بیماری کرون (Crohn's disease) چیست؟
بیماری کرون یک بیماری مزمن التهابی است که ممکن است هر قسمتی از لوله گوارش را درگیر کند. این می‌تواند در هر سنی افراد را درگیر کند. وقتی که افراد مبتلا به بیماری کرون فعال هستند نشانه‌هایی مانند درد شکم، اسهال و کاهش وزن را تجربه می‌کنند. وقتی نشانه‌ها از بین می‌روند، افراد در حال بهبودی در نظر گرفته می‌شوند. بیماری کرون فعال با دارودرمانی (مثلا با داروهای استروئیدی، سرکوب کننده سیستم ایمنی یا بیولوژیک‌ها) یا از طریق جراحی برای برداشتن قسمت‌های درگیر روده درمان می‌شود. هدف دارودرمانی در بیماری کرون عبارت است از القای بهبودی و حفظ این بهبودی تا زمانی که امکان‌پذیر است.
داروهای 5-آمینوسالیسیلیک اسید (aminosalicylic acid; 5-ASA) چه هستند؟
داروهای 5-ASA گروهی ترکیبی هستند که تصور می‌شود با کاهش التهاب در لوله گوارش به درمان بیماری کرون کمک می‌کنند. این داروها اغلب به صورت خوراکی مصرف می‌شوند (یعنی از طریق دهان).
پژوهشگران چه موضوعی را بررسی کردند؟
ما مطالعه کردیم تا بفهمیم 5-ASA خوراکی باعث حفظ بهبودی در بیماران مبتلا به بیماری کرون می‌شود و می‌تواند باعث آسیب (عوارض جانبی) شود یا خیر. ما منابع علمی پزشکی را تا 8 جون 2016 به طور گسترده مورد جست‌وجو قرار دادیم.
پژوهشگران به چه نتایجی دست یافتند؟
در این مرور 12 مطالعه را با تعداد 2146 شرکت‌کننده وارد کردیم. یازده مطالعه که شامل 2014 شرکت‌کننده بزرگسال بودند، 5-ASA خوراکی را با دارونما (placebo) (یعنی قرص‌ها یا داروهای غیر-فعال) مقایسه کرده بودند. یک مطالعه که شامل 132 کودک بود 5-ASA خوراکی را با دارونما مقایسه کرده بود. یازده مطالعه در مدت 12 ماه و یک مطالعه در مدت 24 ماه انجام شده بود. هفت مطالعه کیفیت بالای شواهد را داشتند و بقیه آنها از نظر کیفیت شواهد به علت جزئیات ناکافی گزارش شده، نامشخص بودند. مطالعات با جزئیات ناکافی معمولا متعلق به 20 سال قبل یا بیشتر بودند. یک تجزیهوتحلیل ترکیبی از یازده مطالعه که شامل 2014 بزرگسال بود هیچ تفاوتی بین 5-ASA خوراکی (در دوزهای روزانه بین 1.6 گرم تا 4 گرم) و دارونما در نسبت شرکت‌کنندگانی که در فاز بهبودی در 12 ماه بودند، پیدا نکرد. به طور مشابهی، یک مطالعه شامل 161 شرکت‌کننده بزرگسال هیچ تفاوتی بین 5-ASA خوراکی (با دوز 2 گرم در روز) و دارونما در نسبت شرکت‌کنندگانی که در 24 ماه در بهبودی باقی مانده بودند، یافت. مطالعه‌ای که شامل کودکان می‌شد هیچ تفاوتی بین گروه 5-ASA خوراکی (با دوز روزانه 50 میلی‌گرم/کیلوگرم) با گروه دارونما در نسبت شرکت‌کنندگانی که در مدت 12 ماه در فاز بهبودی باقی ماندند، نشان نداد. به نظر نمی‌رسد که افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی در افرادی که 5-ASA خوراکی را مصرف کرده بودند در مقایسه با دارونما وجود داشته باشد. عوارض جانبی شایعی که در مطالعات گزارش شدند شامل اسهال، تهوع و استفراغ، درد شکم، سردرد و راش پوستی بودند.
برای نتیجه‌گیری، شواهدی وجود ندارد که نشان دهد 5-ASA خوراکی برای کمک به افراد مبتلا به کرون برای باقی ماندن در فاز بهبودی بهتر از دارونما باشد.
ما هیچ شواهدی را در این مرور پیدا نکردیم که نشان دهد 5-ASA خوراکی برای حفظ بهبودی ناشی از دارو در بیماران مبتلا به بیماری کرون برتری‌ای بر دارونما داشته باشد. کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده بیشتر ممکن است کمک کننده باشند.
پیشگیری از عود، موضوع مهمی در مدیریت بیماری کرون (Crohn's disease) است. کورتیکواستروئیدها، درمان اصلی در کنترل تشدیدهای حاد بیماری هستند اما برای حفظ بهبودی موثر نبوده و مصرف مزمن آنها به خاطر عوارض جانبی زیادی که دارند باید محدود باشد. کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده که اثربخشی عوامل 5-آمینوسالیسیلیک اسید خوراکی (aminosalicylic acid; ASA-5) را برای حفظ بهبودی ناشی از دارو در بیماری کرون ارزیابی کرده بودند، به نتایج متناقضی رسیدند.
قصد ما انجام یک مرور سیستماتیک برای ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری عوامل 5-ASA خوراکی برای حفظ بهبودی ناشی از دارو در بیماری کرون بود.
