سوال مطالعه مروری
مرور مربوط به بررسی تاثیرات ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق (deep transverse friction massage; DTFM) را در افراد مبتلا به تاندونیت جانبی آرنج یا زانو به‌روز کردیم. دو مطالعه (بدون مطالعات جدید بیشتر در این نسخه به‌روز) را با 57 نفر پیدا کردیم.
پیشینه: تاندونیت، و ماساژ اصطکاکی عمیق تاندون چیست؟
تاندون‌ها ساختارهای فیبری هستند که ماهیچه‌ها را به استخوان متصل می‌کنند. تاندونیت اساسا زمانی رخ می‌دهد که تاندون دچار التهاب (تورم دردناک) شده باشد. التهاب، ناشی از فشار زیاد روی تاندون به دلیل انجام حرکات تکراری است. این وضعیت باعث درد و سفتی مفاصل مانند آرنج یا زانو می‌شود.
ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق (DTFM) یک تکنیک فیزیوتراپی است که اغلب برای کاهش آسیب و اسکار ناشی از التهاب استفاده می‌شود. این کار جریان خون را به مفصل افزایش می‌دهد که با افزایش عرضه اکسیژن انتقال یافته به محل آسیب، بهبودی تاندون را تسهیل می‌کند.
ویژگی‌های مطالعه
یک مطالعه با طول دوره پنج هفته به مرور موارد زیر پرداخت: (1) تاثیرات ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق همراه با اولتراسوند درمانی و پماد دارونما (placebo) در مقایسه با اولتراسوند درمانی و پماد دارونما در 20 فرد مبتلا به تاندونیت جانبی آرنج (آرنج تنیس‌بازان)، (2) تاثیرات ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق همراه با فونوفورزیس (phonophoresis) در مقایسه با فونوفورزیس به تنهایی در 20 فرد مبتلا به تاندونیت جانبی آرنج (آرنج تنیس‌بازان). مطالعه دیگر، با طول دوره دو هفته، تاثیرات ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق را همراه با مداخله فیزیوتراپی در مقایسه با فقط مداخله فیزیوتراپی در 17 فرد مبتلا به تاندونیت جانبی زانو مرور کرد.
نتایج کلیدی
برای افراد مبتلا به تاندونیت جانبی آرنج (آرنج تنیس‌بازان) که با ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق درمان می‌شوند، چه اتفاقی می‌افتد؟
• ما مطمئن نیستیم که ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق باعث بهبود درد و عملکرد می‌شود (شواهد با کیفیت بسیار پائین).
• هیچ مطالعه‌ای تسکین درد را به میزان 30% یا بیشتر، کیفیت زندگی، ارزیابی کلی بیمار، عوارض جانبی، و خروج از مطالعه به دلیل بروز عوارض جانبی گزارش نکرد.
در اغلب موارد، اطلاعات دقیقی را در مورد عوارض جانبی و عوارض نداشتیم. این امر به ویژه در مورد عوارض جانبی نادر ولی جدی، صادق بود.
برای افراد مبتلا به تاندونیت جانبی آرنج که با ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق درمان می‌شوند، چه اتفاقی می‌افتد؟
• ما مطمئن نیستیم که ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق باعث بهبود درد می‌شود (شواهد با کیفیت بسیار پائین).
• هیچ مطالعه‌ای تسکین درد را به میزان 30% یا بیشتر، عملکرد، کیفیت زندگی، ارزیابی کلی بیمار، عوارض جانبی، و خروج از مطالعه به دلیل عوارض جانبی گزارش نکرد.
در اغلب موارد، اطلاعات دقیقی را در مورد عوارض جانبی و عوارض نداشتیم. این امر به ویژه در مورد عوارض جانبی نادر ولی جدی، صادق بود.
