Wprowadzenie:

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest powszechną chorobą płuc, której wystąpieniu można zapobiegać i którą można leczyć. POChP utrudnia choremu nabieranie powietrza do płuc i jego wypuszczanie. Do objawów tej choroby zalicza się duszność, kaszel, nadmierne wydzielanie śluzu i świszczący oddech. POChP może mieć ogromny wpływ na życie człowieka oraz doprowadzić do pogorszenia się jego stanu zdrowia. 

Pytanie badawcze:

Jakie dane naukowe dotyczące interwencji edukacyjnych skierowanych do pracowników ochrony zdrowia, którzy zajmują się leczeniem POChP w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej są dostępne?

Strategia wyszukiwania:

W celu odnalezienia odpowiednich badań przeszukaliśmy 6 internetowych baz danych, rejestry badań klinicznych oraz listę referencji uwzględnionych badań, pozyskując w ten sposób badania opublikowane do maja 2021 r. 

Kryteria selekcji badań:

Uwzględniliśmy badania z randomizacją (RCT) lub badania o podobnej konstrukcji, w których porównywano między sobą grupę pracowników ochrony zdrowia i/lub pacjentów otrzymujących badaną interwencję z grupą otrzymującą standardową opiekę (bez interwencji) lub otrzymującą inny rodzaj interwencji. Uwzględniliśmy badania, w których oceniano interwencje edukacyjne skierowane ogólnie do pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w leczenie chorych na POChP w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej. 

Najważniejsze wyniki:

Zidentyfikowaliśmy 38 badań, spośród których w 36 oceniano badane interwencje w porównaniu ze standardową opieką, a w 7 z nich porównywano między sobą ≥2 różne interwencje. W badaniach zastosowano szereg prostych oraz złożonych interwencji, włączając w to edukację pracowników ochrony zdrowia za pomocą sesji szkoleniowych, warsztatów lub szkoleń modułowych online (31 badań), dostarczenie odpowiednich narzędzi edukacyjnych bądź zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających codzienną praktykę (10 badań), dostarczenie wytycznych praktyki klinicznej dotyczących POChP (9 badań) oraz szkolenie w zakresie badań czynnościowych płuc (5 badań). 

Zidentyfikowane przez nas badania różniły się pod względem tego, kto otrzymywał interwencje, jakie interwencje otrzymywano, gdzie je realizowano oraz kiedy i w jaki sposób mierzono wyniki. Ze względu na wykazane różnice oraz problemy ze sposobem przeprowadzania badań, w większości określiliśmy ogólną jakość danych naukowych jako niską lub bardzo niską.

Na podstawie aktualnych danych naukowych nie byliśmy w stanie określić wpływu stosowania interwencji edukacyjnych skierowanych do pracowników ochrony zdrowia na odsetek rozpoznań POChP potwierdzonych badaniami czynnościowymi płuc, odsetek chorych na POChP, którzy uczestniczyli w rehabilitacji pulmonologicznej (specjalistycznej edukacji i ćwiczeniach poprawiających oddychanie) oraz na odsetek chorych na POChP, którym przepisano leki wspierające funkcjonowanie płuc/oddychanie zgodnie z wytycznymi. Dostępne dane sugerują jednak, że interwencje edukacyjne skierowane do pracowników ochrony zdrowia prawdopodobnie przyczyniają się do zwiększenia odsetka szczepień przeciwko grypie wśród chorych na POChP oraz do zwiększenia ogólnego zadowolenia pacjentów z opieki.   

Wnioski autorów:

Nie wiemy czy stosowanie interwencji edukacyjnych poprawiło sposób leczenia POChP w podstawowej opiece zdrowotnej, w tym częstość potwierdzania rozpoznania POChP za pomocą badań czynnościowych płuc, odsetek osób biorących udział w rehabilitacji pulmonologicznej oraz częstość przepisywania leków zgodnie z wytycznymi. Niemniej jednak, stosowanie interwencji edukacyjnych skierowanych do pracowników ochrony zdrowia może zwiększyć odsetek szczepień przeciwko grypie (wśród chorych na POChP – przyp. tłum), jak również poprawić ogólne zadowolenie pacjentów z opieki. Zastosowane interwencje oraz oceniane punkty końcowe znacznie różniły się w poszczególnych badaniach. Ponadto zaobserwowano problemy związane ze sposobem przeprowadzania badań, co z kolei mogło wpłynąć na ich wyniki. Konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań o wysokiej jakości w celu określenia skuteczności interwencji edukacyjnych skierowanych do pracowników ochrony zdrowia, którzy zajmują się leczeniem chorych na POChP w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej.