ข้ามไปยังเนื้อหาหลัก

การใส่เลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะเทียบกับสองระยะนหลังการผ่าตัดต้อกระจก

สิ่งที่เราต้องการทราบคืออะไร

ผู้วิจัยต้องการทราบว่าการใส่เลนส์ที่มี 3 ส่วนที่แก้ไขการมองระยะไกล ระยะกลาง และระยะใกล้ (ไตรโฟคัล) เข้าไปในดวงตาในระหว่างการผ่าตัดต้อกระจกเมื่อเปรียบเทียบกับเลนส์ที่มี 2 ส่วนที่แก้ไขการมองระยะไกลและระยะใกล้ (ไบโฟคัล) ในผู้ป่วยต้อกระจกนั้นมีประสิทธิภาพและความปลอดภัยต่างกันหรือไม่

ใจความสำคัญ

ผู้วิจัยพบว่าผู้ที่ได้รับเลนส์โฟกัสสามระยะหลังการผ่าตัดต้อกระจกอาจมีการปรับปรุงความคมชัดของการมองเห็นปานกลางที่ไม่ได้รับการแก้ไข (ความคมชัดของการมองเห็น) ในเวลา 1 ปีเมื่อเปรียบเทียบกับผู้ที่ได้รับเลนส์โฟกัสสองระยะ แต่เรามีความมั่นใจในหลักฐานดังกล่าวน้อยมาก อย่างไรก็ตาม ไม่มีหลักฐานของความแตกต่างระหว่างเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะสำหรับความคมชัดของการมองเห็นระยะไกลที่ไม่ได้รับการแก้ไข ความคมชัดของการมองเห็นระยะใกล้ที่ไม่ได้รับการแก้ไข และความคมชัดของการมองเห็นที่ได้รับการแก้ไขที่ดีที่สุดภายใน 1 ปี ผลกระทบของเลนส์โฟกัสสามระยะและสองระยะต่อคุณภาพชีวิตและความสามารถในการแยกแยะความแตกต่างระหว่างแสงและเงาในระดับละเอียดยังคงไม่ชัดเจน

สายตายาวตามวัยคืออะไร และรักษาได้อย่างไร

สายตายาวตามวัยเป็นภาวะที่เลนส์ของตาเสื่อมตามวัย ส่งผลให้ความสามารถในการโฟกัสวัตถุที่อยู่ใกล้เคียงลดลง การเปลี่ยนเลนส์เพิ่มเติมตามอายุอาจส่งผลให้เลนส์ไม่ชัด (ต้อกระจก) ส่งผลให้สูญเสียความคมชัดในการมองเห็นและความสามารถในการแยกแยะความแตกต่างระหว่างแสงและเงาในระดับละเอียด เลนส์ที่มีสามหรือสองบริเวณ (โฟกัสสามระยะหรือโฟกสัสองระยะ ตามลำดับ) เป็นเทคโนโลยีใหม่ที่มุ่งหวังเพื่อลดการพึ่งพาการใช้แว่นตาหลังจากการผ่าตัดต้อกระจก

เราทำอะไรบ้าง

ผู้วิจัยค้นหาการศึกษาที่ตรวจสอบเลนส์โฟกัสสามระยะเทียบกับเลนส์โฟกัสสองระยะในผู้ที่มีสายตายาวตามวัย ผู้วิจัยเปรียบเทียบและสรุปผลการศึกษาและประเมินความเชื่อมั่นของหลักฐาน โดยพิจารณาจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น วิธีการศึกษาและขนาดของการศึกษา

เราพบอะไร

เราพบการศึกษาที่เกี่ยวข้อง 7 ฉบับที่ดำเนินการในยุโรปและตุรกี โดยมีผู้คนที่มีภาวะสายตายาวตามวัยรวม 331 คน

