در بسیاری از کشورها، اشتیاق زیادی برای اجرای «برنامه‌های قلب سالم» وجود دارد که از روش‌های مشاوره‌ای و آموزشی برای تشویق افراد به کاهش خطرات ابتلا به بیماری‌های قلبی استفاده می‌کنند. این عوامل خطرساز عبارتند از کلسترول بالا، مصرف بیش از حد نمک، فشار خون بالا، اضافه‌وزن، رژیم غذایی پُرچرب، سیگار کشیدن، دیابت و سبک زندگی کم‌تحرک. این مرور، یک نسخه به‌روز شده از همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده مرتبطی است که اثربخشی مداخلاتی را با هدف کاهش بیش از یک عامل خطرساز (مداخله عوامل خطرساز چندگانه) در افراد بدون شواهد بیماری قلبی‌عروقی ارزیابی کرده‌اند. یافته‌ها حاصل از 55 کارآزمایی با طول دوره میان شش ماه تا 12 سال است که طی چهار دهه در چندین کشور انجام شدند. میانه (median) طول مدت پیگیری، 12 ماه (بین شش ماه تا 12 سال) بود. مداخلات عوامل خطرساز چندگانه منجر به کاهشی اندک در عوامل خطر از جمله فشار خون، کلسترول و مصرف سیگار می‌شوند. برخلاف انتظارات، این مداخلات تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر خطر مورتالیتی یا موربیدیتی ناشی از بیماری‌های عروق کرونری قلب داشتند. این امر ممکن است به دلیل عدم تداوم تغییرات کوچک در عوامل خطرساز در طولانی‌مدت باشد. از سوی دیگر، ممکن است کاهش اندک عوامل خطرساز، ناشی از وجود سوگیری (bias) در برخی از مطالعات باشد. روش‌های تلاش برای تغییر رفتار در جمعیت عمومی محدود بوده و به نظر نمی‌رسد موثر باشند. اتخاذ رویکردهای متفاوتی برای تغییر رفتار مورد نیاز است و باید پیش از ترویج گسترده، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه که نرخ بیماری‌های قلبی‌عروقی در آنها در حال افزایش است، به‌صورت تجربی مورد آزمایش و بررسی قرار گیرند. انجام کارآزمایی‌های بیشتر ممکن است ضروری باشد.
مداخلات مبتنی بر مشاوره و آموزش با هدف تغییر رفتار، در جمعیت‌های عمومی منجر به کاهش میزان مورتالیتی کلی یا مورتالیتی ناشی از CHD یا رویدادهای بالینی نمی‌شوند، اما ممکن است در کاهش مورتالیتی در جمعیت‌های پُرخطر هیپرتانسیو و دیابتیک موثر باشند. کاهش عوامل خطرساز نسبتا کم بود، اما به دلیل وجود ناهمگونی غیرقابل توضیح مشخص میان کارآزمایی‌ها، تخمین‌های تجمعی، از روایی (validity) چندانی برخوردار نیستند. شواهد حاکی از آن است که مداخلات ارتقای سلامت در جمعیت عمومی کاربرد محدودی دارند.
مداخلات عوامل خطرساز چندگانه با استفاده از روش‌های مشاوره‌ای و آموزشی در کاهش مورتالیتی و موربیدیتی ناشی از بیماری‌های عروق کرونری قلب (coronary heart disease; CHD) موثر و هزینه-اثربخش (مقرون‌به‌صرفه) فرض می‌شوند و باید گسترش یابند. کارآزمایی‌هایی که تغییرات عوامل خطرساز را بررسی می‌کنند، اثربخشی این مداخلات را مورد تردید قرار داده‌اند.
ارزیابی تاثیرات مداخلات عوامل خطرساز چندگانه برای کاهش مورتالیتی کلی، رویدادهای کشنده و غیرکشنده ناشی از CHD، و عوامل خطرساز قلبی‌عروقی میان بزرگسالانی که فرض بر این است فاقد شواهد بالینی قبلی CHD هستند.
جست‌وجوی اصلی را با جست‌وجوی دوباره در پایگاه‌های CENTRAL (سال 2006، شماره 2)؛ MEDLINE (سال 2000 تا جون 2006) و EMBASE (سال 1998 تا جون 2006) و بررسی کتاب‌شناختی‌ها (bibliography) به‌روز کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده با طول دوره بیش از شش ماه که از مشاوره یا آموزش برای اصلاح بیش از یک عامل خطرساز قلبی‌عروقی در بزرگسالانی از جمعیت عمومی، گروه‌های شغلی یا عوامل خطرساز خاص (یعنی دیابت، هیپرتانسیون، هیپرلیپیدمی، چاقی) استفاده کردند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج کردند. متغیرهای رتبه‌ای (categorical variables) را در قالب نسبت‌های شانس (OR) با 95% فواصل اطمینان (CI) بیان کردیم. در مواردی که مطالعات، داده‌های بعدی پیگیری را در مورد میزان مورتالیتی و رویدادها منتشر کردند، این داده‌ها را به‌روز کردیم.
تعداد 55 کارآزمایی (163,471 شرکت‌کننده) را با میانه (median) مدت زمان پیگیری 12 ماه پیدا کردیم. چهارده کارآزمایی (139,256 شرکت‌کننده) با نقاط پایانی (endpoint) رویداد بالینی گزارش‌شده وجود داشتند، که ORهای تجمعی برای مورتالیتی کلی و مورتالیتی ناشی از CHD، به‌ترتیب، 1.00 (95% CI؛ 0.96 تا 1.05) و 0.99 (95% CI؛ 0.92 تا 1.07) به‌دست آمدند. مورتالیتی کلی و ترکیبی از رویدادهای قلبی‌عروقی کشنده و غیرکشنده حاکی از مزایای مداخله در مواقعی بود که به کارآزمایی‌هایی شامل افراد مبتلا به هیپرتانسیون (16 کارآزمایی) و دیابت (5 کارآزمایی) محدود بودند: به‌ترتیب، OR؛ 0.78 (95% CI؛ 0.68 تا 0.89) و OR؛ 0.71 (95% CI؛ 0.61 تا 0.83). تغییرات خالص (تفاوت میانگین وزن‌دهی‌شده) در فشار خون سیستولیک و دیاستولیک (53 کارآزمایی) و کلسترول خون (50 کارآزمایی)، به‌ترتیب، برابر بود با 2.71- میلی‌متر جیوه (95% CI؛ 3.49- تا 1.93-)، 2.13- میلی‌متر جیوه (95% CI؛ 2.67- تا 1.58-) و 0.24- میلی‌مول/لیتر (95% CI؛ 0.32- تا 0.16-). OR برای کاهش شیوع مصرف سیگار (20 کارآزمایی) 0.87 (95% CI؛ 0.75 تا 1.00) گزارش شد. وجود ناهمگونی (heterogeneity) قابل توجه (I 2 > 85%) برای همه آنالیزهای عوامل خطرساز، قابل توضیح با بیماری‌های همراه، پنهانسازی تخصیص (allocation concealment)، استفاده از داروهای آنتی‌هیپرتانسیو یا کاهش‌دهنده کلسترول، یا با سن کارآزمایی، نبود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.