Wprowadzenie

Zwichnięcie stawu biodrowego (kiedy bliższy koniec kości udowej stopniowo wysuwa się z miednicy) dotyka znaczną liczbę dzieci z porażeniem mózgowym i często wiąże się z odczuwaniem bólu. U niektórych dzieci z porażeniem mózgowym, szczególnie tych, które nie mogą chodzić, czasami zaleca się stosowanie sprzętu, który ma im pomóc spać w pozycji, która ogranicza zwichnięcie stawu biodrowego lub mu zapobiega. Sprzęt taki nazywamy pozycjonerem snu i można go przepisywać razem ze sprzętem przeznaczonym do wspierania postawy ciała w czasie siedzenia, stania lub w obu tych pozycjach, w ciągu dnia. Stosowanie wszystkich wyżej wymienionych sprzętów określa się jako 24-godzinny system do przeciwdziałania wadom postawy.

Rodziny oraz personel medyczny potrzebują informacji na temat tego, czy pozycjonery snu działają we wspomniany sposób, aby ułatwić podjęcie decyzji o ich stosowaniu.

Pytanie badawcze

Celem niniejszego przeglądu było odszukanie mocnych danych naukowych, pochodzących z badań z randomizacją, dotyczących oceny skuteczności stosowania pozycjonerów snu u dzieci z porażeniem mózgowym. Badania z randomizacją obejmują dwie grupy osób: jedna z grup otrzymuje leczenie (grupa eksperymentalna), podczas gdy druga grupa go nie otrzymuje (grupa kontrolna). Następnie porównuje się wyniki w obu grupach. Aby mieć pewność, że obie grupy są do siebie podobne, przynależność każdej osoby do jednej z nich ustalana jest losowo, po to aby jakiekolwiek różnice w wynikach badań między obiema grupami wynikały jedynie z zastosowanego leczenia (wg. INVOLVE Jargon Buster).

Charakterystyka badania

Przeprowadziliśmy kompleksowe wyszukiwanie badań. Przedstawione dane naukowe są aktualne do grudnia 2014 roku.

Główne wyniki

Nie odnaleziono żadnych badań z randomizacją, w których oceniano skuteczność stosowania pozycjonerów snu pod względem ograniczania zwichnięcia stawu biodrowego lub zapobiegania temu schorzeniu.

W dwóch małych badaniach z randomizacją porównano jakość snu dzieci podczas korzystania i niekorzystania z pozycjonerów snu. W jednym z tych badań oceniano także nasilenie bólu podczas snu z wykorzystaniem pozycjonera oraz podczas snu bez niego. Były to tzw. badania przeprowadzone w układzie naprzemiennym. W badaniach tych dzieci spędzały kilka nocy korzystając z pozycjonerów snu i następnie kilka nocy bez nich, lub na odwrót. Kolejność z jaką dzieci korzystały lub nie korzystały z pozycjonerów ustalano losowo.

W badaniach wzięło udział 21 dzieci z porażeniem mózgowym w wieku 5 do 16 lat, które korzystały z pozycjonerów snu. Jedno z badań przeprowadzono w laboratorium snu, drugie wykonywano w domach dzieci. W żadnym z badań nie stwierdzono różnicy w zakresie jakości snu oraz natężenia bólu, zarówno w grupie dzieci korzystających jak i niekorzystających z pozycjonerów snu. Jednak wyniki te należy interpretować ostrożnie, z uwagi na małą liczbę dzieci uczestniczących w badaniach oraz ze względu na fakt, że dzieci, które uczestniczyły w badaniach, były już przyzwyczajone do używania takiego sprzętu. Stwierdzono także różnego rodzaju niedociągnięcia w sposobie zaprojektowania i opisania badań.

Jakość danych naukowych

Jakość aktualnych danych naukowych, dotyczących skuteczności stosowania pozycjonerów snu u dzieci z porażeniem mózgowym jest bardzo niska i w związku z tym konieczne jest przeprowadzenie solidnych badań, aby pomóc rodzinom i specjalistom w podjęciu świadomej decyzji czy stosować tą interwencję.