Pytanie badawcze

Czy stosowanie wyobrażania ruchowego (ang. motor imagery, MI) skutecznie poprawia zdolność chodzenia u osób po udarze mózgu?

Wprowadzenie

Zaburzenia chodu po udarze mózgu wpływają na samodzielność, mobilność, możliwość wykonywania codziennych czynności i uczestnictwa w życiu społecznym. Wyobrażanie ruchowe to rodzaj terapii, w której wykorzystuje się wyobraźnię związaną z ruchem (bez poruszania się w rzeczywistości). Zaleca się go w rehabilitacji osób po udarze mózgu w celu wspierania reedukacji ruchu.

Charakterystyka badania

Dane są aktualne do 24 lutego 2020 r. Do przeglądu włączyliśmy 21 badań, w których wzięło udział 762 uczestników (60% mężczyzn i 40% kobiet), a średni wiek wahał się od 50 do 78 lat. Uczestnicy badań znajdowali się w różnych momentach czasowych po udarze mózgu, a przyczyny udaru były różne. Wszyscy uczestnicy byli w stanie chodzić z pewnymi trudnościami. We wszystkich badaniach porównywano stosowanie treningu wyobrażania ruchowego z inną interwencją, a w grupach kontrolnych najczęściej stosowano ćwiczenia fizyczne. W grupach eksperymentalnych w większości badań stosowano wyobrażanie ruchowe w połączeniu z rehabilitacją fizyczną i stosowano wyobrażanie ruchowe kinestetyczne (gdy ktoś wyobraża sobie samego siebie) albo wizualne (gdy osoba obserwuje inną osobę). Długość okresu leczenia w grupach eksperymentalnych wynosiła od 2 do 8 tygodni. Ogólnie rzecz biorąc, tylko w trzech z uwzględnionych badań uczestników obserwowano po zakończeniu interwencji.

Najważniejsze wyniki

Znaleźliśmy bardzo niskiej jakości dane naukowe wskazujące, że stosowanie samego wyobrażania ruchowego lub wyobrażania ruchowego w połączeniu z obserwacją czynności (rodzaj terapii, w której pacjenci obserwują ruch) albo z terapią fizyczną było bardziej skuteczne niż stosowanie innych terapii poprawiających tempo chodzenia w krótkim okresie czasu. Istnieją jednak dane naukowe o bardzo niskiej jakości wskazujące, że wyobrażanie ruchowe nie było bardziej korzystne niż inne terapie służące poprawie funkcji motorycznych i mobilności funkcjonalnej po zakończeniu leczenia. Nie było wystarczających dowodów, aby ocenić wpływ wyobrażania ruchowego na samodzielność w wykonywaniu codziennych czynności życiowych ani na umiejętność chodzenia po udarze mózgu. Dowody nie pozwoliły także ocenić wpływu wyobrażania ruchowego na wszystkie oceniane wyniki w perspektywie krótko- i długoterminowej. Choć wyniki były słabo raportowane, nie zaobserwowano żadnych zdarzeń niepożądanych związanych z wyobrażaniem ruchowym ani z innymi formami leczenia. Nie wiadomo, czy – w porównaniu z placebo lub niestosowaniem jakiejkolwiek interwencji – chód osób, które doznały udaru mózgu, może poprawić się dzięki szkoleniu w zakresie wyobrażania ruchowego.

Jakość danych naukowych

Pewność dowodów sklasyfikowaliśmy jako bardzo niską, ponieważ wiele badań było metodologicznie wątpliwych i włączono do nich małą liczbę uczestników. Nie przestrzegano także wytycznych dotyczących sposobu raportowania w badaniach klinicznych.