سوال مطالعه مروری
همانطور که توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) توصیه شده است، اوسلتامیویر (oseltamivir) (تامیفلو (Tamiflu)) در حال حاضر برای افراد مبتلا به آنفلوآنزا A استفاده می‌شود. در همه‌گیری‌های قبلی، این ویروس به آمانتادین و ریمانتادین (amantadine and rimantadine) حساس بود. اگر این داروها بی‌خطر بوده و سویه در گردش به این داروها حساس باشد، می‌توانند جایگزینی باشند برای مدیریت درمانی آنفلوآنزا. بنابراین خواستیم به این سوال پاسخ دهیم که آمانتادین و ریمانتادین می‌توانند از ابتلای کودکان و سالمندان به آنفلوآنزا A پیشگیری کرده و آن را درمان کنند یا خیر.
پیشینه
آنفلوآنزای A یک عفونت تنفسی است که باعث سرفه، آبریزش بینی و تب می‌شود. اکثر نشانه‌ها بدون درمان در عرض سه تا هفت روز برطرف می‌شوند. با این حال، بستری شدن در بیمارستان، پنومونی و حتی مرگ از عوارض نادر این بیماری، به ویژه در میان کودکان و سالمندان، است. بیماری‌های همه‌گیر (پاندمی) نیز باعث نگرانی هستند.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
تعداد 12 کارآزمایی (2494 شرکت‌کننده: 1586 کودک و 908 سالمند) را شناسایی کردیم. ما به دنبال کارآزمایی‌هایی بودیم که آمانتادین یا ریمانتادین را عدم مداخله، دارونما یا داروهای کنترل در کودکان و سالمندان مقایسه کردند. آخرین جست‌وجوها در اکتبر 2014 تکمیل شدند. چندین پیامد را، از جمله آنفلوآنزا A، طول دوره تب، سرفه، سردرد، تهوع/استفراغ، سرگیجه و تحریک/بی‌خوابی بررسی کردیم.
اگرچه آمانتادین در پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزا نوع A در کودکان موثر بود، لازم است که در 17 کودک در یک دوره 14 تا 18 هفته‌ای استفاده شود تا از بروز یک مورد آنفلوآنزا A پیشگیری شود. علاوه بر این، بی‌خطری دارو به خوبی ثابت نشده است. سطح کیفیت شواهد پائین بود.
اثربخشی هر دو داروی ضد ویروس به سود ریمانتادین در کاهش تب تا روز سوم درمان در کودکان محدود شد. سطح کیفیت شواهد متوسط بود. به نظر نمی‌رسد که این مزیت توصیه به استفاده از ریمانتادین را برای درمان همه کودکان مبتلا به آنفلوآنزا A توجیه کند.
ریمانتادین تاثیر پروفیلاکتیک (پیشگیرانه) در افراد مسن نشان نداد. سطح کیفیت شواهد بسیار پائین است.
نتیجه‌گیری
کیفیت شواهد همراه با فقدان دانش در مورد بی‌خطری مصرف آمانتادین و فواید محدود ریمانتادین، نشان نمی‌دهند که آمانتادین و ریمانتادین در مقایسه با گروه کنترل (دارونما یا پاراستامول) می‌توانند در پیشگیری، درمان و کوتاه کردن طول دوره درمان آنفلوآنزا A در کودکان و سالمندان مفید باشند.
کیفیت شواهد همراه با فقدان دانش در مورد بی‌خطری مصرف آمانتادین و فواید محدود ریمانتادین، نشان نمی‌دهند که آمانتادین و ریمانتادین در مقایسه با گروه کنترل (دارونما یا پاراستامول) می‌توانند در پیشگیری، درمان و کوتاه کردن طول دوره درمان آنفلوآنزا A در کودکان و سالمندان مفید باشند.
آنفلوآنزا یک بیماری حاد تنفسی است که توسط ویروس‌های آنفلوآنزا A و B ایجاد می‌شود. عوارض آن ممکن است به خصوص میان کودکان و افراد مسن رخ دهند.
ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری (safety) مصرف آمانتادین (amantadine) و ریمانتادین (rimantadine) در پیشگیری، درمان، و کوتاه کردن طول دوره ابتلا به آنفلوآنزا A در کودکان و سالمندان.
ما CENTRAL (2014، شماره 9)، MEDLINE (1966 تا هفته 4 سپتامبر 2014) و EMBASE (1980 تا اکتبر 2014) را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) یا شبه-RCTهایی که آمانتادین و/یا ریمانتادین را با عدم مداخله، دارونما (placebo)، دیگر داروهای ضد ویروسی یا دوزها یا برنامه‌های متفاوت تجویز آمانتادین یا ریمانتادین در کودکان و سالمندان مبتلا به آنفلوآنزا A مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم نتایج جست‌وجو را ارزیابی کردند. داده‌ها را با استفاده از روش‌شناسی (methodology) استاندارد کاکرین، استخراج و آنالیز کردیم.
تعداد 12 مطالعه (2494 شرکت‌کننده: 1586 کودک و 908 سالمند) را شناسایی کردیم که آمانتادین و ریمانتادین را با دارونما، پاراستامول (paracetamol) (یک کارآزمایی: 69 کودک) یا زانامیویر (دو کارآزمایی: 545 سالمند) برای درمان آنفلوآنزا A، مقایسه کردند.
آمانتادین در پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزا A در کودکان موثر بود (773 شرکت‌کننده، خطر نسبی (RR): 0.11؛ 95% CI؛ 0.04 تا 0.30). خطر احتمالی ابتلا به آنفلوآنزا A در گروه کنترل، 10 مورد در هر 100 فرد در نظر گرفته شد. این خطر در گروه ریمانتادین یک مورد در هر 100 فرد (95% CI؛ 0 تا 3) گزارش شد. با این وجود، کیفیت شواهد پائین بود و بی‌خطری استفاده از دارو به خوبی ثابت نشد.
برای درمان، ریمانتادین در کاهش تب در روز سوم درمان در کودکان مفید ظاهر شد: یک مطالعه منتخب با خطر پائین سوگیری (bias)، کیفیت متوسط شواهد و 69 شرکت‌کننده (RR: 0.36؛ 95% CI؛ 0.14 تا 0.91). خطر فرضی 38 مورد در هر 100 فرد بود. خطر مربوطه در گروه ریمانتادین 14 مورد در هر 100 فرد (95% CI؛ 5 تا 34) گزارش شد.
ریمانتادین هیچ تاثیر پروفیلاکتیک در افراد مسن نشان نداد. سطح کیفیت شواهد بسیار پائین بود: 103 شرکت‌کننده (RR: 0.45؛ 95% CI؛ 0.14 تا 1.41). خطر فرضی 17 مورد در هر 100 فرد بود. خطر مربوطه در گروه ریمانتادین 7 مورد در هر 100 فرد (95% CI؛ 2 تا 23) گزارش شد.
هیچ شواهدی از بروز عوارض جانبی ناشی از درمان با آمانتادین یا ریمانتادین دیده نشد.
هیچ مطالعه‌ای را برای ارزیابی آمانتادین در افراد مسن پیدا نکردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.