برای تعیین تاثیرات اصطکاک عرضی عمیق بر درد، بهبود قدرت چنگ زدن دست و وضعیت عملکردی برای بیماران مبتلا به تاندونیت جانبی آرنج یا تاندونیت زانو، شواهد کافی را نداریم، زیرا هیچ شواهدی از مزایای بالینی مهم یافت نشد. فواصل اطمینان تخمین تاثیرات با مقدار صفر برای ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق در ترکیب با فیزیوتراپی در مقایسه با فیزیوتراپی تنها در درمان تاندونیت جانبی آرنج و تاندونیت زانو همپوشانی داشت. این نتیجه‌گیری‌ها با حجم نمونه کوچک در کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای که گنجانده شدند، محدود می‌شوند. انجام کارآزمایی‌های آتی، که پیش از نتیجه‌گیری در مورد تاثیرات خاص ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق بر تاندونیت جانبی آرنج، از روش‌های خاص و حجم نمونه کافی استفاده کنند، مورد نیاز است.
ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق (deep transverse friction massage)، یکی از چندین مداخله فیزیوتراپی پیشنهاد شده برای مدیریت درد تاندونیت (tendinitis) است، و اولین بار در دهه 1930 توسط دکتر جیمز سیریاکس (James Cyriax)، جراح ارتوپد مشهور در انگلستان مطرح شد. هدف آن پیشگیری از چسبندگی فیبری غیر طبیعی و ایجاد اسکار غیر طبیعی است. این، نسخه به‌روز شده مرور کاکرین است که نخستین‌بار در سال 2001 منتشر شد.
ارزیابی مزایا و آسیب‌های مرتبط با ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق برای درمان تاندونیت جانبی آرنج یا جانبی زانو.
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت مرکزی تخصصی حوزه درمان‌های فیزیکی و مرتبط در کاکرین، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL)؛ Clinicaltrials.gov؛ و Physiotherapy Evidence Database (PEDro)، تا جولای 2014. فهرست منابع این کارآزمایی‌ها به دنبال یافتن مطالعات بیشتر بررسی شدند.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و کارآزمایی‌های بالینی کنترل شده (controlled clinical trials; CCTs) انتخاب شدند که ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق را با کنترل یا دیگر مداخلات فعال در شرکت‌کنندگان مطالعه مبتلا به دو نوع تاندونیت واجد شرایط (یعنی تاندونیت اکستانسور رادیالیس کارپی (تاندونیت جانبی آرنج، آرنج تنیس‌بازان یا اپی‌کندیلیت جانبی (lateral epicondylitis) یا اپی‌کندیلیت جانبی هومری (lateralis epicondylitis humeri)) و سندرم اصطکاک ایلیوتیبیال باند (iliotibial band friction syndrome) (تاندونیت جانبی زانو)) مقایسه کردند. فقط مطالعات منتشر شده به زبان‌های انگلیسی و فرانسوی منتشر شدند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم مطالعات را بر اساس معیارهای ورود و خروج ارزیابی کردند. نتایج کارآزمایی‌های فردی از مطالعه گنجانده شده با استفاده از فرم‌های استخراج تهیه شده توسط دو نویسنده مستقل، پیش از شروع مرور استخراج شدند. داده‌ها توسط نویسنده سوم مرور به صورت متقاطع (cross-checked) بررسی شد. خطر سوگیری (bias) در مطالعات وارد شده با استفاده از ابزار «خطر سوگیری» سازمان همکاری کاکرین ارزیابی شد. با استفاده از تفاوت میانگین (MD) برای پیامدهای پیوسته (continuous outcome) و خطر نسبی (RR) برای پیامدهای دو حالتی (dichotomous outcome)، با 95% فواصل اطمینان (CIs) نسبت به اجرای آنالیز تجمعی اقدام کردیم.
دو RCT (بدون مطالعات جدید بیشتر در این نسخه به‌روز) با 57 شرکت‌کننده معیارهای ورود را داشتند. در این مطالعات خطر بالای سوگیری عملکرد و تشخیص وجود داشت، خطر سوگیری انتخاب، ریزش نمونه (attrition)، و گزارش‌دهی نامشخص بود.
