Cel przeglądu

Celem przeglądu jest sprawdzenie, czy terapia poznawczo-behawioralna (ang. cognitive behavioural therapy, CBT) może pomóc osobom, które mają jednocześnie zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (ang. obsessive compulsive disorder, OCD) i zaburzenia ze spektrum autyzmu (ang. autism spectrum disorder, ASD).

Wprowadzenie

Osoby, u których zdiagnozowano ASD, zwykle wykazują pewne cechy wspólne. Często rozumieją interakcje społeczne i komunikację inaczej niż inni ludzie. Mogą mieć również problemy z elastycznym myśleniem w porównaniu z innymi osobami, co może utrudniać im korzystanie z terapii psychologicznych w sposób, w jaki są one zwykle prowadzone. Opinie osób z ASD są cenne, ponieważ pomagają lekarzom w podejmowaniu decyzji, które obszary badań związane z ASD powinny mieć priorytet.

Osoba, u której zdiagnozowano OCD, ma objawy, które w pewnym stopniu wpływają na to, jak radzi sobie w życiu. OCD wiąże się z obecnością uporczywych myśli, których osoby z tym zaburzeniem często nie chcą i które uważają za nieracjonalne. Często dotyczą one obaw o to, że komuś – sobie lub innym – może się stać krzywda, albo że coś nie jest idealne lub właściwe. Czasami osoba z OCD czuje się tak, jakby musiała wielokrotnie myśleć lub wykonywać czynności, aby "uporządkować sytuację", choć często zdaje sobie sprawę, że nie jest to konieczne. Taką powtarzaną czynnością może być na przykład mycie rąk.

Badania wykazały, że u osób z ASD występuje wyższa szansa na rozwój OCD. Ludzie mogą mieć pewne geny, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia zarówno ASD, jak i OCD, ewentualnie może być też tak, że sposób myślenia osób z ASD zwiększa prawdopodobieństwo współwystępowania OCD.

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest od dawna stosowana w leczeniu OCD. CBT zazwyczaj jest prowadzona podczas wizyty u terapeuty, ale może być prowadzona na różne sposoby, na przykład zdalnie. Terapia ta polega na rozmowie o powtarzających się myślach i sposobach radzenia sobie z nimi i ograniczania ich, a także na próbach rzadszego wykonywania kompulsywnych czynności. Ponieważ osoby z ASD mają czasami inny sposób myślenia i komunikowania się, lekarze zastanawiali się, czy CBT będzie równie przydatna w leczeniu OCD u osób z ASD, jak u osób, które mają OCD, ale nie mają ASD. Inni badacze opracowali sposoby modyfikacji CBT dla osób z ASD, aby pomóc im jak najlepiej skorzystać z terapii. Nazywa się to "dostosowaną CBT". Badania wykazały, że dostosowana CBT sprawdza się przy niektórych zaburzeniach lękowych występujących w przypadku ASD. Jednak niewiele badań oceniało w jaki sposób dostosowana CBT może być przydatna w przypadku OCD u osób z ASD.

Wyszukiwanie

Szukaliśmy badań z randomizacją, które dotyczyły stosowania CBT u osób z OCD, które miały również ASD. Badanie z randomizacją to badanie w którym uczestnicy są losowo przydzielani do CBT lub innej grupy leczonej, tak aby osoby prowadzące badanie nie decydowały o przydziale do grup i nie wiedziały, do której z nich należą uczestnicy. Druga grupa badana jest nazywana grupą kontrolną. W badaniach tych osoby z grupy kontrolnej nie są poddawane CBT, ale mogą mieć sesje z terapeutami, które nie obejmują CBT, lub mogą znajdować się na liście oczekujących. Jeśli wizyty u terapeuty lub oczekiwanie na wizytę byłyby równie pomocne jak, na przykład, CBT, to wyniki miałyby mniejszą szansę wykazać różnicę między rezultatami grupy leczonej i grupy kontrolnej. I odwrotnie, gdyby CBT okazała się bardziej skuteczna, to moglibyśmy oczekiwać, że grupa poddawana CBT będzie radzić sobie lepiej niż grupa kontrolna. W ten sposób poprzez porównywanie wyników w grupie leczonej z wynikami w grupie kontrolnej na koniec każdego badania, otrzymujemy informacje o tym, jak skuteczna może być CBT u osób z OCD i ASD. Dane naukowe zawarte w niniejszym przeglądzie są aktualne na sierpień 2020 roku.

Wnioski

Ustaliliśmy, że jest tylko jedno opublikowane badanie kliniczne z randomizacją dotyczące stosowania CBT u osób z OCD i ASD, które spełniało nasze kryteria wyszukiwania. Grupa kontrolna w tym badaniu została poddana terapii nazwanej "panowaniem nad lękiem", która pomogła uczestnikom w radzeniu sobie z lękiem, ale nie pomogła im w radzeniu sobie z powtarzającymi się myślami i potrzebą wykonywania czynności, tak jak robi to CBT. Badanie to miało na celu sprawdzić, co jest lepsze w leczeniu OCD u osób z ASD – panowanie nad lękiem czy CBT, jednak nie wykazało ono różnicy w wynikach między tymi dwoma terapiami.