Palenie tytoniu a zdrowie psychiczne

Niektórzy pracownicy służby zdrowia i osoby palące uważają, że palenie pomaga zmniejszać stres i inne objawy zaburzeń zdrowia psychicznego, takie jak depresja i poczucie lęku. Obawiają się, że zaprzestanie palenia sprawi, że objawy zaburzeń zdrowia psychicznego mogą wzrosnąć. Badania wykazały jednak, że palenie tytoniu może mieć negatywny wpływ na zdrowie psychiczne, a jego zaprzestanie może zmniejszyć nasilenie lęku i depresji.

Dlaczego stworzyliśmy niniejszy przegląd Cochrane?

Chcieliśmy się dowiedzieć, jak zaprzestanie palenia tytoniu wpływa na zdrowie psychiczne. Jeśli zaprzestanie palenia wpłynie pozytywnie na zdrowie, a objawy zaburzeń psychicznych się nie zaostrzą, coraz więcej ludzi będzie chciało zerwać z nałogiem i coraz więcej pracowników służby zdrowia będzie w stanie pomóc swoim pacjentom. Może to również zniechęcić do rozpoczęcia palenia tytoniu.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy badań, które trwały co najmniej 6 tygodni i obejmowały osoby palące w momencie rozpoczęcia badań. Aby badania mogły zostać uwzględnione, należało sprawdzać, czy dana osoba rzuciła palenie, czy nie, oraz jakie zmiany w zdrowiu psychicznym zaszły w trakcie badania.

Byliśmy zainteresowani tym, jak rzucenie palenia wpłynęło na:

- objawy lęku;

- objawy depresji;

- objawy lęku i depresji występujące jednocześnie;

- objawy stresu;

- ogólne dobre samopoczucie;

- problemy ze zdrowiem psychicznym;

- dobrostan społeczny, relacje osobiste, poczucie izolacji i samotności.

Data wyszukiwania: w przeglądzie uwzględniliśmy dane opublikowane do 7 stycznia 2020 r.

Nasze wyniki

Znaleźliśmy 102 badania z udziałem ponad 169 500 osób. W niektórych badaniach nie wskazano wyraźnie, ile osób wzięło w nich udział. W badaniach wykorzystano szereg różnych skal oceniania, aby zmierzyć nasilenie objawów zaburzeń zdrowia psychicznego u uczestników.

Większość badań obejmowała osoby z populacji ogólnej (53 badania); 23 badania obejmowały osoby z zaburzeniami psychicznymi; inne badania obejmowały osoby z zaburzeniami fizycznymi lub psychicznymi, lub długotrwałymi zaburzeniami fizycznymi, które niedawno przeszły operację lub były w ciąży.

Połączyliśmy i porównaliśmy wyniki z 63 badań, w których oceniano zmianę w zakresie nasilenia objawów związanych ze zdrowiem psychicznym oraz z 10 badań, w których sprawdzano u ilu osób rozwinęły się zaburzenia zdrowia psychicznego podczas trwania badania.

Jakie są wyniki naszego przeglądu?

W porównaniu z osobami, które kontynuowały palenie tytoniu, u osób, które przestały palić, zaobserwowano większą redukcję:

- nasilenia lęku (3141 osób uczestniczących w 15 badaniach);

- nasilenia objawów depresyjnych (7156 osób; 34 badania); oraz

- nasilenia objawów mieszanych zaburzeń lękowo-depresyjnych (2829 osób; 8 badań).

Nasze zaufanie do niniejszych wyników było bardzo niskie (dla depresji), niskie (dla lęku) i umiarkowane (dla mieszanych zaburzeń lękowo-depresyjnych). Nasze zaufanie zmniejszyło się, ponieważ znaleźliśmy ograniczenia w sposobie zaprojektowania i przeprowadzenia badań.

W porównaniu z osobami, które kontynuowały palenie tytoniu, u osób, które przestały palić, zaobserwowano większą poprawę w zakresie:

- objawów stresu (4 badania, 1792 osoby);

- pozytywnych uczuć (13 badań, 4880 osób); oraz

- dobrostanu psychicznego (19 badań, 18 034 osoby).

Istnieją również dowody na to, że u osób, które rzuciły palenie, nie nastąpiło obniżenie dobrostanu społecznego, a mógł się on nawet nieznacznie poprawić (10 badań z udziałem 14 673 osób).

U osób, które przestały palić, liczba nowych przypadków mieszanych zaburzeń lękowo-depresyjnych była mniejsza niż u osób, które nadal paliły (3 badania, 8685 osób). Mniej było również nowych przypadków odczuwania lęku (2 badania, 2293 osoby). Nie byliśmy w stanie podjąć decyzji co do liczby nowych przypadków depresji, ponieważ wyniki poszczególnych badań za bardzo się różniły.

Najważniejsze informacje

Osoby, które rzuciły palenie tytoniu, prawdopodobnie nie doświadczą pogorszenia nastroju w dłuższej perspektywie, niezależnie od tego, czy cierpią na zaburzenia psychiczne, czy nie. Mogą również doświadczyć poprawy stanu zdrowia psychicznego, np. zmniejszenia objawów lęku i depresji.