)، مقیاس اصلاح‌شده فعالیت بیماری (disease activity scale; DAS) یا برای کاهش مصرف ضددردها مشاهده نشد. درد در گروه درمان تا 4 امتیاز در مقیاس آنالوگ بصری 100-0 میلی‌متری بهبود یافت، در مقایسه با گروه دارونما (placebo) که هیچ بهبودی مشاهده نشد، اگرچه از اهمیت آماری برخوردار نبود.
در مطالعه دوم، با استفاده از طب سوزنی الکتریکی در مقایسه با گروه دارونما، کاهش قابل توجهی در درد زانو در گروه آزمایش، 24 ساعت پس‌از درمان گزارش شد (WMD: -2.0؛ 95% CI؛ 3.6- تا 4.0-). هم‌چنین کاهش قابل توجهی در چهار ماه پس‌از درمان مشاهده شد (WMD: -0.2؛ 95% CI؛ 0.36- تا 0.04-)
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
This Cochrane review was originally created in English. The accuracy of the translation is the responsibility of the translation team producing it. The translation is produced with care and follows standard processes to ensure quality control. However, in case of mismatches, inaccurate or inappropriate translations, the English original prevails.