สิ่งที่เราต้องการทราบคืออะไร
ผู้วิจัยต้องการทราบว่าการใส่เลนส์ที่มี 3 ส่วนที่แก้ไขการมองระยะไกล ระยะกลาง และระยะใกล้ (ไตรโฟคัล) เข้าไปในดวงตาในระหว่างการผ่าตัดต้อกระจกเมื่อเปรียบเทียบกับเลนส์ที่มี 2 ส่วนที่แก้ไขการมองระยะไกลและระยะใกล้ (ไบโฟคัล) ในผู้ป่วยต้อกระจกนั้นมีประสิทธิภาพและความปลอดภัยต่างกันหรือไม่
ใจความสำคัญ
ผู้วิจัยพบว่าผู้ที่ได้รับเลนส์โฟกัสสามระยะหลังการผ่าตัดต้อกระจกอาจมีการปรับปรุงความคมชัดของการมองเห็นปานกลางที่ไม่ได้รับการแก้ไข (ความคมชัดของการมองเห็น) ในเวลา 1 ปีเมื่อเปรียบเทียบกับผู้ที่ได้รับเลนส์โฟกัสสองระยะ แต่เรามีความมั่นใจในหลักฐานดังกล่าวน้อยมาก อย่างไรก็ตาม ไม่มีหลักฐานของความแตกต่างระหว่างเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะสำหรับความคมชัดของการมองเห็นระยะไกลที่ไม่ได้รับการแก้ไข ความคมชัดของการมองเห็นระยะใกล้ที่ไม่ได้รับการแก้ไข และความคมชัดของการมองเห็นที่ได้รับการแก้ไขที่ดีที่สุดภายใน 1 ปี ผลกระทบของเลนส์โฟกัสสามระยะและสองระยะต่อคุณภาพชีวิตและความสามารถในการแยกแยะความแตกต่างระหว่างแสงและเงาในระดับละเอียดยังคงไม่ชัดเจน
สายตายาวตามวัยคืออะไร และรักษาได้อย่างไร
สายตายาวตามวัยเป็นภาวะที่เลนส์ของตาเสื่อมตามวัย ส่งผลให้ความสามารถในการโฟกัสวัตถุที่อยู่ใกล้เคียงลดลง การเปลี่ยนเลนส์เพิ่มเติมตามอายุอาจส่งผลให้เลนส์ไม่ชัด (ต้อกระจก) ส่งผลให้สูญเสียความคมชัดในการมองเห็นและความสามารถในการแยกแยะความแตกต่างระหว่างแสงและเงาในระดับละเอียด เลนส์ที่มีสามหรือสองบริเวณ (โฟกัสสามระยะหรือโฟกสัสองระยะ ตามลำดับ) เป็นเทคโนโลยีใหม่ที่มุ่งหวังเพื่อลดการพึ่งพาการใช้แว่นตาหลังจากการผ่าตัดต้อกระจก
เราทำอะไรบ้าง
ผู้วิจัยค้นหาการศึกษาที่ตรวจสอบเลนส์โฟกัสสามระยะเทียบกับเลนส์โฟกัสสองระยะในผู้ที่มีสายตายาวตามวัย ผู้วิจัยเปรียบเทียบและสรุปผลการศึกษาและประเมินความเชื่อมั่นของหลักฐาน โดยพิจารณาจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น วิธีการศึกษาและขนาดของการศึกษา
เราพบอะไร
เราพบการศึกษาที่เกี่ยวข้อง 7 ฉบับที่ดำเนินการในยุโรปและตุรกี โดยมีผู้คนที่มีภาวะสายตายาวตามวัยรวม 331 คน
เราพบว่าการใส่เลนส์โฟกัสสามระยะร่วมกับการผ่าตัดต้อกระจกอาจช่วยปรับปรุงความคมชัดในการมองเห็นระดับกลางได้ใน 1 ปี อย่างไรก็ตาม ไม่มีหลักฐานของความแตกต่างระหว่างเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะสำหรับความคมชัดของการมองเห็นระยะไกลที่ไม่ได้รับการแก้ไข ความคมชัดของการมองเห็นระยะใกล้ที่ไม่ได้รับการแก้ไข และความคมชัดของการมองเห็นที่ได้รับการแก้ไขที่ดีที่สุดภายใน 1 ปี ยังไม่แน่ชัดว่าการใส่เลนส์โฟกัสสามระยะเมื่อเทียบกับเลนส์โฟกัสสองระยะจะมีผลต่อคุณภาพชีวิตหรือความสามารถในการแยกแยะความแตกต่าวระหส่างแสงและเงาในระดับละเอียดหรือไม่
ข้อจำกัดของหลักฐานคืออะไร
