Wprowadzenie

Koronawirus (COVID-19) to nowy wirus, który rozprzestrzenił się szybko na całym świecie. Poszczególne kraje w celu ochrony przed COVID-19 wprowadziły ograniczenia w przemieszczaniu się, jednak niepożądanym skutkiem takiego działania może być poczucie osamotnienia i odizolowania u osób starszych, które może prowadzić do złego stanu zdrowia psychicznego i fizycznego.

Wideorozmowa to rozmowa telefoniczna wykorzystująca połączenie internetowe. Wideorozmowy pozwalają rozmówcom zarówno widzieć, jak słyszeć siebie nawzajem. Technologia ta może pomóc osobom starszym w bezpiecznym utrzymaniu kontaktu z rodziną i przyjaciółmi, a tym samym zmniejszyć poczucie samotności i izolacji społecznej.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy się dowiedzieć, czy osoby starsze, które korzystały z połączeń wideo, czuły się mniej samotne niż te, które tego nie robiły. Przeanalizowaliśmy również, czy rozmowy wideo wpłynęły na objawy depresji lub jakość życia.

Metody

Poszukiwaliśmy badań, w których osoby starsze losowo przydzielano do różnych grup, w których korzystano z połączeń wideo albo z innej metody utrzymywania kontaktu, lub w których nie korzystano z żadnej konkretnej metody (zwykła opieka), w celu zbadania ich wpływu na poczucie samotności lub izolacji społecznej. W naszym przeglądzie uwzględniliśmy osoby starsze w wieku co najmniej 65 lat. Za wideorozmowy uznaliśmy połączenia wykonywane przez Internet przy użyciu komputerów, tabletów lub smartfonów.

COVID-19 rozprzestrzenia się szybko, więc musieliśmy jak najszybciej odnaleźć odpowiedź na to pytanie. Oznaczało to konieczność skrócenia czasu trwania niektórych etapów tradycyjnego procesu tworzenia przeglądu Cochrane. Dwóch autorów przeglądu sprawdzało 25% naszych wyników badań, natomiast jeden autor sprawdzał pozostałych 75% – zwykle jednak dwóch autorów przeglądu sprawdza wszystkie wyniki. Podobnie, tylko jeden z autorów przeglądu zebrał dane i ocenił jakość badań, a drugi sprawdził tę pracę.

Wyniki

W naszym przeglądzie uwzględniliśmy trzy badania z udziałem 201 uczestników. Wszystkie przeprowadzono w domach opieki na Tajwanie w latach 2010–2020. Porównano w nich przeprowadzanie wideorozmów ze zwykłą opieką.

Dowody z tych trzech badań sugerują, że rozmowy wideo mają niewielki lub żaden wpływ na poczucie samotności po upływie trzech, sześciu lub dwunastu miesięcy. Zaobserwowano niewielką lub żadną różnicę pod względem nasilenia objawów depresji po trzech lub sześciu miesiącach, chociaż po roku u osób starszych, które korzystały z połączeń wideo mogło wystąpić niewielkie zmniejszenie nasilenia objawów depresji w porównaniu z osobami, które otrzymywały zwykłą opiekę. Podobnie, rozmowy wideo mogą mieć niewielki lub żaden wpływ na jakość życia u osób starszych.

Jakość danych naukowych

Nasza pewność (zaufanie) co do wiarygodności danych naukowych była ograniczona, ponieważ znaleźliśmy niewiele badań obejmujących małą liczbę uczestników, w których dodatkowo stosowano nierzetelne metody, albo nie w pełni je opisano. Ponadto wszyscy uczestnicy przebywali w domach opieki, więc nasze ustalenia mogą nie odnosić się do osób starszych mieszkających w innych miejscach, np. w swoich własnych domach. Dodatkowo niektórzy z uczestników mogli nie czuć się samotni lub społecznie odizolowani.

Wnioski

Na podstawie obecnych danych naukowych nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy rozmowy wideo pomagają zmniejszyć poczucie samotności u osób starszych. Potrzebujemy większej liczby badań, które wykorzystałyby rygorystyczne metody do zbadania tej kwestii i skupiłyby się na osobach starszych, które są samotne lub odizolowane społecznie.

Data wyszukiwania

Przegląd ten obejmuje dane opublikowane do 7 kwietnia 2020 r.