مطالعه اول شامل 40 شرکت‌کننده مبتلا به تاندونیت جانبی آرنج بود و (1) ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق را همراه با اولتراسوند درمانی و پماد دارونما (11 = n) در برابر فقط اولتراسوند درمانی و پماد دارونما (n = 9) و (2) ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق را همراه با فونوفورزیس (phonophoresis) (10 = n) در برابر فقط فونوفورزیس (10 = n) مقایسه کرد. هیچ تفاوتی با اهمیت آماری طی پنج هفته برای میانگین تغییر درد در مقیاس 0 تا 100 امتیازی آنالوگ بصری (VAS) (MD: -6.60؛ 95% CI؛ 28.60- تا 15.40؛ 7% بهبودی مطلق)، قدرت چنگ زدن دست بر حسب کیلوگرم نیرو (MD: 0.10؛ 95% CI؛ 0.16- تا 0.36) و عملکرد بر اساس VAS از 0 تا 100 امتیاز (MD: -1.80؛ 95% CI؛ 0.18.64- تا 15.04؛ 2% بهبودی)، شاخص عملکرد بدون درد بر اساس تعداد آیتم‌های بدون درد (MD: 1.10؛ 95% CI؛ 1.00- تا 3.20) و وضعیت عملکردی (RR: 3.3؛ 95% CI؛ 0.4 تا 24.3) برای ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق، و اولتراسوند درمانی و پماد دارونما در مقایسه با فقط اولتراسوند درمانی و پماد دارونما گزارش نشد. به همین ترتیب برای ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق و فونوفورزیس در مقایسه با فونوفورزیس تنهایی، هیچ تفاوتی با اهمیت آماری به لحاظ درد (MD: -1.2؛ 95% 20.24- تا 17.84؛ 1% بهبودی)، قدرت چنگ زدن دست (MD: -0.20؛ 95% CI؛ 0.46- تا 0.06) و عملکرد (MD: 3.70؛ 95% CI؛ 14.13- تا 21.53؛ 4% بهبودی) دیده نشد. علاوه بر این، رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) برای ارزیابی کیفیت شواهد مربوط به پیامد درد مورد استفاده قرار گرفت که سطح آن «بسیار پائین» بود. تسکین درد به میزان 30% یا بیشتر، کیفیت زندگی، ارزیابی کلی بیمار، عوارض جانبی، و خروج از مطالعه را به دلیل بروز عوارض جانبی ارزیابی یا گزارش نشدند.
مطالعه دوم شامل 17 شرکت‌کننده مبتلا به سندرم اصطکاک ایلیوتیبیال باند (تاندونیت زانو) بود و ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق را با مداخله فیزیوتراپی در برابر فقط مداخله فیزیوتراپی در دو هفته مقایسه کرد. ماساژ اصطکاکی عرضی عمیق همراه با مداخله فیزیوتراپی در مقایسه با فیزیوتراپی تنها، تفاوتی را با اهمیت آماری در سه معیار کاهش درد در VAS از 0 تا 10 امتیاز نشان نداد: درد روزانه (MD: -0.40؛ 95% CI؛ 0.80- تا 0.00-؛ بهبودی مطلق 4%، درد حین دویدن (مقیاس 0 تا 150 امتیازی) (MD: -3.00؛ 95% CI؛ 11.08- تا 5.08)، و درصد حداکثر درد هنگام دویدن (MD: -0.10؛ 95% CI؛ 3.97- تا 3.77). برای پیامد درد، بهبودی مطلق حاکی از 4% کاهش درد بود. با این حال، کیفیت مجموعه شواهد درجه «بسیار پائین» داشت. تسکین درد به میزان 30% یا بیشتر، عملکرد، کیفیت زندگی، ارزیابی کلی بیمار از موفقیت، عوارض جانبی، و خروج از مطالعه به دلیل عوارض جانبی، ارزیابی یا گزارش نشدند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.