Najważniejsze informacje

Nie mamy pewności jak skuteczne są niefarmakologiczne metody promowania snu u dzieci i młodzieży podczas ich pobytu w szpitalu.

Potrzebne są badania oparte na ustalonych, wiarygodnych metodach badawczych w celu oceny promowania snu bez stosowania leków u hospitalizowanych dzieci i młodzieży, aby zidentyfikować, które z metod są skuteczne.

Dlaczego sen jest ważny dla dzieci przebywających w szpitalu?

Sen jest ważnym elementem prawidłowego rozwoju dziecka i ma pozytywny wpływ na zdrowie. W dzieciństwie rytm snu zmienia się wraz z rozwojem mózgu. Kiedy dzieci chorują i przebywają w szpitalu, ich sen może być niskiej jakości. Mogą go zakłócać ciągły hałas i światło, zabiegi medyczne, monitorowanie stanu zdrowia przez pielęgniarki, a także stres i ból.

Chociaż można stosować leki w celu poprawy snu u hospitalizowanych dzieci, badania pokazują, że nie działają one szczególnie dobrze i mogą pogorszyć jakość snu. Zamiast tego można zastosować niefarmakologiczne sposoby promowania snu. Mogą to być między innymi zmiany w szpitalnym otoczeniu, muzyka albo masaż.

Co chcieliśmy sprawdzić?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy niefarmakologiczne sposoby poprawy snu u hospitalizowanych dzieci działają lepiej niż standardowa opieka albo inne metody.

Chcieliśmy sprawdzić, jak te metody wpływają na:

- jakość i ilość snu u dzieci;

- zadowolenie dzieci i rodziców;

- czas, przez który oddychanie było wspomagane za pomocą respiratora (wspomaganie oddychania);

- majaczenie;

- opłacalność;

- długość pobytu w szpitalu oraz

- umieralność.

Chcieliśmy również sprawdzić, czy metody niefarmakologiczne wiązały się z jakimiś skutkami ubocznymi.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których porównano niefarmakologiczne metody poprawy snu ze standardową opieką lub innymi metodami zastosowanymi u dzieci przebywających w szpitalu.

Ponadto porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz określiliśmy poziom pewności danych naukowych w oparciu o czynniki takie jak metody i wielkość badań.

Co znaleźliśmy?

Znaleźliśmy 10 badań przeprowadzonych w trzech krajach. Wzięło w nich udział 528 dzieci i młodzieży (w wieku od 4 do 22 lat). Osiem badań zostało sfinansowanych przez organizacje non-profit lub organizacje rządowe.

Wszyscy uczestnicy przebywali w szpitalu dłużej niż 48 godzin na zwykłych oddziałach lub na oddziałach intensywnej opieki medycznej dla dzieci. Metody stosowane w celu poprawy snu obejmowały interwencje behawioralne (relaksację, w tym słuchanie muzyki, czytanie i wyciszenie; terapię dotykową i masaż) oraz interwencje związane z aktywnością fizyczną.

Badania różniły się między sobą w zakresie uczestników, metod stosowanych do pomiaru ilości i jakości snu oraz sposobów analizy wyników. W rezultacie nie mogliśmy połączyć ze sobą wyników badań, które analizowały podobne metody. Zamiast tego przygotowaliśmy opisowe podsumowanie.

Interwencje behawioralne

Badania, które łączyły metody relaksacyjne, wykazały, że prawdopodobnie wpływają one na ilość lub jakość snu w niewielkim stopniu albo wcale w porównaniu ze standardową opieką.

Terapia dotykowa może wydłużyć całkowity czas snu i polepszyć jego jakość u dzieci z oparzeniami. Masaż i bajki na dobranoc również mogą mieć pozytywny wpływ na sen. Jednakże, mamy niewielkie zaufanie do tych wyników ze względu na różnice w badanych populacjach i zastosowanych metodach pomiaru.

Wydaje się, że dzieci i rodzice są zadowoleni zarówno z masażu, jak i z wieloskładnikowych metod relaksacyjnych poprawiających sen. Nie jesteśmy jednak pewni tego wyniku, ponieważ uczestnicy badania byli świadomi tego, jaką metodę poprawiającą sen wobec nich zastosowano. Co więcej, liczba badań nie była wystarczająca, żebyśmy mogli w pełni uznać otrzymane wyniki za wiarygodne.

Nie znaleźliśmy żadnych badań, które raportowałyby czas wspomagania oddychania za pomocą respiratora, majaczenie, opłacalność, długość pobytu w szpitalu czy umieralność.

Interwencje dotyczące aktywności fizycznej

Jedno z badań wykazało, że korzystanie z roweru stacjonarnego (treningowego) w celu poprawy jakości snu prawdopodobnie nie wydłuży całkowitego czasu snu ani nie polepszy jego jakości w porównaniu ze standardową opieką. W innym badaniu starano się ustalić, czy zabawa może mieć pozytywny wpływ na sen. Otrzymane wyniki były niespójne dla chłopców i dziewczyn oraz dzieci w różnych grupach wiekowych. W żadnym badaniu nie poddano ocenie poziomu zadowolenia dziecka albo rodzica, opłacalności, majaczenia, czasu wspomagania oddychania za pomocą respiratora, długości pobytu w szpitalu ani umieralności.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Nie znaleźliśmy żadnych badań, które przedstawiałyby efekty interwencji uzupełniających, takich jak aromaterapia, akupresura albo akupunktura.

Nie znaleźliśmy żadnych badań na temat interwencji, w których odnotowano czas wspomagania oddychania za pomocą respiratora, majaczenie, opłacalność, długość pobytu w szpitalu albo umieralność.

Nie jesteśmy pewni żadnego z zaprezentowanych wyników. Możliwe, że zmieniłyby się, gdybyśmy mieli więcej danych naukowych.

Jak aktualny jest przegląd?

Dane są aktualne na miesiąc grudzień 2021 roku.