Wyniki uzyskiwane w badaniach klinicznych nad lekami i wyrobami medycznymi mają wpływ na praktykę lekarską, a tym samym na leczenie oferowane pacjentom. Badania są jednak coraz częściej sponsorowane przez firmy wytwarzające te produkty, które albo prowadzą badania bezpośrednio albo w pełni lub częściowo je finansują. Dotychczasowe obserwacje wykazały, że badania kliniczne finansowane przez przemysł farmaceutyczny mają tendencję do faworyzowania leków sponsorów częściej niż badania finansowane z innych źródeł. Na tej podstawie można przypuszczać, że badania finansowane przez przemysł są stronnicze na rzecz produktów sponsora.

Niniejszy przegląd jest aktualizacją przeglądu dotyczącego finansowania badań klinicznych dotyczących leków i wyrobów medycznych. Głównym celem przeglądu było sprawdzenie czy publikowane wyniki i wnioski z badań klinicznych dotyczących leków i wyrobów medycznych finansowanych przez przemysł faworyzują produkty sponsora w większym stopniu niż badania z innymi źródłami finansowania. Drugim celem było zbadanie czy takie badania finansowane przez przemysł wykorzystywały metody zwiększające ryzyko błędu, ponownie w porównaniu z badaniami z innymi źródłami finansowania. W tej aktualizacji przeprowadziliśmy wyczerpujące wyszukiwanie wszystkich istotnych publikacji z badań empirycznych opublikowanych w okresie od 2010 do lutego 2015 r. Uwzględniliśmy 27 nowych publikacji, co dało łącznie 75 artykułów.

W badaniach klinicznych dotyczących leków i wyrobów medycznych finansowanych przez przemysł częściej wykazywano większą skuteczność produktów sponsora (ryzyko względne (RR): 1,27; 95% przedział ufności (CI): 1,17 do 1,37), podobną szkodliwość porównywanych produktów (RR: 1,37; 95% CI: 0,64 do 2,93) oraz korzystniejsze wnioski ogólne (RR: 1,34; 95% CI: 1,19 do 1,51), w porównaniu z badaniami nad lekami i wyrobami medycznymi niefinansowanymi przez przemysł. Nie znaleźliśmy różnicy między badaniami finansowanymi i niefinansowanymi przez przemysł w odniesieniu do standardowych czynników metodologicznych, które mogą zwiększyć ryzyko stronniczości, z wyjątkiem zastosowania ślepej próby — w badaniach finansowanych przez przemysł częściej stosowano w sposób prawidłowy czyli metodę ślepej próby niż w badaniach niefinansowanych przez przemysł. W badaniach finansowanych przez przemysł obserwowano mniejszą zgodność między wynikami i wnioskami niż w badaniach niefinansowanych przez przemysł, RR: 0,83 (95% CI: 0,70 do 0,98). Nie znaleźliśmy różnicy między badaniami dotyczącymi leków i wyrobów medycznych w odniesieniu do źródeł finansowania oraz wniosków. Nasza analiza sugeruje, że badania sponsorowane przez przemysł częściej faworyzują produkty sponsora niż badania niefinansowane przez przemysł z powodu błędów, których nie można wytłumaczyć za pomocą standardowych narzędzi służących do oceny ryzyka błędu.