เราพบว่าการใส่เลนส์โฟกัสสามระยะร่วมกับการผ่าตัดต้อกระจกอาจช่วยปรับปรุงความคมชัดในการมองเห็นระดับกลางได้ใน 1 ปี อย่างไรก็ตาม ไม่มีหลักฐานของความแตกต่างระหว่างเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะสำหรับความคมชัดของการมองเห็นระยะไกลที่ไม่ได้รับการแก้ไข ความคมชัดของการมองเห็นระยะใกล้ที่ไม่ได้รับการแก้ไข และความคมชัดของการมองเห็นที่ได้รับการแก้ไขที่ดีที่สุดภายใน 1 ปี ยังไม่แน่ชัดว่าการใส่เลนส์โฟกัสสามระยะเมื่อเทียบกับเลนส์โฟกัสสองระยะจะมีผลต่อคุณภาพชีวิตหรือความสามารถในการแยกแยะความแตกต่าวระหส่างแสงและเงาในระดับละเอียดหรือไม่

ข้อจำกัดของหลักฐานคืออะไร

เรามีความเชื่อมั่นในหลักฐานน้อยมาก เนื่องจากเราไม่ชัดเจนว่าดำเนินการศึกษาอย่างไร และพบการศึกษาที่เกี่ยวข้องเพียงจำนวนเล็กน้อยเท่านั้น

การทบทวนวรรณกรรมนี้เป็นปัจจุบันแค่ไหน

ผู้วิจัยค้นหาการศึกษาที่ตีพิมพ์จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2022

บทนำ

ภาวะสายตายาวตามวัยเกิดขึ้นเมื่อเลนส์ของดวงตาสูญเสียความยืดหยุ่น ส่งผลให้ไม่สามารถปรับการมองภาพใกล้ได้ เลนส์อาจพัฒนากลายเป็นต้อกระจกซึ่งส่งผลต่อค่าสายตาและความสามารถในการแยะแยะความแตกต่างระหว่างแสงและเงา ทางเลือกหนึ่งในการดูแลผู้ที่มีสายตายาวตามวัยและต้อกระจก คือ การใช้เลนส์แก้วตาเทียมแบบโฟกัสหลายระยะหรือแบบขยายระยะชัดลึกหลังการผ่าตัดต้อกระจก แม้ว่าเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะจะได้รับการออกแบบมาเพื่อคืนสภาพจุดโฟกัสสามจุดและสองจุดตามลำดับ แต่เลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะอาจดีกว่า เนื่องจากสามารถคืนสภาพการมองเห็นระยะใกล้ ระยะกลาง และระยะไกลได้ นอกจากนี้ยังอาจผู้ที่เป็นโรคสายตายาวตามวัยมีระยะการมองเห็นที่เป็นประโยชน์และกว้างขึ้น และดูแลตัวเองได้มากขึ้น

วัตถุประสงค์

เพื่อประเมินประสิทธิผลและความปลอดภัยของการใส่เลนส์ตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะเทียบกับสองระยะในระหว่างการผ่าตัดต้อกระจกในผู้ที่มีภาวะสายตายาวตามวัย

วิธีการสืบค้น

ผู้วิจัยสืบค้นจาก Cochrane Central Register of Controlled Trials (CENTRAL) (which contains the Cochrane Eyes and Vision Trials Register) (ปี 2022, ฉบับที่ 3); Ovid MEDLINE; Embase.com; PubMed; ClinicalTrials.gov; and the World Health Organization (WHO) International Clinical Trials Registry Platform (ICTRP) ผู้วิจัยไม่ได้ใช้การจำกัดวันที่หรือภาษาใด ๆ ในการสืบค้นทางอิเล็กทรอนิกส์สำหรับการทดลอง ผู้วิจัยค้นหาฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ครั้งล่าสุดเมื่อวันที่ 31 มีนาคม 2022 

เกณฑ์การคัดเลือก

ผู้วิจัยได้รวมการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุมที่เปรียบเทียบเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะในผู้เข้าร่วมที่มีอายุ 30 ปีขึ้นไปซึ่งมีสายตายาวตามวัยที่เข้ารับการผ่าตัดต้อกระจก

การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล

ผู้วิจัยใช้วิธีการมาตรฐานของ Cochrane และประเมินความเชื่อมั่นของเนื้อความของหลักฐานโดยใช้วิธีการของ GRADE