در MEDLINE؛ EMBASE و CENTRAL و پایگاه ثبت تخصصی گروه IBD در کاکرین از آغاز به کار تا 8 جون 2016 به جست‌وجو پرداختیم. فهرست منابع و خلاصه مقالات کنفرانس‌ها را نیز بررسی کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای که به مقایسه تاثیر استفاده از عوامل 5-ASA خوراکی با دارونما (placebo) یا سولفاسالازین (sulphasalazine) در بیماران مبتلا به بیماری کرون خاموش پرداخته بودند، را وارد این مرور کردیم. کارآزمایی‌ها باید حداقل یک طول درمان شش ماهه می‌داشتند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. اختلاف‌نظرات با بحث و تبادل نظر حل شدند. معیار پیامد اولیه، وقوع عود بود که در مطالعات اولیه مشخص شد. پیامدهای ثانویه شامل زمان سپری شده تا عود، عوارض جانبی، قطع درمان به علت عوارض جانبی و عوارض جانبی جدی بود. خطر نسبی (RR) تجمعی و 95% فاصله اطمینان (95% CI) متناظر آن را با استفاده از مدل اثر-ثابت محاسبه کردیم. همه داده‌ها بر اساس قصد درمان (intention-to-treat) تجزیهوتحلیل شدند و زمانی که به نظر می‌رسید عود رخ داده، کنار گذاشته می‌شدند. تجزیه‌و‌تحلیل‌های حساسیت شامل تجزیهوتحلیل نمونه در دسترس بود که در صورت نادیده گرفته شدن حذف می‌شدند و از مدل اثرات-تصادفی استفاده می‌شد. در کل کیفیت شواهدی را که از پیامدها حمایت می‌کردند، با کمک معیارهای GRADE ارزیابی کردیم.
دوازده RCT (با 2146 شرکت‌کننده) که به مقایسه 5-ASA با دارونما پرداخته بودند، وارد مرور شدند. ما هیچ مطالعه‌ای را شناسایی نکردیم که سولفاسالازین را با دارونما مقایسه کرده باشد. هفت مطالعه دارای خطر پائین سوگیری قضاوت شدند. مطالعات دیگر از نظر خطر سوگیری نامشخص بودند و از دلایل آن می‌توان جزئیات ناکافی برای قضاوت را نام برد. هیچ تفاوتی که دارای اهمیت آماری باشد، در نرخ عود در 12 ماه مشاهده نشد. پنجاه‌وسه درصد (526/998) از گروه گیرنده 5-ASA (با دوز 1.6 گرم تا 4 گرم در روز) طی 12 ماه عود نشان دادند در مقابل 54% (544/1016) از گروه دارونما در این مدت عود نشان دادند (RR: 0.98؛ 95% CI؛ 0.91 تا 1.07؛ 11 مطالعه؛ 2014 بیمار؛ شواهد با کیفیت متوسط). تجزیهوتحلیل حساسیت بر اساس تجزیهوتحلیل موارد در دسترس و مدل اثرات-تصادفی، هیچ تاثیری بر نتایج نداشت. در یک مطالعه مشخص شد که تفاوتی در نرخ عود در 24 ماه وجود نداشت. پنجاه‌وچهار درصد (31/57) از بیماران گیرنده 5-ASA (با دوز 2 گرم/روز) در مقابل 58% (36/62) از گروه دارونما عود را در 24 ماه نشان دادند (RR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.68 تا 1.29؛ 119 بیمار؛ شواهد با کیفیت پائین). یک مطالعه درباره کودکان هیچ تفاوتی در نرخ عود در 12 ماه که دارای اهمیت آماری باشد، نشان نداد. شصت‌ودو درصد (29/47) از کودکان بیمار مصرف کننده 5-ASA (با دوز 50 میلی‌گرم/کیلوگرم/روز) در مقابل 64% (35/55) از گروه دارونما عود را در 12 ماه نشان دادند (RR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.72 تا 1.31؛ 102 بیمار؛ شواهد با کیفیت متوسط). هیچ تفاوتی در نسبت بیمارانی که دچار عوارض جانبی شدند یا درمان را به علت عوارض جانبی یا عوارض جانبی جدی ترک کردند، وجود نداشت که از اهمیت آماری برخوردار باشد. سی‌وچهار درصد (307/900) از بیماران مصرف کننده 5-ASA حداقل یک عارضه جانبی را در مقابل 33% (301/914) از بیماران گروه دارونما نشان دادند (RR: 1.05؛ 95% CI؛ 0.95 تا 1.17؛ 10 مطالعه؛ 1814 بیمار). چهارده درصد (127/917) از بیماران گروه 5-ASA در مقابل 13% (119/916) از بیماران گروه دارونما به علت بروز عوارض جانبی درمان را قطع کردند (RR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.88 تا 1.38؛ 9 مطالعه؛ 1833 بیمار). یک درصد (3/293) از بیماران گروه 5-ASA در مقابل 0.7% (2/283) از گروه دارونما دچار عوارض جانبی جدی شدند (RR: 1.43؛ 95% CI؛ 0.24 تا 2.83؛ 3 مطالعه؛ 576 بیمار). عوارض جانبی شایعی که در مطالعات گزارش شدند شامل اسهال، تهوع و استفراغ، درد شکم، سردرد و راش پوستی بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.