Główne zagadnienia

Nie ma jednoznacznych danych naukowych sugerujących, że wsparcie społeczne lub rozwój sieci społecznych pomagają osobom z chorobami serca. 

Tego typu programy mogą przynieść pewną poprawę w zakresie jakości życia i wysokości ciśnienia krwi. 

Nasz przegląd sugeruje, że chociaż wsparcie społeczne lub budowanie sieci społecznych mogą potencjalnie pomóc osobom z chorobami serca to, aby udowodnić ich skuteczność, potrzeba większej liczby klarownie raportowanych badań klinicznych wysokiej jakości. 

Czym są choroby serca?

Termin "choroby serca" odnosi się do szeregu zaburzeń dotykających serca, w tym: choroby wieńcowej (tj. choroby naczyń krwionośnych serca); zaburzeń rytmu (arytmii, takich jak migotanie przedsionków); chorób zapalnych serca czy wad wrodzonych. Typowe objawy chorób serca to ból w klatce piersiowej (dławica piersiowa) i atak serca (zawał mięśnia sercowego). Choroby serca są częstą przyczyną przedwczesnych zgonów na całym świecie. Nowoczesne programy rehabilitacji kardiologicznej są zwykle zaprojektowane tak, aby uwzględniać czynniki fizyczne, psychiczne i społeczne, a tym samym wspierać osoby z chorobami serca w ich codziennym życiu. 

Dlaczego programy wsparcia społecznego mogą pomóc osobom z chorobami serca?

Istnieją ograniczone dane naukowe sugerujące, że niski poziom wsparcia społecznego i izolacja społeczna wiążą się ze gorszym stanem zdrowia osób z chorobami serca. Interwencje oparte o relacje społeczne lub wsparcie społeczne wykorzystują relacje społeczne w celu wspierania zdrowych zachowań i mogą obejmować partnerów, członków rodziny, przyjaciół, rówieśników lub opiekunów. Chociaż niektóre badania sugerują, że takie programy mogą przyczynić się do poprawy stanu zdrowia osób z chorobami serca, do tej pory nie przeprowadzono żadnego przeglądu systematycznego dostępnych danych naukowych. 

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy ocenić, czy dedykowane programy dla osób z chorobami serca zawierające jasno opisany element wsparcia społecznego, mogą przynieść poprawę w zakresie: 

 - zgonów (z powodu choroby serca lub innych przyczyn);

 - hospitalizacji;

 - zależnej od zdrowia jakości życia.

Chcieliśmy również dowiedzieć się, czy miały one wpływ na poprawę innych czynników, takich jak zdrowie psychiczne, ogólne samopoczucie oraz poczucie izolacji społecznej. 

Co zrobiliśmy? 
Przeszukaliśmy bazy danych pod kątem badań klinicznych z randomizacją (RCT), w których oceniano interwencje rozwoju sieci społecznych lub wsparcia społecznego dla osób z chorobami serca. 

Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy nasze zaufanie co do wiarygodności wyników, opierając się na czynnikach takich jak metodologia badań i liczba uczestników.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 54 badania spełniające kryteria włączenia, w których uczestniczyło 11 445 osób z chorobami serca. Stwierdziliśmy duże zróżnicowanie odniesieniu do rodzajów interwencji uwzględnionych w przeglądzie; w zakresie zawartości ocenianych programów, osób je realizujących, sposobu ich przeprowadzenia oraz dokładności z jaką zostały opisane.  

Większość pacjentów stanowili mężczyźni, a ich średni wiek wynosił od 49 do 76 lat. Badania obejmowały osoby z niewydolnością serca, po zawale mięśnia sercowego (ataku serca), z mieszaną chorobą serca i po rewaskularyzacji (zabiegu poszerzania zablokowanych lub zwężonych tętnic). 

Stwierdziliśmy, że interwencje z zakresu wsparcia społecznego i rozwoju sieci społecznych nie miały wyraźnego wpływu na liczbę zgonów i hospitalizacji lub zależną od zdrowia jakość życia. 

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

W publikacjach stosowano bardzo zróżnicowane sposoby raportowania takich zmiennych jak przeprowadzone programy, sposoby ich realizacji i ewaluacji. Utrudniało to ocenę przedstawionych danych naukowych. 

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do sierpnia 2022 r.