ผลการวิจัย

ผู้วิจัยพบการศึกษา 7 ฉบับที่ดำเนินการในยุโรปและตุรกีโดยมีผู้เข้าร่วมทั้งหมด 331 ราย การศึกษาทั้งหมดที่รวมประเมินความคมชัดของการมองเห็นโดยใช้ลอการิทึมของมุมความละเอียดต่ำสุด (แผนภูมิ LogMAR) ในจำนวนนี้ มีการศึกษา 6 ฉบับ (86%) ที่ประเมินความคมชัดของการมองเห็นระยะไกลที่ไม่ได้รับการแก้ไข (ผลลัพธ์หลักของงานวิจัยนี้) นอกจากนี้ บางงานวิจัยยังได้ตรวจสอบผลลัพธ์รองด้วย ซึ่งได้แก่ ความคมชัดของการมองเห็นในระยะใกล้ ระยะกลางที่ไม่ได้รับการแก้ไข แต่มีระยะไกลที่ได้รับการแก้ไขดีที่สุด รวมทั้งความสามารถในการแยะแยะความแตกต่างระหว่างแสงและเงา

ลักษณะของการศึกษา

ผู้เข้าร่วมทุกคนมีต้อกระจกทั้งสองข้างโดยไม่มีพยาธิสภาพของตาหรือการผ่าตัดตาอยู่ก่อน อายุเฉลี่ยของผู้เข้าร่วมมีช่วงระหว่าง 55 ถึง 74 ปี การศึกษา 3 ฉบับ รายงานเกี่ยวกับเพศของผู้เข้าร่วม และส่วนใหญ่เป็นผู้หญิง ผู้วิจัยประเมินการศึกษาทั้งหมดที่มีอยู่ว่ามี ความเสี่ยงของการมีอคติที่ไม่ชัดเจนสำหรับโดเมนส่วนใหญ่ การศึกษา 2 ฉบับได้รับการสนับสนุนทางการเงินจากผู้ผลิตเลนส์ ซึ่งเป็นเลนส์ชนิดที่ได้รับการประเมินในการทบทวนวรรณกรรมนี้ และผู้เขียนอย่างน้อย 1 คนของการศึกษาอีกฉบับหนึ่งรายงานว่าได้รับค่าตอบแทนจากการบรรยายให้แก่ผู้ผลิตเลนส์

ผลการศึกษา

การศึกษาทั้งหมดได้เปรียบเทียบผลการวัดความคมชัดของการมองเห็นระหว่างการใส่เลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะบนมาตราส่วน LogMAR เมื่อผ่านไป 1 ปี เลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะไม่แสดงหลักฐานของผลกระทบต่อความสามารถในการมองเห็นระยะไกลที่ไม่ได้รับการแก้ไข (ความแตกต่างของค่าเฉลี่ย (MD) 0.00, ช่วงความเชื่อมั่น (CI) 95% −0.04 ถึง 0.04; I 2 = 0%; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 107 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) และความสามารถในการมองเห็นระยะใกล้ที่ไม่ได้รับการแก้ไข (MD 0.01, ช่วงความเชื่อมั่น (CI) 95% −0.04 ถึง 0.06; I 2 = 0%; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 107 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) การปลูกถ่ายเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะอาจช่วยปรับปรุงความสามารถในการมองเห็นระยะไกลที่ไม่ได้รับการแก้ไขใน 1 ปี (MD −0.16, ช่วง CI 95% −0.22 ถึง −0.10; I 2 = 0%; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 107 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) แต่ไม่ได้แสดงหลักฐานของผลกระทบต่อความสามารถในการมองเห็นระยะไกลที่ได้รับการแก้ไขที่ดีที่สุดภายใน 1 ปี (MD 0.00, ช่วง CI 95% −0.03 ถึง 0.04; I 2 = 0%; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 107 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) ไม่มีรายงานการศึกษาเกี่ยวกับความสามารถในการแยกแยะความแตกต่างระหว่างแสงและเงาหรือคุณภาพชีวิตในช่วงการติดตามผลเป็นเวลา 1 ปี ข้อมูลจากการศึกษา 1 ฉบับเมื่อระยะเวลา 3 เดือนแสดงให้เห็นว่าความคมชัดไม่แตกต่างกันระหว่างกลุ่มภายใต้สภาวะแสงจ้า แต่ความคมชัดอาจแย่ลงในกลุ่มเลนส์โฟกัสสามระยะในหนึ่งในสี่ความถี่ภายใต้สภาวะแสงปานกลาง (MD −0.19, 95% CI −0.33 ถึง −0.05; การศึกษา 1 ฉบับ; I 2 = 0%, ผู้เข้าร่วม 25 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) การศึกษา 1 ฉบับได้ตรวจสอบคุณภาพชีวิตที่เกี่ยวข้องกับการมองเห็นโดยใช้แบบสอบถาม Visual Function Questionnaire ของ National Eye Institute (NEI-VFQ-25) จำนวน 25 ข้อ เมื่อผ่านไป 6 เดือน และพบว่าไม่มีหลักฐานของความแตกต่างระหว่างเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะ (MD 1.41, 95% CI −1.78 ถึง 4.60; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 40 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ)

เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์

การรายงานเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์แตกต่างกันไปในแต่ละการศึกษา จากการศึกษาทั้ง 5 ฉบับที่รายงานข้อมูลเกี่ยวกับเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ การศึกษา 2 ฉบับพบว่าไม่มีภาวะแทรกซ้อนระหว่างและหลังการผ่าตัด หรือไม่มีการขุ่นบริเวณแคปซูลด้านหลังของเลนส์ที่ 6 เดือน การศึกษา 1 ฉบับรายงานว่าแสงสะท้อนและรัศมีแสงมีความคล้ายคลึงกับการวัดก่อนการผ่าตัด การศึกษา 1 ฉบับรายงานว่าผู้เข้าร่วม 4 ราย (20%) และ 10 ราย (50%) มีปัญหาแสงจ้าในเวลา 6 เดือนในกลุ่มที่มองด้วยเลนส์โฟกัสสามระยะและสองระยะตามลำดับ (อัตราส่วนความเสี่ยง 0.40, 95% CI 0.15 ถึง 1.07; ผู้เข้าร่วม 40 ราย) การศึกษา 1 ฉบับรายงานว่าดวงตา 4 ดวง (11.4%) ในกลุ่มเลนส์โฟกัสสองระยะและดวงตา 3 ดวง (7.5%) ในกลุ่มเลนส์โฟกัสสามระยะเกิดภาวะแคปซูลหลังเลนส์ด้านหลังขุ่นอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งจำเป็นต้องทำการผ่าตัดแคปซูลแบบ YAG เมื่อผ่านไป 1 ปี ความเชื่อมั่นของหลักฐาน สำหรับเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์อยู่ในระดับต่ำ

ข้อสรุปของผู้วิจัย

เราพบหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำที่แสดงให้เห็นว่าเมื่อเทียบกับเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะ พบว่าเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะอาจช่วยปรับปรุงความคมชัดของการมองเห็นระดับกลางที่ไม่ได้รับการแก้ไขได้ใน 1 ปี อย่างไรก็ตาม ไม่มีหลักฐานของความแตกต่างระหว่างเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะสำหรับความคมชัดของการมองเห็นระยะไกลที่ไม่ได้รับการแก้ไข ความคมชัดของการมองเห็นระยะใกล้ที่ไม่ได้รับการแก้ไข และความคมชัดของการมองเห็นที่ได้รับการแก้ไขที่ดีที่สุดภายใน 1 ปี การวิจัยในอนาคตควรครอบคลุมการเปรียบเทียบระหว่างเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะเฉพาะที่แก้ไขความคมชัดระดับกลาง เพื่อประเมินผลลัพธ์ที่สำคัญ เช่น ความคมชัด คุณภาพชีวิต และผลข้างเคียงที่เกี่ยวข้องกับการมองเห็น

บันทึกการแปล

แปลโดย พ.ญ.ธีวรา ผาณิตพงศ์ 4 มิถุนายน 2025

Citation
Zamora-de La Cruz D, Bartlett J, Gutierrez M, Ng SM. Trifocal intraocular lenses versus bifocal intraocular lenses after cataract extraction among participants with presbyopia. Cochrane Database of Systematic Reviews 2023, Issue 1. Art. No.: CD012648. DOI: 10.1002/14651858.CD012648.pub3.