เรามีความเชื่อมั่นในหลักฐานน้อยมาก เนื่องจากเราไม่ชัดเจนว่าดำเนินการศึกษาอย่างไร และพบการศึกษาที่เกี่ยวข้องเพียงจำนวนเล็กน้อยเท่านั้น
การทบทวนวรรณกรรมนี้เป็นปัจจุบันแค่ไหน
ผู้วิจัยค้นหาการศึกษาที่ตีพิมพ์จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2022
Read the full abstract
ภาวะสายตายาวตามวัยเกิดขึ้นเมื่อเลนส์ของดวงตาสูญเสียความยืดหยุ่น ส่งผลให้ไม่สามารถปรับการมองภาพใกล้ได้ เลนส์อาจพัฒนากลายเป็นต้อกระจกซึ่งส่งผลต่อค่าสายตาและความสามารถในการแยะแยะความแตกต่างระหว่างแสงและเงา ทางเลือกหนึ่งในการดูแลผู้ที่มีสายตายาวตามวัยและต้อกระจก คือ การใช้เลนส์แก้วตาเทียมแบบโฟกัสหลายระยะหรือแบบขยายระยะชัดลึกหลังการผ่าตัดต้อกระจก แม้ว่าเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะจะได้รับการออกแบบมาเพื่อคืนสภาพจุดโฟกัสสามจุดและสองจุดตามลำดับ แต่เลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะอาจดีกว่า เนื่องจากสามารถคืนสภาพการมองเห็นระยะใกล้ ระยะกลาง และระยะไกลได้ นอกจากนี้ยังอาจผู้ที่เป็นโรคสายตายาวตามวัยมีระยะการมองเห็นที่เป็นประโยชน์และกว้างขึ้น และดูแลตัวเองได้มากขึ้น
วัตถุประสงค์
เพื่อประเมินประสิทธิผลและความปลอดภัยของการใส่เลนส์ตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะเทียบกับสองระยะในระหว่างการผ่าตัดต้อกระจกในผู้ที่มีภาวะสายตายาวตามวัย
วิธีการสืบค้น
ผู้วิจัยสืบค้นจาก Cochrane Central Register of Controlled Trials (CENTRAL) (which contains the Cochrane Eyes and Vision Trials Register) (ปี 2022, ฉบับที่ 3); Ovid MEDLINE; Embase.com; PubMed; ClinicalTrials.gov; and the World Health Organization (WHO) International Clinical Trials Registry Platform (ICTRP) ผู้วิจัยไม่ได้ใช้การจำกัดวันที่หรือภาษาใด ๆ ในการสืบค้นทางอิเล็กทรอนิกส์สำหรับการทดลอง ผู้วิจัยค้นหาฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ครั้งล่าสุดเมื่อวันที่ 31 มีนาคม 2022
เกณฑ์การคัดเลือก
ผู้วิจัยได้รวมการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุมที่เปรียบเทียบเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะในผู้เข้าร่วมที่มีอายุ 30 ปีขึ้นไปซึ่งมีสายตายาวตามวัยที่เข้ารับการผ่าตัดต้อกระจก
การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล
ผู้วิจัยใช้วิธีการมาตรฐานของ Cochrane และประเมินความเชื่อมั่นของเนื้อความของหลักฐานโดยใช้วิธีการของ GRADE
ผลการวิจัย
ผู้วิจัยพบการศึกษา 7 ฉบับที่ดำเนินการในยุโรปและตุรกีโดยมีผู้เข้าร่วมทั้งหมด 331 ราย การศึกษาทั้งหมดที่รวมประเมินความคมชัดของการมองเห็นโดยใช้ลอการิทึมของมุมความละเอียดต่ำสุด (แผนภูมิ LogMAR) ในจำนวนนี้ มีการศึกษา 6 ฉบับ (86%) ที่ประเมินความคมชัดของการมองเห็นระยะไกลที่ไม่ได้รับการแก้ไข (ผลลัพธ์หลักของงานวิจัยนี้) นอกจากนี้ บางงานวิจัยยังได้ตรวจสอบผลลัพธ์รองด้วย ซึ่งได้แก่ ความคมชัดของการมองเห็นในระยะใกล้ ระยะกลางที่ไม่ได้รับการแก้ไข แต่มีระยะไกลที่ได้รับการแก้ไขดีที่สุด รวมทั้งความสามารถในการแยะแยะความแตกต่างระหว่างแสงและเงา
