Kluczowe informacje

Wstrzykiwanie toksyny botulinowej typu A redukuje zmarszczki między brwiami i jest stosunkowo bezpieczne w stosowaniu. Efekty w obrębie zmarszczek były widoczne po 4 tygodniach od wstrzyknięcia. Wstrzyknięcie toksyny botulinowej typu A prawdopodobnie zwiększa ryzyko wystąpienia opadania powiek. Konieczne jest przeprowadzenie większej liczby badań w celu oceny długoterminowych korzyści i zagrożeń związanych z wielokrotnym stosowaniem toksyny botulinowej.

Zwalczanie zmarszczek mimicznych

Kiedy skóra się starzeje i staje mniej elastyczna, ciągłe ruchy mięśni twarzy mogą powodować powstawanie zmarszczek. Toksyna botulinowa typu A jest substancją chemiczną, która rozluźnia mięśnie; jest wytwarzana przez pewien rodzaj bakterii. Stosuje się ją powszechnie przy wygładzaniu linii twarzy i zmarszczek poprzez wstrzykiwanie do mięśni twarzy w celu zatrzymania ich ruchu na krótki czas. Aktywność mięśni zazwyczaj całkowicie ustaje w ciągu 5 do 15 dni po wstrzyknięciu. Wpływ na mięśnie jest tymczasowy i zwykle utrzymuje się przez około 4 do 6 miesięcy.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy się dowiedzieć, jak dobrze toksyna botulinowa może zwalczać zmarszczki twarzy i czy jej stosowanie powoduje jakiekolwiek działania niepożądane.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których oceniano działanie toksyny botulinowej w zwalczaniu zmarszczek twarzy.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 65 badań z udziałem 14 919 osób (głównie kobiet), które poddały się zabiegowi w klinice w ramach pobytu dziennego lub w gabinecie prywatnym. Badania trwały od 1 tygodnia do 1 roku; średnia długość leczenia wynosiła 20 tygodni. W badaniach porównywano jeden rodzaj toksyny botulinowej z innym rodzajem toksyny, z placebo (zastrzykiem, który nie zawierał toksyny botulinowej) lub z alternatywnym leczeniem. Wszystkie badania były sponsorowane przez firmy farmaceutyczne.

W badaniach oceniano cztery rodzaje dopuszczonej do użytku toksyny botulinowej, a także kilka innych, niedopuszczonych jeszcze rodzajów.

We wszystkich badaniach oceniano powodzenie leczenia mierząc zmarszczki i linię twarzy w momencie, kiedy mięśnie twarzy były jak najbardziej napięte. W większości badań zwalczano zmarszczki powstające między brwiami, znane jako linie glabellarne.

Jakie są najważniejsze wyniki przeglądu?

Wszystkie rodzaje toksyny botulinowej zmniejszyły linie glabellarne lepiej niż placebo po 4 tygodniach od wstrzyknięcia. Efekt ten był zauważony niezależnie od tego, czy zmarszczki były oceniane przez lekarzy, czy przez osoby, które otrzymały zastrzyki.

Działania niepożądane są prawdopodobnie częstsze w przypadku wstrzyknięć toksyny botulinowej niż w przypadku placebo. Najczęściej zgłaszane działania niepożądane to opadające powieki, zez (oczy skierowane w różnych kierunkach) i drętwienie powieki.

W 2 badaniach porównano dwa różne rodzaje toksyny botulinowej i nie stwierdzono różnicy pod względem skuteczności w redukowaniu linii glabellarnych.

Jakie są ograniczenia przeanalizowanych danych naukowych?

Nasze zaufanie do dowodów wskazujących, że toksyna botulinowa redukuje zmarszczki między brwiami lepiej od placebo jest umiarkowane do wysokiego. Mamy mniejszą pewność w stosunku do niektórych danych naukowych dotyczących innych porównań lub badań – niektóre badania obejmowały tylko niewielką liczbę osób, a w innych nie było jasne, w jaki sposób osoby zostały przydzielone do różnych grup leczenia lub czy osoby wiedziały jakie leczenie otrzymały. Dalsze badania w tym zakresie prawdopodobnie zwiększą pewność względem ich wiarygodności.

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do maja 2020 r.