Pytanie badawcze

W niniejszym przeglądzie porównano korzyści i szkody wynikające ze chirurgicznego usunięcia całych migdałków (tonsilektomia) oraz chirurgicznego usunięcia części migdałków (tonsilotomia) u dzieci z zaburzeniami snu spowodowanymi trudnościami w oddychaniu z powodu zablokowania górnych dróg oddechowych (tzw. obturacyjne zaburzenia oddychania podczas snu). W przeglądzie uwzględniliśmy wszystkie badania, zebrane do lipca 2019 roku, które zawierały dane o przypadkach wykonania u dzieci całkowitego wycięcia migdałków lub tylko ich części.

Wprowadzenie

Obstrukcyjne zaburzenia oddychania w czasie snu mogą występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Ich stopień nasilenia waha się od zwykłego chrapania do zespołu obturacyjnego bezdechu sennego (ang. obstructive sleep apnoea syndrome, OSAS), w którym epizody całkowitej blokady górnych dróg oddechowych i trudności w oddychaniu mogą powodować spadek poziomu tlenu we krwi, wybudzając dziecko ze snu. Powiększenie migdałków i migdałków gardłowych jest uważane za najczęstszą przyczynę występowania tego zaburzenia u dzieci. W związku z tym zabieg wycięcia migdałków z usunięciem lub bez usunięcia migdałka gardłowego jest uważany za przydatną opcję leczenia pierwszego wyboru u większości dzieci. W ciągu ostatniej dekady, dzięki dostępności nowych technologii i urządzeń chirurgicznych, zabieg częściowego usunięcia migdałków stał się o wiele powszechniejszych. Uważa się, że po tym zabiegu dzieci szybciej wracają do zdrowia oraz mogą mieć mniej problemów niż w przypadku wycięcia migdałków.

Charakterystyka badań

Uwzględniliśmy 22 badania z udziałem 1984 dzieci w wieku od 2 do 16 lat z objawami obstrukcyjnego zaburzenia oddychania w czasie snu. W trzech badaniach wykonano również badanie snu jako część diagnozy. U dzieci wykonano tonsilektomię lub tonsilotomię z usunięciem migdałka gardłowego lub bez, a ich stan po operacji obserwowano przez okres od sześciu dni do sześciu lat. Dziewiętnaście z przeprowadzonych badań zawierało niektóre dane, które chcieliśmy zebrać i przeanalizować. Mogliśmy jednak połączyć wyniki tylko z ograniczonej liczby badań, ponieważ w każdym badaniu mierzono inne rezultaty i stosowano w tym celu różne narzędzia pomiarowe. Wystąpiły również trudności w dostępie do surowych danych z wielu badań.

Najważniejsze wyniki

U dzieci z obstrukcyjnymi zaburzeniami oddychania w czasie snu, u których przeprowadza się operację migdałków i wykonuje tonsilotomię, rekonwalescencja po zabiegu przebiega szybciej niż u dzieci, u których wykonano tonsilektomię. Dotyczy to w szczególności powrotu do normalnej aktywności (szybciej o cztery dni). U dzieci, u których wykonano zabieg częściowego usunięcia migdałków, ryzyko wystąpienia pooperacyjnych problemów wymagających leczenia farmakologicznego lub operacji jest nieco niższe niż u dzieci, u których wykonano zabieg wycięcia migdałków (2,6% w porównaniu z 4,9%). Wszelkie potencjalne różnice pod względem utraty krwi podczas operacji (14 ml) i oceny bólu po 24 godzinach od operacji (1,09 punktu w 10-punktowej skali) na korzyść częściowego usunięcia migdałków nie zostały uznane za znaczące.

Bardzo niewiele badań analizowało wpływ tych dwóch operacji na objawy i symptomy obstrukcyjnych zaburzeń oddychania w czasie snu, jakość życia dziecka, nawrót zaburzeń oddychania podczas snu lub konieczność ponownej operacji. Badania, które to zmierzyły, nie dowiodły różnicy między dziećmi, które przeszły zabieg wycięcia migdałków, a tymi, które zostały poddane zabiegowi częściowego usunięcia migdałków. Jednak te ustalenia należy interpretować z dużą ostrożnością, ponieważ dane pochodzące z tych badań były w większości o bardzo niskiej pewności.

Pewność danych naukowych

Zdecydowana większość badań uwzględnionych w tym przeglądzie miała niejasne lub wysokie ryzyko błędu systematycznego, a dane naukowe dla większości wyników były niskiej lub bardzo niskiej jakości, co oznacza, że wyniki są bardzo niepewne. Oznacza to, że potrzebujemy więcej informacji pochodzących z dobrze zaprojektowanych badań na temat długoterminowych wyników zabiegu wycięcia migdałków oraz ich częściowego usunięcia, aby pomóc rodzicom i chirurgom laryngologom w wyborze operacji, która będzie najbardziej korzystna dla dzieci z obstrukcyjnymi zaburzeniami oddychania w czasie snu, które to wymagają operacji.