ลักษณะของการศึกษา
ผู้เข้าร่วมทุกคนมีต้อกระจกทั้งสองข้างโดยไม่มีพยาธิสภาพของตาหรือการผ่าตัดตาอยู่ก่อน อายุเฉลี่ยของผู้เข้าร่วมมีช่วงระหว่าง 55 ถึง 74 ปี การศึกษา 3 ฉบับ รายงานเกี่ยวกับเพศของผู้เข้าร่วม และส่วนใหญ่เป็นผู้หญิง ผู้วิจัยประเมินการศึกษาทั้งหมดที่มีอยู่ว่ามี ความเสี่ยงของการมีอคติที่ไม่ชัดเจนสำหรับโดเมนส่วนใหญ่ การศึกษา 2 ฉบับได้รับการสนับสนุนทางการเงินจากผู้ผลิตเลนส์ ซึ่งเป็นเลนส์ชนิดที่ได้รับการประเมินในการทบทวนวรรณกรรมนี้ และผู้เขียนอย่างน้อย 1 คนของการศึกษาอีกฉบับหนึ่งรายงานว่าได้รับค่าตอบแทนจากการบรรยายให้แก่ผู้ผลิตเลนส์
ผลการศึกษา
การศึกษาทั้งหมดได้เปรียบเทียบผลการวัดความคมชัดของการมองเห็นระหว่างการใส่เลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะบนมาตราส่วน LogMAR เมื่อผ่านไป 1 ปี เลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะไม่แสดงหลักฐานของผลกระทบต่อความสามารถในการมองเห็นระยะไกลที่ไม่ได้รับการแก้ไข (ความแตกต่างของค่าเฉลี่ย (MD) 0.00, ช่วงความเชื่อมั่น (CI) 95% −0.04 ถึง 0.04; I 2 = 0%; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 107 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) และความสามารถในการมองเห็นระยะใกล้ที่ไม่ได้รับการแก้ไข (MD 0.01, ช่วงความเชื่อมั่น (CI) 95% −0.04 ถึง 0.06; I 2 = 0%; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 107 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) การปลูกถ่ายเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะอาจช่วยปรับปรุงความสามารถในการมองเห็นระยะไกลที่ไม่ได้รับการแก้ไขใน 1 ปี (MD −0.16, ช่วง CI 95% −0.22 ถึง −0.10; I 2 = 0%; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 107 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) แต่ไม่ได้แสดงหลักฐานของผลกระทบต่อความสามารถในการมองเห็นระยะไกลที่ได้รับการแก้ไขที่ดีที่สุดภายใน 1 ปี (MD 0.00, ช่วง CI 95% −0.03 ถึง 0.04; I 2 = 0%; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 107 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) ไม่มีรายงานการศึกษาเกี่ยวกับความสามารถในการแยกแยะความแตกต่างระหว่างแสงและเงาหรือคุณภาพชีวิตในช่วงการติดตามผลเป็นเวลา 1 ปี ข้อมูลจากการศึกษา 1 ฉบับเมื่อระยะเวลา 3 เดือนแสดงให้เห็นว่าความคมชัดไม่แตกต่างกันระหว่างกลุ่มภายใต้สภาวะแสงจ้า แต่ความคมชัดอาจแย่ลงในกลุ่มเลนส์โฟกัสสามระยะในหนึ่งในสี่ความถี่ภายใต้สภาวะแสงปานกลาง (MD −0.19, 95% CI −0.33 ถึง −0.05; การศึกษา 1 ฉบับ; I 2 = 0%, ผู้เข้าร่วม 25 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) การศึกษา 1 ฉบับได้ตรวจสอบคุณภาพชีวิตที่เกี่ยวข้องกับการมองเห็นโดยใช้แบบสอบถาม Visual Function Questionnaire ของ National Eye Institute (NEI-VFQ-25) จำนวน 25 ข้อ เมื่อผ่านไป 6 เดือน และพบว่าไม่มีหลักฐานของความแตกต่างระหว่างเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะ (MD 1.41, 95% CI −1.78 ถึง 4.60; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 40 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ)
เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์
การรายงานเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์แตกต่างกันไปในแต่ละการศึกษา จากการศึกษาทั้ง 5 ฉบับที่รายงานข้อมูลเกี่ยวกับเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ การศึกษา 2 ฉบับพบว่าไม่มีภาวะแทรกซ้อนระหว่างและหลังการผ่าตัด หรือไม่มีการขุ่นบริเวณแคปซูลด้านหลังของเลนส์ที่ 6 เดือน การศึกษา 1 ฉบับรายงานว่าแสงสะท้อนและรัศมีแสงมีความคล้ายคลึงกับการวัดก่อนการผ่าตัด การศึกษา 1 ฉบับรายงานว่าผู้เข้าร่วม 4 ราย (20%) และ 10 ราย (50%) มีปัญหาแสงจ้าในเวลา 6 เดือนในกลุ่มที่มองด้วยเลนส์โฟกัสสามระยะและสองระยะตามลำดับ (อัตราส่วนความเสี่ยง 0.40, 95% CI 0.15 ถึง 1.07; ผู้เข้าร่วม 40 ราย) การศึกษา 1 ฉบับรายงานว่าดวงตา 4 ดวง (11.4%) ในกลุ่มเลนส์โฟกัสสองระยะและดวงตา 3 ดวง (7.5%) ในกลุ่มเลนส์โฟกัสสามระยะเกิดภาวะแคปซูลหลังเลนส์ด้านหลังขุ่นอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งจำเป็นต้องทำการผ่าตัดแคปซูลแบบ YAG เมื่อผ่านไป 1 ปี ความเชื่อมั่นของหลักฐาน สำหรับเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์อยู่ในระดับต่ำ
ข้อสรุปของผู้วิจัย
เราพบหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำที่แสดงให้เห็นว่าเมื่อเทียบกับเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะ พบว่าเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะอาจช่วยปรับปรุงความคมชัดของการมองเห็นระดับกลางที่ไม่ได้รับการแก้ไขได้ใน 1 ปี อย่างไรก็ตาม ไม่มีหลักฐานของความแตกต่างระหว่างเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะสำหรับความคมชัดของการมองเห็นระยะไกลที่ไม่ได้รับการแก้ไข ความคมชัดของการมองเห็นระยะใกล้ที่ไม่ได้รับการแก้ไข และความคมชัดของการมองเห็นที่ได้รับการแก้ไขที่ดีที่สุดภายใน 1 ปี การวิจัยในอนาคตควรครอบคลุมการเปรียบเทียบระหว่างเลนส์แก้วตาเทียมชนิดโฟกัสสามระยะและสองระยะเฉพาะที่แก้ไขความคมชัดระดับกลาง เพื่อประเมินผลลัพธ์ที่สำคัญ เช่น ความคมชัด คุณภาพชีวิต และผลข้างเคียงที่เกี่ยวข้องกับการมองเห็น
แปลโดย พ.ญ.ธีวรา ผาณิตพงศ์ 4 มิถุนายน 2025