Jaki jest cel tego przeglądu?

Niniejszy przegląd stanowi podsumowanie badań z randomizacją (RCT), czyli badań, w których uczestnicy są losowo przydzielani do jednej z 2 lub więcej grup leczenia oraz badań klinicznych bez randomizacji analizujących wpływ interwencji dotyczących wody, urządzeń sanitarnych i higieny na zapobieganie zakażeniom pasożytami jelitowymi przenoszonymi przez glebę. 

Grupa pasożytów przenoszonych przez glebę obejmuje pasożyty jelitowe, którymi zarazić się można poprzez spożycie ich jaj lub poprzez przezskórną penetrację larw wydalanych wraz z ludzkimi odchodami, które następnie zanieczyszczają glebę i źródła wody. Do ponownych zakażeń dochodzi szybko, nawet mimo odrobaczania, a przerwanie transmisji pasożytów jest mało prawdopodobne bez dodatkowych działań kontrolnych. Poprawa warunków środowiskowych, takich jak dostęp do bezpiecznej i zdatnej do picia wody, podstawowe warunki sanitarne oraz higiena (tzw. strategia WASH [od ang. słów water, sanitation and hygiene ] promowana przez Światową Organizację Zdrowia – przyp. tłum.]) uznawana jest za niezbędną dla utrzymania zmniejszonego ryzyka ponownego zakażenia i ograniczenia zachorowalności.

Najważniejsze informacje

Dane naukowe sugerują, że analizowane interwencje w zakresie strategii WASH mogą nieznacznie zmniejszyć liczbę zakażeń pasożytami jelitowymi przenoszonymi przez glebę. Wiele z tych wyników uzyskano w badaniach połączonych z masowym podawaniem leków zarówno w grupie leczonej, jak i kontrolnej, a zatem ukazują one wpływ interwencji WASH na ryzyko zakażenia pasożytami jelitowymi przenoszonymi przez glebę wykraczający poza samo masowe podawanie leków.

Co oceniano w niniejszym przeglądzie?

Poprzednie przeglądy oceniające zależność między stosowaniem strategii WASH i zakażeniem pasożytami jelitowymi przenoszonymi przez glebę opierały się w dużej mierze na badaniach nieeksperymentalnych. W niniejszym przeglądzie przeanalizowaliśmy rzetelne, eksperymentalne dane naukowe oceniające rolę strategii WASH w ograniczaniu zakażeń pasożytami jelitowymi przenoszonymi przez glebę.

Jakie są najważniejsze wyniki tego przeglądu?

Przeszukaliśmy literaturę naukową w poszukiwaniu odpowiednich badań (opublikowanych, niepublikowanych, będących w druku i trwających) do 19 października 2021 roku i zidentyfikowaliśmy 32 badania (16 RCT i 16 badań bez randomizacji), w których łącznie wzięło udział 52 944 uczestników. Stwierdziliśmy, że badane interwencje WASH mogą skutkować niewielkim zmniejszeniem ogólnej liczby zakażeń pasożytami jelitowymi przenoszonymi przez glebę. Łączna analiza 14 RCT wykazała nieco mniejsze (o 14%) prawdopodobieństwo zakażenia pasożytami wśród uczestników objętych interwencją WASH w porównaniu z uczestnikami grupy kontrolnej. Łączna analiza wyników 8 badań bez randomizacji wykazała, podobnie jak w RCT, że ryzyko zakażenia było o 29% mniejsze u uczestników objętych interwencją WASH w porównaniu z grupą kontrolną. W przypadku analiz oceniających wpływ interwencji WASH na poszczególne gatunki pasożytów dane naukowe były bardzo niepewne; interwencje WASH mogą prowadzić do niewielkiego lub żadnego zmniejszenia ryzyka zakażenia włosogłówką oraz do niewielkiego zmniejszenia ryzyka zakażeń glistą ludzką i tęgoryjcem. Dane dotyczące intensywności zakażenia (np. liczby jaj w kale) przedstawiano w różny sposób w poszczególnych badaniach, przez co nie można było ich łącznie przeanalizować.

Jak aktualne są dane?

Przedstawione dane są aktualne na dzień 19 października 2021 roku.